Nowy tekst na crazynauka.pl o erupcji Tambora w 1815 roku

Dzisiaj krótka notka mająca być zachętą do przeczytania mojego najnowszego teksu dla portalu crazynauka.pl, w którym opisuje wybuch indonezyjskiego wulkanu Tambora w 1815 roku (7 w skali VEI) i następujący po nim słynny "rok bez lata". Fajnie że mogę popularyzować wulkany na innym poczytnym portalu popularno-naukowym i będę się to starał robić przynajmniej raz w miesiącu. Być może w przyszłości nie ograniczę się tylko i wyłącznie do tekstów o wulkanach, gdyż generalnie wszystkie nauki ścisłe i przyrodnicze potrafią być fascynujące.

http://www.crazynauka.pl/tambora-wulkan-ktory-spowodowal-zime-na-ziemi/

https://www.facebook.com/crazynauka/?fref=ts

Na stronie lachaudrondevulcain jest pisany na gorąco raport ze stanu erupcji wulkanu tarczowego Erta Ale w Etiopii. Wygląda na to że południowy krater Erta Ale został wydrenowany, brak jeziora lawy. Północny zapadł się, jest tam dziura o średnicy 150 metrów. Otworzyła się szczelina erupcyjna generująca wylewy lawy, uformowały się dwa wyrzucające lawę hornitos.

Zdjęcia: http://lechaudrondevulcain.com/blog/2017/01/29/january-29-2017-en-erta-ale/

Czekam na więcej informacji co do Erta Ale. Na deser erupcja Wezuwiusza w 1944 roku, zdj. PH George Rodger. Podoba mi się to zdjęcie.

Katla, Etna i Erta Ale

- Katla (Islandia) - wzrost aktywności sejsmicznej tego podlodowego wulkanu znajdującego się pod lodowcem Mýrdalsjökull. 26 stycznia miało miejsce płytkie trzęsienie ziemi o magnitudzie 4.3 pod kalderą Katli. Czy Katla wybuchnie w przyszłości? Na pewno, pytanie tylko kiedy. Precyzyjnej daty erupcji Katli nikt nie jest w stanie podać.

- Etna (Sycylia, Włochy) - od 23 stycznia trwa aktywność strombolijska z otworu erupcyjnego w siodle pomiędzy starym a nowym SE Crater.

- Erta Ale (Etiopia) - Trwa boczna erupcja słynnego etiopskiego wulkanu tarczowego z aktywnym jeziorem lawy. Aktywne szczeliny erupcyjne produkujące wylewy lawy znajdują się około 3 i 4 km na południowy wschód od jeziora lawy w kalderze Erta Ale. Duża emisja SO2 (dwutlenku siarki). Zdj. z 23 stycznia photo-fab.fr. Erta Ale jest wulkanem studiowanym przez wulkanologów od lat 60-tych XX wieku. Jednak Europejczycy dotarli do niego po raz pierwszy już w 1841 roku. W 1968 roku wulkanolodzy Haroun Tazieff i Giorgio Marinelli zaobserwowali na wierzchołku Erta Ale dwa jeziora lawy: w północnym kraterze o średnicy 100 metrów i w kraterze centralnym o średnicy 65 metrów (średnice jezior). Oba jeziora lawy Erta Ale znajdujące się na głębokości 165 metrów są aktywne przynajmniej od 1906 roku. Ich poziom często wzrasta docierając do powierzchni kaldery.

Określanie daty erupcji milenijnej wulkanu Changbaishan

Międzynarodowy team naukowców kierowany przez geochemika Clive'a Oppenheimera określił z wielką dokładnością datę potężnej erupcji milenijnej wulkanu Paektu/ Changbaishan (7 w skali VEI) na ostatnie miesiące roku 946. Do określenia tej daty przysłużyła się analiza częściowo sfosylizowanego drzewa uśmierconego przez wybuch wulkanu oraz analiza grenlandzkich rdzeni lodowych. Analiza obejmowała radiowęglowe pomiary sfosylizowanego pnia modrzewia odkrytego po chińskiej stronie wulkanu (dla przypomnienia Mount Paektu znajduje się na granicy Chin i Korei Północnej). Drzewo liczyło 264 lata gdy uśmiercił je wypływ lawy, pumeksu i gorącego popiołu. Drzewo rosło już w roku 775 gdy doszło do wielkiego rozbłysku na Słońcu, czego sygnaturę wykryto w trakcie badań jednego z pierścieni drzewa. Drzewo zaprzestało też sezonowego wzrostu, zatem mogło umrzeć jesienią bądź zimą. Analizowano także depozyty popiołu w grenlandzkich rdzeniach lodowych - naukowcy ustalili że erupcja milenijna miała miejsce w ostatnich 2-3 miesiącach roku 946. Niektórzy historycy twierdzili że erupcja milenijna doprowadziła do upadku królestwa Bohai (698-925) obejmującego swym zasięgiem wschodnią Mandżurię i północną Japonię, ale erupcja miała miejsce później. 3 listopada 946 roku w jednej z kronik japońskiej świątyni napisano iż "biały popiół opadał jak śnieg". Czyżby była to aktualna data erupcji Paektu? Listopad 946 roku? Wiele na to wskazuje.

Erupcja wulkanu Changbaishan z 946 roku była jedną z największych erupcji wulkanicznych ostatnich 2000 lat. Wyrzuciła około 100 km sześciennych popiołu i pumeksu do atmosfery.

24 stycznia 2017 roku o godzinie 04.53 nowa erupcja wulkanu Bogoslof generująca obłok erupcyjny o wysokości 7.6 km. Zapewne jeszcze o tym wulkanie usłyszymy. Do poprzedniej erupcji Bogoslof doszło 22 stycznia o godz. 14.09 lokalnego czasu - wówczas obłok erupcyjny sięgnął wysokości 9 km.

Wulkan Sabancaya w Peru kontynuuje erupcję produkując obłoki erupcyjne o wysokości dochodzącej do 2.5 km.

Źródło podesłane mi przez profesora Oppenheimera:

http://www.cam.ac.uk/research/news/fossilised-tree-and-ice-cores-help-date-huge-volcanic-eruption-1000-years-ago-to-within-three-months

Erupcja milenijna wreszcie uzyskała dokładną datę. :-)

Tymczasem żółty stopień alarmu dla aleuckiego wulkanu Takawangha ze względu na rój trzęsień ziemi (w tym dwa o magnitudach 4.1 i 4.4). Możliwość erupcji w przyszłości? Brak danych o erupcjach Takawangha w czasach historycznych, choć wulkan po raz ostatni wybuchł około 500 lat temu. Sąsiaduje z nim na zachodzie czynny wulkan Tanaga, który po raz ostatni wybuchł w 1914 roku.

Kriowulkanizm na komecie?

Kometa 29P/Schwassmann-Wachman orbituje pomiędzy Marsem i Jowiszem. Wydaje się posiadać oznaki kriowulkanizmu - erupcje zamrożonego materiału miały miejsce wielokrotnie z pojedynczej lokalizacji, by się potem przemieścić do innej w lodowej skorupie. Powolna rotacja 29P/Schwassmann-Wachman powoduje osłabienie skorupy komety w ciągu dnia, natomiast w nocy tlenek węgla znowu gromadzi się na jej powierzchni. Ewentualnie rosnące ciśnienie pod powierzchnią 29P/Schwassmann-Wachman prowadzi do erupcji. Dochodzi do nagłych i eksplozywnych wyrzutów 'kriolawy'. Odkryta w 1927 roku kometa 29P/Schwassmann-Wachman jest najbardziej aktywną ze wszystkich komet. Jej stabilna orbita jest niemal idealnie kolista - kometa zachowuje całkiem stałą odległość od Słońca. Jasność 29P/Schwassmann-Wachman potrafi się jednak znacząco zmieniać. Naukowcy z British Astronomical Association badali ją od dekady i zidentyfikowali 64 wybuchy (3-4 co roku, czasem 7-8 w niektórych latach). Te wybuchy zamarzniętego gazu miały miejsce z tych samych regionów i powtarzały się - dlatego uczeni uznali je za kriowulkaniczne. Kriowulkany mogą być obecne m.in. na Europie i Ganimedesie (księżyce Jowisza) i na Tytanie (księżyc Saturna). Także planety karłowate Pluton i Ceres posiadają struktury mogące być potencjalnymi kriowulkanami.

http://www.urania.edu.pl/wiadomosci/czy-istnieja-wulkany-na-kometach-2844.html

Colima (Meksyk) - Ponadprzeciętna aktywność erupcyjna tego wulkanu. Wulkaniańskie eksplozje centralne są czasem dość silne i generują gęste obłoki popiołu o wysokości 2-4 km. Górne zbocza Colima pokrywają rozżarzone bomby. Czasem mają miejsce niewielkie spływy piroklastyczne.

Bogoslof (Alaska, Aleuty) - Eksplozywna erupcja tego wulkanu o godzinie 13.00 lokalnego czasu formuje obłok erupcyjny o wysokości 9.5 km. Kod czerwony.

Najnowszy tekst o narodzinach wysp wulkanicznych dla portalu crazynauka.pl

O narodzinach nowych wysp wulkanicznych pisałem tutaj kilka razy. Z zapałem śledziłem erupcje Jebel Zubair w Jemenie, Hunga Tonga-Hunga Ha'apai w Tonga czy Nishinoshima w Japonii - wszystkie skutkowały formacją nowych skrawków lądu. Nowo uformowane wyspy wulkaniczne są nie tylko atrakcyjne dla wulkanologów - biolodzy mogą na nich śledzić fascynujące procesy ewolucyjne. Zapraszam zatem do przeczytania dwóch tekstów dla portalu crazynauka.pl, w których jest o nich mowa.

http://www.crazynauka.pl/5-wysp-ktore-nagle-wyskoczyly-z-morza/

http://www.crazynauka.pl/zrodzone-z-popiolu-i-lawy-jak-powstaja-wyspy-wulkaniczne/

Przy okazji zachęcam do odwiedzin i polubienia stronki crazynauka.pl. Ta strona pokazuje że można z pasją i werwą popularyzować nauki ścisłe i przyrodnicze. Zachęcam do jej czytania i ciągłego przyswajania nowej wiedzy. W większości mediów dominuje irytująca i antagonizująca społeczeństwo polityka, zatem cieszyć się należy że są osoby, które uwielbiają poszerzać swój zasób wiedzy z różnych dziedzin i zdobytą wiedzą chcą się w przystępny sposób podzielić z innymi.

Link: https://www.facebook.com/crazynauka/?fref=ts

Tymczasem trzeci stopień alarmu dla wulkanu Lopevi (Vanuatu). Prawdopodobnie ma miejsce umiarkowana aktywność erupcyjna tego pięknego wulkanu. Niestety na razie informacje o potencjalnej erupcji Lopevi są nader skąpe.

http://www.geohazards.gov.vu/index.php/hazards-updated-events/volcano-alert-status/220-bulletin-nd7-gaua-activity

EDIT: Niewielka erupcja wulkanu Lopevi potwierdzona.

Na sam koniec (nie jest to powszechne na mym blogu, ale zrobię wyjątek) polecę świeżo założoną firmę mojej przyjaciółki. Jeśli ktoś z moich Czytelników chciałby skorzystać z usług rzetelnego copywritera to zachęcam do odwiedzin jej strony.

http://creospace.pl/

Na zdjęciu Hermanna Kjartanssona erupcja Surtsey w 1963 roku. :-)

Sześć osób umiera na wulkanie Acatenango

Już od dłuższego czasu opisuję na tym blogu nie tylko poszczególne wulkany i ich erupcje, ale też ciekawsze wyprawy wspinaczkowe na wybuchające góry. Niestety tragiczne niusy doszły do mnie z Gwatemali. W ten weekend pomimo ostrzeżeń ze strony badaczy z Conred i Insivumeh co do surowych warunków pogodowych na wulkanie Acatenango (3763 metry wysokości, sąsiadującym ze stale aktywnym Fuego) przebywały dwie oddzielne grupy wspinaczy. 8 stycznia pojawiły się informacje o zniknięciu kilku wspinaczy. 9 stycznia ratownicy odnaleźli 6 ciał na Acatenango oraz kilka osób rannych, które zostały odtransportowane do szpitali. Temperatura spadła do -15 stopni Celsjusza w obozie blisko krateru, zrobiło się zimno, wietrznie, deszczowo - w dodatku niektórzy wspinacze nie mieli ze sobą należytego sprzętu i ubioru. Wśród zmarłych są lekarz Dr. Axel Rubén Carranza Enríque, Joselin Roldan (lat 19), Lucía Sanchez (lat 20) i Francisco Hernandez (lat 23). Takie wieści dobitnie pokazują że nagła zmiana pogody na wulkanie potrafi zabić.

Wulkan Colima w Meksyku co mniej więcej 10 godzin generuje eksplozje. Obłoki popiołu sięgają wysokości 3-4 km. Ma miejsce wyrzut rozżarzonych bomb wulkanicznych. Wylew lawy na południowej stronie Colima przestał być aktywny.

W dniach 8 i 9 stycznia 2017 roku miały miejsce trzy erupcje wulkanu Bogoslof (Alaska, Aleuty). Obłok erupcyjny z 9 stycznia sięgnął wysokości 10.5 km. Ten wulkan jest nieprzewidywalny.

Cayambe, Kilauea i Bogoslof

Witam w nowym roku 2017. Zobaczymy jakie niespodzianki wulkaniczne i nowe odkrycia & ciekawostki naukowe przyniesie. W tym roku postaram się pisać na blogu nieco mniej, ale tak czy owak nie spocznę w popularyzowaniu wiedzy o wulkanach. Stwierdziłem że nie ma sensu dzień w dzień analizować aktywności tych samych wulkanów (niektóre wulkany np. Sinabung, Fuego, Kilauea czy Colima są w stanie regularnej/ciągłej aktywności erupcyjnej). Będę tutaj pisał wyłącznie o wydarzeniach dużych, niespodziewanych, ciekawych - od czasu do czasu analizując erupcje wulkanów będących w stanie permanentnej aktywności erupcyjnej. Są stronki monitorujące aktywność wulkaniczną codziennie, ja po prostu nie mam czasu na opisy zamieszczane dzień w dzień.

- Kilauea (Hawaje) - 31 grudnia 2016 roku miało miejsce widowiskowe zapadnięcie się (kolaps) delty lawowej w Kamokuna. 3 stycznia 2017 roku minęła kolejna rocznica trwającej od 1983 roku erupcji lawowej wulkanu Kilauea. Kaskada lawy wciąż wpada do oceanu w Kamokuna.

- Turrialba (Kostaryka) - W ciągu ostatnich 2 tygodni emisje popiołu z kostarykańskiego wulkanu Turrialba były ciągłe. W środę 3 stycznia opad popiołu miał miejsce w San José. Anulowano kilka lotów. Co ciekawe, nieomal permanentna aktywność erupcyjna Turrialba rozpoczęła się 5 stycznia 2010, czyli ponad 6 lat temu. Wcześniej ten wulkan od 1866 roku spał.

- Bogoslof (Aleuty, Alaska) - 5 stycznia 2017 roku o godzinie 13.24 lokalnego czasu kolejna znacząca eksplozja tego wulkanu, której towarzyszyły wulkaniczne błyskawice. Trwała przez 5 minut, a obłok erupcyjny sięgnął wysokości 10.5 km.

- Cayambe (Ekwador) - W grudniu 2016 roku anormalna aktywność sejsmiczna tego masywnego wulkanu obejmująca wulkaniczno-tektoniczne i długookresowe trzęsienia ziemi. W pobliżu wierzchołka wulkanu w lodowcu pojawiły się spękania, wspinacze wyczuwali odór siarki. Dane GPS wskazują na deformację zboczy Cayambe. Brak anomalii termicznej. Czyżby w przyszłości erupcja? Cayambe po raz ostatni wybuchł w latach 1785-86 z górnego południowo-wschodniego zbocza.

- Nevados De Chillan (Chile) - W ostatnich dniach słabe emisje popiołu.

W ciągu najbliższych miesięcy powinno dojść do oderwania się ogromnej góry lodowej od pokrywy lodowej Larsen C na Antarktydzie. Długość szczeliny oddzielającej górę od Larsen C wynosi 20 km, jej głębokość to około 500 metrów, a szerokość 100 metrów. Po oderwaniu się góry lodowej od Larsen C pozostała pokrywa lodowa z pewnością stanie się mniej stabilna.

Na zdjęciach wulkan Cayambe oraz pozostałości delty lawowej Kamokuna/ Kilauea (HVO).

EDIT: Emisja siarkowodoru powoduje masową śmierć ryb w jeziorze Averno (Avernus), Campi Flegrei, Włochy. Poprzednia masowa śmierć ryb miała miejsce w Lago Averno 8 lutego 2005 roku. Jeszcze wcześniejsze miały miejsce w styczniu 2002 roku i lutym 2003 roku.

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.474.893&rep=rep1&type=pdf