Wysoka kolumna popiołu nad wulkanem Shinmoedake

                                                              

W związku z moim już przeszłym wyjazdem wpis zbiorczy. 

3 lipca o godzinie 13.49 wchodzący w skład kompleksu wulkanicznego Kirishima wulkan Shinmoedake wyemitował obłok popiołu sięgający wysokości 5 km. Opad popiołu spodziewany jest w miastach Takaharu i Kobayashi (prefektura Miyazaki). 2 lipca o godzinie 11.43 lokalnego czasu słup popiołu nad Shinmoedake sięgnął wysokości 2.8 km. Zdj. z X.

Od dwóch tygodni trwa rój trzęsień ziemi w pobliżu wysp wulkanicznych Tokara obejmujący już ponad 1050 trzęsień ziemi, w tym dwa o magnitudach 5.1 i 5.5 (3 lipca br.). Nieliczni mieszkańcy wysp Tokara nie mogą spać. Trzęsienia ziemi są chociażby odczuwane przez mieszkańców wyspy wulkanicznej Akutsekijima. Być może trzęsienia ziemi są spowodowane ruchem magmy wywierającym nacisk na aktywne uskoki w pobliżu wysp. 4 lipca chętni mieszkańcy wysp Tokara mogą zostać ewakuowani promami do miasta Kagoshima. 

Analogia z kryzysem sejsmicznym na Santorini w 2025 roku nasuwa się sama. 

Do 27 epizodu erupcyjnego w kalderze Halemaumau wulkanu Kilauea doszło 29 czerwca 2025 roku. Oczywiście obejmował on wysoką (ponad 300 metrów) fontannę lawy oraz wyciek lawy. 

Natomiast 30 czerwca miał miejsce rój trzęsień ziemi w kalderze Campi Flegrei. Najsilniejszy wstrząs o magnitudzie 4.6 spowodował niewielkie osuwisko w Punta Pennata (gmina Bacoli). Nie spodziewam się jednak erupcji kaldery w najbliższych miesiącach, choć zdaję sobie sprawę, że te częste roje trzęsień ziemi są dla mieszkańców Pól Flegrejskich niepokojące i frustrujące. 

Przy okazji pozdrawiam rodzimego eksploratora wulkanów Tomasza, który obecnie bawi się na Open'er 2025. Oj, zobaczyłbym Massive Attack czy Nine Inch Nails na żywo (widziałem występ NIN w 2009 roku na Międzynarodowych Targach Poznańskich w ramach festiwalu Malta). 

EDIT 6 lipca br. - Zarejestrowano już ponad 1350 trzęsień ziemi w pobliżu wysp Tokara, w tym kilka o magnitudzie powyżej 5. Istnieją możliwości: 1) wystąpienia silniejszego trzęsienia ziemi 2) erupcji podmorskiej w pobliżu wysp Tokara 3) ustania roju po kilku tygodniach intensywnej aktywności sejsmicznej. 

Wandan i Shinmoedake

                                                                

Przynajmniej od rana 27 czerwca br. trwają emisje popiołu z japońskiego wulkanu Shinmoedake (kompleks wulkaniczny Kirishima, granica prefektur Kagoshima i Miyazaki). Obłok popiołu sięga wysokości 800 metrów. Opad popiołu może mieć miejsce w miastach Takaharu i Kobayashi. Zdj. Mainichi Photography.

26 czerwca br. doszło do erupcji wulkanu błotnego Wandan (Tajwan). To 10 erupcja tego aktywnego wulkanu błotnego w ciągu ostatnich 3 lat. Ostatnia miała miejsce 6 lipca 2024 roku.

Silnie wybucha kamczacki wulkan Bezimienny

                                                                 

Rankiem 24 kwietnia 2025 roku doszło do silnej erupcji eksplozywnej wulkanu Bezimienny (Kamczatka, Rosja), która wygenerowała obłok popiołu o wysokości 11 km. Opad popiołu odnotowano w pobliskich wioskach m.in. w wiosce Atłasowo. Kod awiacji czerwony. Zdj. KVERT. 

23 kwietnia br. dwie erupcje targnęły kostarykańskim wulkanem Poas. Jedna z nich wygenerowała obłok popiołu o wysokości 3 km, druga 1 km. W wiosce Grecia wskutek opadu popiołu padły dwie krowy. 

21 kwietnia br. aktywność erupcyjną wykazywały dwa wulkany w Kongo, a mianowicie Nyamuragira i Nyiragongo.

Wulkany Arabii Saudyjskiej na zdjęciach Dagi

                              

Kilka dni temu Daga Nowak podesłała mi kilka zdjęć obszaru wulkanicznego Harrat Khaybar, w tym krateru al Wahbah w Arabii Saudyjskiej, który posiada przepiękne złoża fosforanu sodu na dnie. To nie jest wulkaniczny kierunek, który cieszy się popularnością wśród polskich podróżników. 22 grudnia 2024 roku na moim fanpejdżu na Facebooku zamieściłem wpis o rzędzie 7 stożków wulkanicznych w prowincji Medyna (Arabia Saudyjska). Stanowią one część obszaru wulkanicznego Harrat Khaybar z ostatnimi erupcjami lawowymi w latach 600-700. Wpis ów zainspirował Dagę do odbycia podróży i zobaczenia tych stożków. Z przyjemnością zamieszczam zdjęcia Dagi. 

Kilka dni temu kamczacki wulkan Bezimienny wyemitował obłok popiołu sięgający wysokości 4 km. 11 kwietnia br. z wulkanu zeszły spływy piroklastyczne.

10 kwietnia rosyjscy wulkanolodzy badający kopuły lawowe kamczackiego wulkanu Szywiełucz odkryli koliste termalne jezioro o wymiarach 70 x 50 metrów z temperaturą wody 52 stopnie Celsjusza. Zdjęcie KVERT. 

Wczoraj (to jest 15 kwietnia br.) rozpoczęła się aktywność strombolijska w SE Crater sycylijskiego wulkanu Etna obejmująca niewielki wylew lawy. Od 15-16 marca br. miało miejsce łącznie 8 epizodów aktywności strombolijskiej w SE Crater. 

Trwa aktywność erupcyjna wulkanu Home Reef (Tonga) formująca najmłodszą wyspę wulkaniczną na Ziemi. 

Ostatnio staram się blogować mniej, choć robiłem to przez lata. Mam wrażenie, że popularność blogów mocno spadła na rzecz podcastów. Widzę to po statystykach odwiedzin bloga. Jednak mimo wszystko działam dalej.

Jeśli chcielibyście mnie wesprzeć w popularyzacji wiedzy o wulkanach to możecie to zrobić w dwojaki sposób. Jednorazowo (kawowe) wsparcie via postawienie mi kawy, tudzież dłużej poprzez patronat na Patronite. Poniżej podrzucam linki wsparciowe dla osób chętnych. Z góry dziękuje za dobrowolne wsparcie. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Silniejsza niż zazwyczaj erupcja filipińskiego wulkanu Kanlaon

                                                                     

8 kwietnia br. o godzinie 05.30 rano czasu lokalnego doszło do silniejszej erupcji eksplozywnej filipińskiego wulkanu Kanlaon na wyspie Negros. Obłok popiołu sięgnął wysokości 4 km, a z wulkanu zeszły niewielkie spływy piroklastyczne. Opad popiołu zarejestrowano m.in. w La Castellana, La Carlota City i Bago City. Wyrzut odłamków balistycznych spowodował pożary na zboczu wulkanu. Sama erupcja trwała 56 minut.

W okolicznych miejscowościach odwołano zajęcia szkolne.

Z kolei wczoraj doszło do ładnej eksplozji japońskiego wulkanu Sakurajima doskonale widocznej z miasta Kagoshima. Aktywność erupcyjna tego wulkanu jest na porządku dziennym.

Warto jeszcze dodać, że wczoraj to znaczy 7 kwietnia br. minęły dwa lata od tragicznej śmierci mojego Przyjaciela Grzegorza Gawlika (1980-2023). Grzegorz zginął w trakcie brawurowej eksploracji japońskiego wulkanu Ontake i tam też (w okolicach wulkanu) został skremowany. Pamiętam o Tobie, Przyjacielu.

Strona Grzegorza:

http://www.grzegorzgawlik.pl/

https://wulkanyswiata.blogspot.com/2023/04/moje-wspomnienia-o-grzegorzu-gawliku.html

Trzęsienia ziemi na włoskim wulkanie Roccamonfina

                                                                  

Dziś w nocy napisał do mnie Daniele Bianchino, który zasygnalizował mi problem aktywności sejsmicznej włoskiego wulkanu Roccamonfina (Caserta, Kampania), który o tysięcy lat uchodzi za wygasły. Ten stratowulkan zlokalizowany jest około 60 km od Neapolu i jest aktywny sejsmicznie! Daniele napisał do mnie wiadomość tej treści:

"Oprócz uporczywego roju sejsmicznego w Campi Flegrei, interesujący wydaje mi się rój sejsmiczny, który występuje od kilku miesięcy na wulkanie Roccamonfina. Liczba trzęsień ziemi, choć minimalna w porówaniu z tymi odnotowanymi w Campi Flegrei, jest znacznie wyższa niż średnia dla tego obszaru. Z danych INGV wynika, że poza kilkoma rzadkimi i pojedynczymi epizodami w latach 1986, 1992, 2005, 2008 i 2011, co najmniej od 1980 r. na tym wulkanie nigdy nie wystąpił rój trzęsień ziemi. W ostatnich miesiącach zarejestrowano 40 trzęsień ziemi o maksymalnej sile 3.6 i głębokościach od 2 do 20 km (przeważnie od 4 do 6 km). Wulkan Roccamonfina to wulkan środkowoplejstoceński, położony 30 km na północny zachód od Campi Flegrei, a jego ostatnie erupcje datowano na 150 000 lat temu (55 000 lat temu według niektórych niepotwierdzonych badań."

Roccamonfina kiedyś mierzył 1800 metrów wysokości, ale przynajmniej 4 dawne erupcje częściowo go zniszczyły. Być może doszło do zapadania się kaldery w trakcie opróżniania komory magmowej wulkanu. Przynajmniej jedna erupcja Roccamonfina formująca kalderę mogła mieć siłę VEI = 6. 

Intrygujące są te trzęsienia ziemi. 

Wznowienie erupcji wulkanu Home Reef w Tonga. Najnowszy raport mówi o emisjach popiołu w dniu 20 lutego br. Wymiary krateru na wyspie: średnica około 78 metrów, głębokość około 50 metrów. Szkoda, że nie ma żadnych aktualnych zdjęć Home Reef wykonanych z powietrza czy przez żeglarzy.

Tomasz Lepich znowu jest w Etiopii. W planach ma oczywiście badanie wulkanów w Oromii i Afarze np. Dalafilla, Fentale i Dofen. Przysłał mi ostatnio zdjęcia powstałego w styczniu 2025 roku pola geotermalnego w okolicy fabryki Kessem pomiędzy Fentale i Dofen. Oto one powyżej. N

Na jednym ze zdjęć fragment wulkanu Fentale, dodałem jeszcze mapę geologiczną masywu Erta Ale w Afarze, gdzie Tomasz będzie działał.

W Indonezji wybuchają następujące wulkany Dukono i Ibu (Halmahera) oraz Lewotobi Lakilaki (Flores) i Lewotolo (Lembata, wznowienie erupcji 20 lutego br.)

Podniesienie stopnia alarmu dla stratowulkanu Lascar w Chile na żółty z uwagi na wzmożenie emisji gazu i aktywności sejsmicznej i słabą anomalię termiczną w kraterze. 

Zachęcam do trwałego (Patronite) bądź jednorazowego wsparcia WŚ, jeśli lubicie moją aktywność popularyzatorską. Dziękuję ślicznie za wszelkie motywujące mnie darowizny. Macie pytania odnośnie wulkanów to piszcie śmiało na krawczykbart@yahoo.com

https://patronite.pl/wulkanyswiata

https://buycoffee.to/wulkanyswiata/

Przy okazji mój komentarz dla serwisu wp.pl:

https://tech.wp.pl/ekspert-o-sytuacji-w-rejonie-superwulkanu-liczba-trzesien-ziemi-najwyzsza-od-40-lat,7126502676204320a

Rój trzęsień ziemi w kalderze Campi Flegrei

 

14 lutego o godzinie 23.32 lokalnego czasu trzęsienie ziemi o magnitudzie 6.0 miało miejsce blisko etiopskiego wulkanu Fentale (Oromia) uszkadzając przy okazji liczne budynki w pobliskim mieście Metehara. Długa na ponad 52 km intruzja magmowa wciąż rozciąga się pomiędzy wulkanami Fentale i Dofen. Według GeologyHub wschodnia część kaldery wulkanu Fentale mogła się zapaść o przynajmniej 8 metrów. Polecam obejrzeć jego najnowsze nagranie:

https://www.youtube.com/watch?v=vr2An2QgJVA

Od wczorajszego popołudnia trwa rój płytkich trzęsień ziemi w kalderze Campi Flegrei. W ciągu doby wystąpiło 210 trzęsień ziemi, w tym dwa o magnitudzie 3.9. Mieszkańcy Pozzuoli i okolic odczuwają te wstrząsy, boją się, niektórzy z nich nocują w samochodach. Ostatnia erupcja w kalderze miała miejsce w 1538 roku, była niewielka i uformowała stożek Monte Nuovo blisko jeziora kraterowego Averno. 

17 i 18 lutego 2025 roku szkoły w Pozzuoli będą zamknięte. 

W ostatnich dniach osłabł rój trzęsień ziemi blisko wyspy Santorini (Grecja). Trzęsień ziemi jest co prawda mniej, ale nie można wykluczyć, że rój trzęsień ziemi znowu nabierze intensywności. 

Wylew lawy z sycylijskiego wulkanu Etna dotarł już do wysokości 1850 metrów przecinając drogę Altomontana i zaczął palić niewielki las sosnowy. Do czoła wylewu lawy zaczyna docierać coraz więcej osób, zarówno turystów z autoryzowanymi przewodnikami, jak i samodzielnie. Nie należy się jednak zanadto zbliżać do czoła wycieku lawy, gdyż wskutek interakcji lawy ze śniegiem może dojść do erupcji freatycznej. Zdj. Arkadiusz Granatowski. 

https://www.facebook.com/GranatyWdrodze

Emisje popiołu mają miejsce z SE Crater wulkanu Etna. Wyciek lawy osiąga już długość 4 km. 

15 lutego br. filipiński wulkan Kanlaon wyemitował niewysoki obłok popiołu. 

Ostatnio udało mi się odnaleźć zdjęcia dwóch jeziorek (lagun) kraterowych znajdujących się w kraterze stratowulkanu Aracar (Chile/Argentyna, 6082 metry wysokości). To dla mnie cenne znalezisko, gdyż od lat chciałem potwierdzić ich istnienie. Zdj. Clube Trekking z 2022 roku. 

W partiach szczytowych innego stratowulkanu Paniri (5960 metrów wysokości) w Chile istnieją trzy niewielkie jeziorka o różnorodnej barwie. Jedno jest krwistoczerwone (podobnie jak laguna innego chilijskiego wulkanu Aguas Calientes), drugie zielonkawe, trzecie krystalicznie czyste. W 1988 roku podczas wysokogórskiego nurkowania w jednym z tych jeziorek odkryto maleńką krewetkę Brachinecta brushi. 

Oczywiście najwyżej położone jeziorka na Ziemi znajdują się w partiach szczytowych wulkanu Ojos del Salado (Chile/Argentyna). Dla przypomnienia w 2016 roku badał je nieodżałowany Grzegorz Gawlik (1980-2023), a w grudniu 2019 roku w jednym z nich (lokalizacja: 6395 metrów wysokości) zanurkował bijąc Rekord Guinnessa polski nurek Marcel Korkuś. 

Tyle informacji na dzisiaj. Zachęcam Was do kawowego bądź patronackiego wsparcia WŚ, jeśli lubicie moją aktywność popularyzatorską i możecie sobie na owo wsparcie pozwolić. Linki poniżej:

https://buycoffee.to/wulkanyswiata/

https://patronite.pl/wulkanyswiata

EDIT 18 i 19 lutego: Od 15 lutego br.  na obszarze kaldery Campi Flegrei (Pola Flegrejskie) zarejestrowano już łącznie 526 trzęsień ziemi. To długi i intensywny rój trzęsień ziemi. Nie jestem w stanie przewidzieć czy dojdzie np. do eksplozji freatycznej w kraterze Solfatara. Natomiast jestem przekonany, że w przyszłości wystąpią w CF kolejne niepokojące roje trzęsień ziemi.

Santorini (Grecja) - Stan wyjątkowy obowiązuje już na 4 wyspach: Santorini, Ios, Anafi i Amorgos. Jestem przekonany, że mamy tutaj do czynienia z interakcją procesów tektonicznych i magmatycznych. Naukowcy monitorują aktywność sejsmiczną, deformację powierzchni, emisję gazów i dane satelitarne. Dziś rano miało miejsce podmorskie trzęsienie ziemi o magnitudzie 5.1. 

19 lutego obłok popiołu o wysokości 700 metrów wyemitował sumatrzański wulkan Marapi. 

Niewielka erupcja u wybrzeża wyspy wulkanicznej Iwojima

                                                               

Przynajmniej od 28 stycznia br. trwa niewielka erupcja podmorska blisko wybrzeża Okinahama japońskiej wyspy wulkanicznej Iwojima (Ioto, Wyspy Ogasawara). Erupcja wyrzuca pumeks, który formuje tzw. pumeksowe tratwy przy wybrzeżu Ioto. Iwojima jest jednym z najniebezpieczniejszych wulkanów Japonii, o czym wspominam we wcześniejszym artykule:

https://wulkanyswiata.blogspot.com/2023/11/erupcja-blisko-wybrzeza-wyspy.html

Zdj. NHK News. Jestem ciekaw czy znowu zostanie uformowana nietrwała wysepka wulkaniczna. To pierwsza erupcja blisko wybrzeża Okinahama od 21 lipca 2024 roku. 

Raport z tej erupcji poniżej:

https://www.data.jma.go.jp/vois/data/report/monthly_v-act_doc/tokyo/25m01/329_25m01.pdf

Wylew lawy u podnóża krateru Bocca Nuova sycylijskiego wulkanu Etna osiąga już długość 2 km. I nie zagraża obszarom zabudowanym. Słabe emisje popiołu mają miejsce z SE Crater. 

EDIT 12 lutego: Wyciek lawy osiąga już długość 3 km. Jego czoło znajduje się na wysokości 1900 metrów. Aktywność eksplozywna nasila się w SE Crater. 

Od przynajmniej roku trwa aktywność sejsmiczna wulkanu Mount Spurr (Alaska) zlokalizowanego niedaleko stolicy Alaski, Anchorage. Wulkan ten wybuchł eksplozywnie z bocznego krateru Crater Peak w latach 1953 i 1992 przysypując kilkumilimetrową warstwą popiołu Anchorage. Wulkanolodzy z Alaska Volcano Observatory uważają że w 2025 roku może dojść do jego erupcji (50 procent szans na erupcję). Przelot naukowców z AVO nad Mount Spurr w dniu 7 lutego br. ujawnił topienie się warstwy śniegu i lodu na wierzchołku wulkanu, zmniejszenie się jego jeziora kraterowego; rejestrowana jest też deformacja gruntu.

Erupcja Mount Spurr w 1992 roku została poprzedzona 10 miesiącami aktywności sejsmicznej.

Od 23 grudnia 2024 roku trwają krótkie (trwające kilkanaście godzin bądź kilka dni) erupcje w kalderze Halemaumau wulkanu tarczowego Kilauea (Hawaii). W trakcie ostatniego 9 już epizodu erupcyjnego fontanny lawy sięgnęły wysokości 100 metrów.  Po osiągnięciu szczytu intensywności te erupcje lawowe słabną i ustają. 

Cóż, czekam na 10 epizod oraz na pierwszy w 2025 roku wypływ lawy na półwyspie Reykjanes, który może wystąpić jeszcze w lutym br. 

Niewielka erupcja szczelinowa wulkanu Etna u podnóża krateru Bocca Nuova

                                                                

Późnym popołudniem otworzyła się niewielka szczelina erupcyjna u podnóża krateru Bocca Nuova sycylijskiego wulkanu Etna (południowo-zachodnia strona wulkanu, wysokość 3000 metrów). Wyciek lawy przemieszcza się powoli w kierunku Monte Frumento Supino. Erupcję poprzedził wzrost wulkanicznych drgań. 

Kryzys sejsmiczny na wyspie Santorini nadal ma miejsce. Intruzja magmy wewnątrz kaldery Santorini jest już w zasadzie potwierdzona, ale jest ona na tyle niewielka pod kątem objętości magmy, że do erupcji wcale nie musi dojść. Natomiast to co czyni ten kryzys bezprecedensowym to tysiące trzęsień ziemi (ich precyzyjna liczba zapewne nigdy nie zostanie poznana) - od 17 000 do 35 000 (są tutaj rozbieżności w liczbach). Być może rój tektonicznych trzęsień ziemi został wywołany wtargnięciem (intruzją) magmy na Santorini. Tak czy owak, erupcji brak, jak również brak silniejszego tektonicznego trzęsienia ziemi (dwa najgorsze scenariusze). Być może trzęsienia ziemi w końcu ustaną, co byłoby najbardziej optymistycznym scenariuszem dla mieszkańców Santorini i okolicznych wysp.

31 stycznia br. satelity wykryły silne emisje metanu (1400 ton/dzień) z kaldery wulkanu Fentale w Etiopii. Jak wiadomo wykryto obecność potężnej intruzji magmy (dajki), która rozciągnęła się na dystans 50 km na północny wschód od Fentale w kierunku wulkanu Dofen. W styczniu br. z tych okolic ewakuowano 80 000 ludzi. Być może pod kalderą Fentale znajduje się płytki geotermalny bądź hydrotermalny rezerwuar. Rezerwuary geotermalne mogą nie być połączone z głębiej położoną komorą magmową oraz mogą zawierać znaczące ilości metanu, które wydostają się na powierzchnię z pęknięć i uskoków. To naprawdę duża emisja metanu ze struktury wulkanicznej. 

Deformacja powierzchni wykryta w kalderze Santorini

Wczoraj wieczorem wykryta została deformacja powierzchni w kalderze greckiego wulkanu Santorini. Nieco wcześniej lokalni rybacy raportowali o wypiętrzeniu klifów bezludnej wyspy Anydros na wysokość 30-40 cm. Wykrycie deformacji przez pomiary radarowe satelity Sentinel-2 i sieć GNSS wskazuje na możliwą intruzję magmy. Zatem do erupcji wulkanicznej może dojść (choć nie musi) w niedalekiej przyszłości. Należy pamiętać, że nie każda intruzja magmowa kończy się wypływem lawy na powierzchnię. Ostatnia erupcja w kalderze Santorini miała miejsce na Nea Kameni w 1950 roku. Zatem nie wykluczam możliwości erupcji gdzieś w obrębie kaldery (np. na Nea Kameni czy w jej okolicy) albo w obrębie podmorskiego wulkanu Kolumbo, który stanowi kompleks ponad 20 podmorskich stożków wulkanicznych. Już zarejestrowane oznaki wypiętrzenia klifów Andyros należy potraktować z pełną powagą. Nawet jeśli założymy, że rój trzęsień ziemi jest tektoniczny nikt na sto procent nie może wykluczyć, że w ową aktywność sejsmiczną magma jest w jakiś sposób zaangażowana. 

Podobny (długi i intensywny kryzys sejsmiczny) naukowcy zaobserwowali na wschód od wyspy Majotta w latach 2018-19. W ciągu roku zarejestrowano wówczas 32 trzęsienia ziemi o magnitudzie powyżej 5, w tym najsilniejsze o magnitudzie 5.9. Z czasem odkryto potężną emisję lawy na dnie oceanu i powstanie nowego podmorskiego wulkanu. 

Ruch magmy może spowodować kryzys sejsmiczny, a migrujące trzęsienia wulkaniczno-tektoniczne (czy aby na pewno kryzys sejsmiczny na Santorini ma podłoże tylko tektoniczne?) mogą być wiarygodnym zwiastunem erupcji. Intensywnej aktywności sejsmicznej często towarzyszy deformacja powierzchni (inflacja gruntu, powierzchnia puchnie). To mogą być markery intruzji magmatycznej. 

Tak czy owak, rój trzęsień ziemi blisko Santorini nadal trwa. Drgania są odczuwane przez mieszkańców wyspy. Na Santorini dotarło już greckie wojsko. W gminie Thira ogłoszono stan nadzwyczajny. 

Wraz z Czarkiem z cenionego fanpejdża Kataklizmy w Polsce i na Świecie napisaliśmy artykuł o sytuacji na Santorini. Chciałem w nim z grubsza ukazać historię aktywności wulkanicznej kaldery Santorini i podmorskiego wulkanu Kolumbo. Starałem się w nim być rzetelny. Kilka osób mnie skrytykowało za jego 'sensacyjność', gdyż rozważam (podkreślam) w nim możliwość erupcji wulkanicznej obok innych scenariuszy np. ustania roju, silnego tektonicznego trzęsienia ziemi i tsunami, itp. Wygląda jednak na to, że nie myliłem się i intruzja magmowa ma miejsce. Link do artykułu:

https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-niepokoj-budzi-podmorski-wulkan-kolumbo-ekspert-o-sytuacji-w,nId,7906915#crp_state=1

Od 10 miesięcy trwa aktywność sejsmiczna wulkanu Spurr na Alasce, co świadczy o ruchu magmy. Do przyszłej erupcji może dojść z otworu erupcyjnego Crater Peak, który wybuchł eksplozywnie w latach 1953 i 1992. 

Na zdjęciu niezamieszkana wysepka Anydros będąca swoistą sejsmiczną dystopią, centrum migrującego roju trzęsień ziemi blisko Santorini.

Rój trzęsień ziemi blisko wyspy wulkanicznej Santoryn

                                                       

Od 27 stycznia trwa intensywny rój trzęsień ziemi w pobliżu greckiej wyspy wulkanicznej Santorini (Thira, Santoryn). Do 2 lutego br. zarejestrowano ponad 300 trzęsień ziemi, z czego 9 z nich miało magnitudę powyżej 4 np. 4.1 czy 4.7. W poniedziałek 3 lutego 2025 r. na wyspie Santorini w ramach środka zapobiegawczego zamknięto szkoły. Ludzie boją się spać we własnych domach, niektórzy podjęli decyzję o spaniu w samochodach. Trzęsienia ziemi mają miejsce w pobliżu podwodnego wulkanu Kolumbo. 

We wrześniu 1650 roku wulkan ten wybuchł silnie generując spływy piroklastyczne. Powstały także fale tsunami o wysokości 20 metrów, które uderzyły w wybrzeża Santorini i innych wysp. 29 września miała miejsce najgwałtowniejsza faza erupcji Kolumbo z wulkanicznymi błyskawicami w chmurze erupcyjnej, eksplozjami słyszanymi w odległości 400 km od wulkanu i opadem popiołu aż w Turcji. Wskutek emisji trujących gazów umarło 70 osób i mnóstwo zwierząt. W nocy 2 października 1650 r. dziewięcioosobowa załoga statku przepływającego blisko Kolumbo została uduszona, natomiast załoga innego pobliskiego statku straciła przytomność, ale przeżyła. Erupcja zaczęła słabnąć w listopadzie. Maleńka wysepka uformowana w trakcie erupcji z 1650 r. z czasem uległa erozji morskiej. W wyniku erupcji Kolumbo zniszczeniu uległ podmorski stożek, a w jego miejscu powstał krater o szerokości 2.5 km i głębokości 500 metrów. 

W planach jest instalacja 4 podmorskich sejsmografów w kalderze Kolumbo i blisko uskoku Anydros, gdyż istnieje zapotrzebowanie na dane.

Co prawda greccy sejsmolodzy twierdzą, że ów rój trzęsień ziemi ma charakter tektoniczny, ale nie ma tutaj stuprocentowej pewności. W 2011-12 trwał długotrwały rój trzęsień ziemi przy Santorini-Kolumbo, dodatkowo wykryto także wzrost emisji gazów z Kolumbo i deformację gruntu, ale ostatecznie (mimo dowodów na intruzję magmy) do erupcji nie doszło. 

Jeśli owe trzęsienia ziemi mają rzeczywiście charakter tektoniczny to teoretycznie istnieje możliwość wystąpienia silnego podmorskiego trzęsienia ziemi o magnitudzie 6 czy 7, które może wygenerować niszczycielskie fale tsunami. Tak stało się w nocy 9 lipca 1956 roku. W pobliżu wyspy Amorgos wystąpił wstrząs o magnitudzie 7.5 (inne źródła wskazują na magnitudę 7.7), a 12 minut później blisko Santorini miał miejsce wstrząs o magnitudzie 7.2 (inne źródła: m. 6.9). Owe bliźniacze tektoniczne trzęsienia ziemi wygenerowały fale tsunami o maksymalnej wysokości 20 metrów. Duże zniszczenia odnotowano na wyspie Santorini. Łącznie zginęło 56 osób, co najmniej 100 osób zostało rannych, ponad 3200 budynków uległo zniszczeniu. 

Krótko o wulkanach w Grecji. Mamy ich 4, a w zasadzie 5 (nie licząc kilku innych podmorskich, zapewne wygasłych). Santorini (potężna erupcja formująca kalderę o sile 7 w skali VEI około 3600 lat temu, powstają fale tsunami, ostatnia na Nea Kameni w 1950 roku), podmorski wulkan Kolumbo blisko Santorini (ostatni wybuch w 1650 r., przez niektórych wulkanologów traktowany jako osobny wulkan), Nisyros (ostatnia erupcja w 1888 roku), Milos i Methana (ostatnia erupcja kopuły lawowej ok. 256 r. p.n.e)

Ten wpis będzie jeszcze aktualizowany o nowe informacje. Przy okazji odsyłam do poniższego wywiadu dotyczącego badań podmorskiego wulkanu Kolumbo (wywiad z geofizykiem Kajetanem Chrapkiewiczem):

https://wulkanyswiata.blogspot.com/2023/02/badania-podmorskiego-wulkanu-kolumbo-w.html

EDIT: Od 27 stycznia do 5 lutego br. zarejestrowano przynajmniej 815 trzęsień ziemi. Trzęsienia ziemi wraz z upływem czasu zdają się migrować w kierunku zamieszkanej wyspy Amorgos. Czyżby szykowała się powtórka z 9 lipca 1956 roku? Nie wiadomo, ale istnieje taka możliwość. 

Jestem już coraz mniej przekonany, że dojdzie do erupcji wulkanicznej w Grecji. Póki co nie zarejestrowano chociażby deformacji gruntu czy wzrostu emisji gazów. 

Zachęcam również do kawowego wsparcia WŚ, jeśli macie ochotę i możliwość. Z góry dziękuję za wszelkie darowizny.

https://buycoffee.to/wulkanyswiata/

Zostań Patronem WŚ. Z góry dziękuję.

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Emisja popiołu z kolumbijskiego wulkanu Purace

                                                           

Rankiem 20 stycznia br. doszło do wzrostu aktywności sejsmicznej i emisji popiołu z kolumbijskiego wulkanu Purace. Opad popiołu miał miejsce w mieście Popayan. Zamknięto lokalne lotnisko. Do ostatniej znaczącej erupcji Purace doszło w maju 1949 roku. W jej wyniku zginęło 17 studentów wspinających się na wulkan. 

EDIT: Okazało się, że emisja popiołu miała miejsce z krateru Curiquinga, a nie z Purace. Oba wulkany emitują dwutlenek siarki z 4 punktów. W pobliżu Purace zarejestrowano martwe bydło, zapewne wskutek konsumpcji zanieczyszczonej pyłem wulkanicznym trawy. Purace i Curiquinga tworzą wraz z kilkoma innymi wulkanami łańcuch wulkaniczny zwany Los Coconucos. 

Cztery eksplozje indonezyjskiego wulkanu Lewotobi Lakilaki wyemitowały dzisiaj obłoki popiołu sięgające wysokości 1.5 km. 

Czwarty stopień alarmu dla indonezyjskiego wulkanu Ibu na wyspie Halmahera. Emisje popiołu sięgają wysokości 3-4 km.

Od 15 stycznia br. podobno (według GeologyHub) trwa emisja gazu ze szczeliny w kalderze etiopskiego wulkanu Fentale. Może to być przedsmak erupcji freatycznej bądź magmowej, ale równie dobrze może to być informacja, której prawdziwości nie udało mi się do tej pory zidentyfikować. Przydałyby się naoczne obserwacje tej fumaroli. 

19 stycznia br. wulkan Sakurajima (Kiusiu, Japonia) wyemitował obłok popiołu z krateru Minamidake. Do poprzedniej erupcji japońskiego wulkanu doszło 17 stycznia br. Wulkan wyrzucił wówczas rozżarzone fragmenty skał na odległość 800 metrów-1.1 km. 

Na YouTube jest dostępny do obejrzenia film dokumentalny National Geographic "Wulkan na krańcu świata" o pionierskim zdobyciu zlodowaciałego wulkanu Mount Michael (Sandwich Południowy) 23 listopada 2022 roku przez grupę badaczy i oficjalnym potwierdzeniu głęboko położonego w jego kraterze jeziora lawy. Link do obejrzenia poniżej:

https://www.youtube.com/watch?v=Z4oEhOSaWWw

Przepiękny krater na dolnym zdjęciu i wspaniałe osiągnięcie naukowo-eksploracyjne.

EDIT: 21 stycznia podniesienie stopnia alarmu na drugi przez Japońską Agencję Meteorologiczną dla wulkanu Ontake na wyspie Honsiu z powodu roju trzęsień ziemi. W 2023 roku na tym wulkanie zginął polski podróżnik i eksplorator wulkanów Grzegorz Gawlik.

Ontake wybuchł tragicznie 27 września 2014 roku zabijając 63 osoby. 

Erupcja freatomagmowa filipińskiego wulkanu Taal

                                  

Rankiem 3 grudnia o godzinie 05.58 czasu lokalnego doszło do erupcji freatomagmowej (bądź freatycznej) filipińskiego wulkanu Taal. Wyemitowała ona obłok popiołu na wysokość 1 km. Opad tefry odnotowano w Agoncillo, Poblacion, Laurel i Batangas. W ciągu ostatnich miesięcy Taal wybuchał freatycznie kilka razy np. 29 listopada br. 

Także dzisiejszego poranka wybuchł wulkan błotny Kesongo na Jawie wyrzucając muł na wysokość ponad 20 metrów. Ostatnia erupcja tego aktywnego wulkanu błotnego w kwietniu 2023 roku uśmierciła jedną osobę. Erupcjom Kesongo towarzyszy emisja niebezpiecznego siarkowodoru (H2S). 

Siódma od 2023 roku erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi (Islandia), która rozpoczęła się 20 sierpnia br. wydaje się być szczelina. Aktywność lawowa głównego otworu erupcyjnego wydaje się pulsować (raz jest silniejsza, raz słabsza). Erupcja obecnie nie zagraża ani Blue Lagoon, ani elektrowni geotermalnej Svartsengi. Wały ziemne i chłodzenie wody lawą spełniają swoje funkcje ochronne. Zdj. Isak Finnbogason. 

Zarejestrowana została anomalia termiczna na podmorskim wulkanie Home Reef w Tonga. Wulkan ten w wyniku przeszłych erupcji uformował najmłodszą wyspę wulkaniczną na Ziemi. Anomalia termiczna oznacza zapewne wyciek lawy na tej wysepce. Obłok popiołu nad Home Reef sięgnął wysokości ok. 2 km. 19 czerwca 2024 r. Kayleigh Kilbey udało się sfotografować Home Reef w stanie niewielkiej erupcji. Zakładam, że owa obecnie najmłodsza wyspa wulkaniczna na Ziemi przetrwa długie lata, gdyż wylewy lawy opierają się procesowi erozji morskiej. Ależ się pięknie uformowała!

EDIT: Trwa efuzja lawy na Home Reef, która powiększa wysepkę. W czerwcu i lipcu br. miała miejsce poprzednia aktywność erupcyjna tego wulkanu.

Erupcja wulkanu Etna, którą zignorowały media

                                                 

Rankiem 10 listopada br. rozpoczęła się erupcja sycylijskiego wulkanu Etna, którą śmiało można określić mianem paroksyzmu erupcyjnego. Z racji tego że wulkan pokrywała gęsta pokrywa chmur, nie wiadomo nawet z którego krateru wzniosła się wysoka na ponad 7 km kolumna popiołu: Bocca Nuova czy Voragine? Opad popiołu miał miejsce na wschodnim zboczu sycylijskiego wulkanu m.in. w Milo, Giarre, Macchia, Riposto, Mascali, Sant Alfio i Torre Archirafi. 

Co ciekawe, była to erupcja, którą kompletnie zignorowały polskie media, gdyż nawet 11 listopada nie ukazał się żaden artykuł jej dotyczący. Może dlatego, że nie ma zbyt wielu jej zdjęć, zatem nie była atrakcyjna dla rodzimych dziennikarzy często generujących clickbait za clickabaitem. Miałem to szczęście, że zdjęcia kolumny popiołu z Etny przesłał mi z pokładu samolotu Michał Sedzik. Są to jedne z nielicznych zdjęć erupcji Etny z 10 listopada br. w sieci.

Ostatni poprzedni paroksyzm erupcyjny wulkanu Etna miał miejsce w nocy z 14 na 15 sierpnia br. z krateru Voragine.

Serio czasem odnoszę wrażenie, że media są zainteresowane wulkanami tylko wówczas, gdy ich erupcje niszczą wsie i miasteczka, zabijają ludzi, tudzież zamykają lotniska stanowiąc dyskomfort dla podróżnych. 

Trwa intensywna, acz już raczej umiarkowana aktywność erupcyjna (efuzywna i eksplozywna) indonezyjskiego wulkanu Lewotobi Lakilaki (Flores). Ze zboczy wulkanu schodzą wylewy lawy. Wulkaniańskie eksplozje generują obłoki popiołu o wysokości 3-5 km.

Niewielkie i krótkie emisje popiołu miały miejsce 11 listopada br. z wulkanu Kanlaon (Negros, Filipiny).

Zachęcam do kawowego bądź patronackiego wsparcia WŚ, jeśli macie taką możliwość czy chęć. Za wszelkie dobrowolne wsparcie będę niezmiernie wdzięczny. Zależy mi na popularyzacji wulkanów i chcę to robić najlepiej jak potrafię. 

https://patronite.pl/wulkanyswiata

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

Kontynuacja aktywności erupcyjnej indonezyjskiego wulkanu Lewotobi Lakilaki

Wczesnym rankiem 9 listopada o godzinie 04.47 czasu lokalnego wulkan Lewotobi Lakilaki wyemitował obłok popiołu o wysokości 9 km. Od kilku dni wulkan wykazuje intensywną aktywność erupcyjną, a co za tym idzie wszystkie lotniska na Flores pozostają zamknięte. Opad popiołu miał miejsce w wioskach blisko wulkanu m.in. w Dulipali, Klantanlo, Hokeng Jaya, Boru, Nawakote i Pululera. Wulkan nadal objęty jest czerwonym stopniem alarmu. Można spodziewać się jego kolejnych paroksyzmów erupcyjnych. 

W indonezyjskich mediach społecznościowych jest masa fejków AI, zdjęć z erupcji na Islandii i w Indonezji (np. Ruang, kwiecień 2024) udających obecną erupcję Lewotobi. Trzeba mieć tego świadomość i być wyczulonym. 

Na koniec zapraszam na stronkę i fanpejdż Darkultura, gdzie udzielam się tekstowo i zdjęciowo. Myślę o napisaniu tam o dłuższym tekście literacko-historycznym o wulkanach, ale chyba zabiorę się za niego dopiero w grudniu. Zostawcie lajka bądź zaobserwujcie, jeśli używacie Facebooka.

https://darkultura.com/

https://www.facebook.com/darkulturamagazine

Rój trzęsień ziemi w pobliżu wulkanu Fentale

Od drugiej połowy września trwa rój trzęsień ziemi w pobliżu stratowulkanu Fentale z kalderą (Oromia, Etiopia). Trzęsienia ziemi (w tym np. najsilniejsze o magnitudach 4.9 i 4.6) uszkadzają budynki i skutkują powstawaniem pęknieć w gruncie. Kilka dni temu mogło dojść do erupcji freatycznej w pobliżu Fentale, tudzież uformowania się nowego gejzeru. Zastanawiam się czy nie ma miejsca intruzja ryolitowej magmy na północny wschód od Fentale, która będzie skutkować w przyszłości erupcją eksplozywną (choć, rzecz jasna, nie musi).

Ostatnia erupcja szczelinowa Fentale miała miejsce w roku 1820 w kalderze wulkanu i z jego zboczy obejmując wylewy trachitowej i obsydianowej lawy. Możliwa może okazać się także reaktywacja pobliskiego systemu szczelin i stożków zwanego Dofen. Zdj. Tomasz Lepich. 

Warto dodać, że Oromia nie jest zbyt bezpiecznym regionem Etiopii do podróżowania.

Podwyższenie stopnia alarmu przez wulkanologów z AVO dla alaskańskiego wulkanu Mount Spurr z powodu wzrostu aktywności sejsmicznej, rejestrowanej deformacji gruntu oraz uformowania się latem 2024 roku szczytowego jeziora kraterowego. Pamiętna erupcja Spurr w 1953 roku obsypała Anchorage popiołem. 

Ze względu na wzrost aktywności sejsmicznej podniesiony został także stopień alarmu dla indonezyjskiego wulkanu Iya (Flores). Do jego ostatniej erupcji generującej spływy piroklastyczne i kolumnę popiołu o wysokości 5 km doszło w 1969 roku. 

13 października doszło do wulkaniańskiej eksplozji japońskiego wulkanu Sakurajima. 

Trwa aktywność erupcyjna dwóch kongijskich wulkanów Nyamuragira i Nyiragongo (aktywność jeziora lawy). Wulkan tarczowy Nyamuragira (Nyamulagira) emituje znaczny obłok SO2. 

Do niewielkich emisji popiołu doszło z filipińskiego wulkanu Kanlaon (Negros, Filipiny) w dniu 18 października br.

Trwają słabe i umiarkowane eksplozje wulkaniańskie kopuły lawowej Caliente wulkanu Santiaguito w Gwatemali. Kopuła lawowa Caliente zapada się generując niewielke spływy piroklastyczne. 

Koniec szóstej erupcji szczelinowej Sundhnukagigar

                                                                   

Po trzynastu dniach aktywności szczelinowej zakończyła się szósta erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi. Dla porównania 54 dni trwała erupcja, która rozpoczęła się w połowie marca 2024 roku, a 24 dni erupcja z końca maja 2024 r. Trwa jednak inflacja (wypiętrzanie się) gruntu w Svartsengi, zatem istnieje możliwość kolejnej erupcji szczelinowej w ciągu najbliższych trzech miesięcy. Zdj. Bjorn Oddsson/ Służba Cywilna.

Od 1 września 2024 roku zarejestrowano dwie niewielkie erupcje japońskiego wulkanu Satsuma-Iojima stanowiącego fragment kaldery Kikai (potężna erupcja eksplozywna o sile 7 w skali VEI ok. 6300 lat temu). Pierwsze od czterech lat. 

Udało mi się ostatnio znaleźć kolejne fotografie obszaru wulkanicznego Kunlun (Ashikule) wykonane z drona przez chińskiego fotografa w 2017 roku. To miejsce trudno dostępne i działające na wyobraźnię. W 2015 roku jako pierwszy w polskiej blogosferze popularnonaukowej zainteresowałem się tymi wulkanami (ostatnia erupcja 27 maja 1951 roku).  

Pod koniec sierpnia i we wrześniu aktywność erupcyjna objęła także kamczackie wulkany Karymski i Szywiełucz oraz kurylski Ebeko. Przykładowo 30 sierpnia wulkan Karymsky wyemitował obłok popiołu na wysokość 10 km.

Trwają słabe/umiarkowane eksplozje wulkaniańskie kopuły lawowej Caliente wulkanu Santiaguito w Gwatemali. Kolumny popiołu sięgają wysokości 3.4 km.

Silna erupcja eksplozywna kamczackiego wulkanu Szywiełucz

                                                                     

Około godziny 22.30 lokalnego czasu rozpoczęła się gwałtowna erupcja kamczackiego wulkanu Szywiełucz. Kolumna popiołu sięgnęła wysokości 8-9 km, widoczne w niej były liczne wulkaniczne błyskawice (zjawisko tzw. brudnej burzy). Opad popiołu miał miejsce m.in. w miejscowości Ust-Kamczack. Eksplodowała prawdopodobnie kopuła lawowa Młody Szywiełucz znajdująca się w kraterze Karan i rosnąca na pozostałości kopuły lawowej częściowo zniszczonej wskutek potężnej erupcji wulkanu 11 kwietnia 2023 roku. Być może kopuła lawowa Młody Szywiełucz uległa całkowitemu bądź częściowemu zniszczeniu. Warto dodać, że na południowo-zachodniej flance Szywiełucz rośnie (tzw. ekstruzja) inna kopuła lawowa Karan-1. 

Kod awiacji czerwony. Erupcja w toku. Zdj. Volcaholic/ Wiktor Frołow. 

Warto dodać, że przed erupcją Szywiełucz w pobliżu miasta Pietropawłowsk Kamczacki (głębokość epicentrum 29 km, godzina 22.10 czasu GMT) miało miejsce trzęsienie ziemi o magnitudzie 7.2. Wydano ostrzeżenie o tsunami. 

Szósty paroksyzm erupcyjny wulkanu Etna w 2024 roku

                                                 

W nocy z 14 na 15 sierpnia 2024 roku doszło do szóstego paroksyzmu erupcyjnego wulkanu Etna w bieżącym roku, który poprzedziła intensyfikacja aktywności strombolijskiej w kraterze Voragine. Paroksyzm obejmował przekraczającą wysokość 1 km fontannę lawy, kolumnę popiołu o wysokości 9.5 km oraz wyciek lawy. Opad popiołu miał miejsce m.in. w Pedara, Santa Venerina, Zafferana Etnea, Acireale i Milo, a także (lekki) w Katanii. Lotnisko międzynarodowe w Katanii ograniczyło loty do 5 przylotów na godzinę, zamknięty został sektor B2. O 9 rano okazało się, że lotnisko katańskie przestało funkcjonować do godziny 18 z powodu opadu popiołu na pasy startowe. 

Około godziny 01.20 paroksyzm erupcyjny Etny z krateru Voragine zaczął słabnąć. 

Od 9 sierpnia trwają emisje pary i popiołu z wulkanu White Island (Nowa Zelandia), które mogą wskazywać na akumulację świeżej magmy.

Trwają emisje popiołu z kurylskiego wulkanu Ebeko (Paramuszyr), doskonale widoczne z Siewiero-kurylska. 

Ciekawą informację o zaostrzeniu rygorów wspinaczkowych na wulkan Stromboli przysłała mi Ewa: 

"Cześć. Może zainteresuje Cię informacja o tym jak wygląda aktualna sytuacja z trekkingiem na Stromboli. Byłam tam z mężem 6 sierpnia, wyszliśmy bez przewodnika po południu na punkt widokowy 400 m. Okazuje się, że od czerwca tego roku turyści indywidualni nie mogą wchodzić powyżej 100 m., czyli do Obserwatorium, skąd właściwie nic nie widać. Wieczorem (około 20.30) przyszedł do nas strażnik, który w uprzejmy sposób wyjaśnił nam nowe zasady i poprosił o zejście. Wycieczki z przewodnikiem za 25 euro od osoby dochodzą do punktu widokowego na wysokości 290 m. Podczas naszego zejścia obecni tam przewodnicy nie byli sympatyczni, wypytywali co tam robimy i straszyli policją. Z naszych obserwacji wynika, że dałoby się wejść wyżej (być może nawet nawet na sam szczyt), ale strażnik (młody, wysportowany) sprawdza do około 800 metrów. Nie wiem czy gdyby tam nas spotkał to też byłby uprzejmy. Tablice straszą karą 500 euro. Z wysokości 290 m. widać w nocy erupcje żarzącej się lawy. Trasa używana przez przewodników do 2019 roku jest nieużywana i zarasta. Nie wiemy jak wygląda szlak z Ginostry,  ale może to być kusząca alternatywa. Może komuś przyda się ta informacja."

I o Vulcano (Wyspy Liparyjskie): "Na Vulcano wprowadzono absurdalny zakaz wejścia w godzinach 10.30-16.00, nie wszyscy to respektują, ludzie chodzą też w tych godzinach, ale są nawet ustanowione semafory ze światłami."

Warto dodać, że owo ograniczenie obowiązuje przez większą część roku i jest motywowane wysokimi temperaturami w owych godzinach. Kiedy wspinałem się na Vulcano w 2015 roku nie było żadnych ograniczeń. 

Niestety mam wrażenie, że przynajmniej w Europie zaostrza się tendencja do urzędniczego ograniczania dostępu ludziom do wulkanów. Oponował przeciwko temu choćby słynący z łamania zakazów na wulkanach polski podróżnik Grzegorz Gawlik. O ile reglamentacja dostępu do wulkanów jest dla mnie zrozumiała w przypadku wulkanu będącego w stanie erupcji, o tyle trudno ją zrozumieć w przypadku wulkanów drzemiących i starannie monitorowanych. Faktem jest, że zjawisko turystyki wulkanicznej narasta i mogą zdarzyć się tragedie na wulkanach. Ludzie jednak giną także na górach pochodzenia niewulkanicznego. 

Zdjęcia Ewa Be (Stromboli, Vulcano) oraz Antonella Presti (Etna).