Krajobraz Craters of the Moon

Czytelniczka mojego bloga Anna Maj podesłała mi kilka zdjęć z obszaru wulkanicznego Craters of the Moon w stanie Idaho. Lokalizacja: północno-zachodni kraniec pola lawy Snake River Plain. Ponad 60 wylewów lawy, 25 stożków żużlowych o wysokościach dochodzących do 250 metrów, 8 systemów szczelin erupcyjnych. Do obszaru wulkanicznego Craters of the Moon należą też części pól lawy Wapi i Kings Bowl. Obszar wulkaniczny Craters of the Moon uformowało 8 epizodów erupcyjnych trwających setki lat każdy z okresami drzemki do 3000 lat. Erupcje Craters of the Moon rozpoczęły się 15 000 lat temu, a ostatnia z nich miała miejsce 2100 lat temu. Oddaję głos mojej czytelniczce: "Craters of the Moon to narodowy pomnik przyrody. Obecnie zajmuje około 3 tysiące metrów kwadratowych. Zlokalizowany jest w stanie Idaho około 150 km od miasta Idaho Falls. W Visitors Center znajduje się wiele przydatnych informacji na temat miejsca, filmy i publikacje na temat Craters of the Moon. Ostatni wybuch miał miejsce 2 tysiące lat temu. Był ogromny, typ lawy hawajski: aa i pohoehoe. Powstałe wówczas kratery wyrzucające lawę (tzw. spatter cones, stożki tryskające) są jednymi z najlepiej zachowanych na świecie. Dostać się można do Craters of the Moon z Yellowstone - około 2 godziny drogi."

Craters of the Moon może nie robi tak piorunującego wrażenia jak superwulkan Yellowstone, ale jak dla mnie nie ma nieciekawych wulkanów. Wszystkie są fascynujące. Data zrobienia zdjęć: 6 lipca 2015 roku. Wyobraźcie sobie erupcję lawową, która trwa setki lat.

Park Narodowy Timanfaya: Pico Partido

Pico Partido jest jednym z obowiązkowych wulkanów do wspinaczki na Lanzarote. Wizyta na nim pozwala doświadczyć obserwacji dynamiki spływu lawy tunelem lawowym. Szeroki na 1-2 metry i głęboki na 0.5-2 metry tunel lawowy powstał w trakcie erupcji Timanfaya w latach 1730-36. Hydraulika wulkanu jest tutaj pokazana świetnie! Oprócz tego na Pico Partido znajdują się zarówno wylewy lawy aa, jaki i pahoehoe, a w ciemnej scorii odnajdziemy mnóstwo oliwinów. Do zobaczenia również tzw. hornitos czyli niewielkie stożki (do wysokości 5 metrów) powstałe na rysie wylewu lawy pahoehoe, którym lawę dostarcza główny potok, a także rozległe pola lawy aa o szorstkiej, nieregularnej powierzchni zwane malpais.

Lanzarote: Park Narodowy Timanfaya

Park Narodowy Timanfaya zajmuje obszar 51 km kwadratowych kanaryjskiej wyspy Lanzarote. Jego ikonicznym symbolem jest statua 'Diabła' autorstwa hiszpańskiego artysty Cesara Manrique. Przebywając na Lanzarote warto o niego zahaczyć, zwłaszcza jeśli jesteście pasjonatami wulkanów. Problem tkwi w zwiedzaniu: większość Parku jest zamknięta dla ruchu turystycznego, jedynie możliwe opcje zwiedzania to przejażdżka autokarem (bezsensowne robienie zdjęć przez szyby) albo krótka przejażdżka dromaderem (równie kiepska alternatywa). Od momentu planowania wypadu na Lanzarote wiedziałem, że ani jedna, ani druga nie wchodzą w grę - liczy się trekking i piesze zwiedzanie Parku, tudzież wspinaczka na stożki. Wystarczyło jedynie poszperać po sieci, znaleźć odpowiedni kontakt i trekking był uzgodniony.

W Parku jest co oglądać: wylewy lawy aa i pahoehoe, stożki wulkaniczne, tuby (jaskinie lawowe), kopuły zwane hornitos, bąble lawowe, kratery i kaldery, itd. Największa erupcja kanaryjska w czasach historycznych trwała od 1 września 1730 do 16 kwietnia 1736 roku. Jej produktem było 4 km sześcienne wulkanicznego materiału. Wieczorem 1 września 1730 roku w pobliżu Timanfaya wyrósł plujący fontannami ognia wulkan. Ognisty spektakl trwał przez 19 dni i nocy. Wylewy lawy z Timanfaya miały miejsce przez kolejne 5 i pół miesiąca, powstawały na nich kolejne aktywne stożki. Lawa pokryła znaczną część wyspy w końcu docierając do Atlantyku. 18 października 1730 roku nowe otwory erupcyjne otworzyły się na stożku Santa Catalina. Nastała ciemność, mieszkańcy miasteczka Yaiza opuścili swe domy. 420 budynków uległo zniszczeniu. Zdewastowana została Geria - obecnie słynąca z winorośli rosnących bujnie na lapilli. Lawa pogrzebała 20 wiosek.

Do ostatniej jak dotąd erupcji Timanfaya doszło w 1824 roku z wulkanu Clerigo Duarte (Tao) w pobliżu wioski o tej samej nazwie, który wyrósł na ziemi księdza Luisa Duarte. Stożek Nuevo del Fuego powstał w odległości 13 km od Tao. 16 października wyrósł trzeci z aktywnych wulkanów Tinguatón - jego aktywność trwała przez 10 dni i przejawiała się w rozległym strumieniu lawy i fontannach wrzącej słonej wody. Przed Wami Timanfaya!

Szary obłok nad wulkanem Turrialba/ Nyamuragira

W czwartek 12 stycznia 2012 roku o 3 po południu wulkan Turrialba w Kostaryce wyemitował szary obłok gazu i popiołu poprzedzony przez hałasy dochodzące z wulkanu. W celu prewencyjnym Comisión Nacional de Emergencias (CNE) zarządziła 'żółty alarm' dla obszarów Turrialba, Jiménez i Alvarado. Turrialba w ciągu 3200 lat miał kilka silnych erupcji eksplozywnych oraz wiele małych erupcji freatycznych. Cztery pozostałe aktywne wulkany kostarykańskie to Irazu, Rincon de la Vieja, Arenal i Poas.

Od czasu rozpoczęcia przed 9 tygodniami erupcja wulkanu Nyamuragira w Kongo nadal trwa. Jakże cudownie byłoby się tam znaleźć (tak jak ten szczęśliwiec na zdjęciu) i poobserwować z bliska ów zapierający dech w piersiach wytrysk lawy. Fontanny lawy sięgają wysokości 100-150 metrów, rozżarzone bomby wulkaniczne są wyrzucane na wysokość 600 metrów, ma miejsce wylew lawy aa ze wschodniego otworu erupcyjnego.

Kaldera Las Cañadas

Około 220-160 000 lat temu wierzchołek ancestralnego wulkanu Las Cañadas I zapadł się tworząc gigantyczną kalderę Las Cañadas. Wymiary kaldery 16 x 9 km. Ostatnia erupcja w kalderze związana ze stratowulkanami Pico del Tedie/Pico Viejo nastąpiła w roku 1798. Jej miejsce: otwór erupcyjny Narices del Teide albo z Chahorra na zachodnim zboczu Pico Viejo. Miała w dużej mierze charakter strombolijski z obfitymi wylewami lawy aa.

Vanuatu

MATTHEW ISLAND - Na niezamieszkaną wysepkę Matthew Island składają się dwie małe wysepki oddzielone skalistym 200-metrowym przesmykiem. East-Matthew to pozostałość zniszczonego wulkanicznego stożka uformowanego z przynajmniej trzech wylewów lawy. Natomiast West Matthew to kolisty i aktywny stratowulkan o wysokości 177 metrów uformowany przez wylewy lawy. W jego kraterze znajduje się gruby na 20 metrów wypływ lawy aa. West Matthew uformował się w latach czterdziestych XX wieku. W lutym 2009 roku Matthew Island przeszła w ręce Vanuatu. Wulkan Matthew Island jest aktywny: wybuchał w latach 1828?, 1949, 1954, 1956, 1966?, 1976?.

Kanada

FORT SELKIRK - Najbardziej na północ wysunięty obszar wulkaniczny Kanady Fort Selkirk znajduje się w centralnym Yukon i obejmuje wylewy bazaltowej i bazanitowej lawy oraz stożki piroklastyczne. Dwa rodzaje erupcji miały miejsce w Fort Selkirk: erupcje wypełniającej doliny płynnej lawy oraz erupcje eksplozywne kreujące piroklastyczne centra erupcyjne z wylewami lawy aa. Volcano Mountain to piroklastyczny stożek żużlowy z trzema kraterami centralnymi i grubymi wylewami blokowej lawy. Po raz ostatni wybuchł kilkaset lat temu. Natomiast Ne Ch'e Ddhawa to piroklastyczny stożek sub-glacjalny usytuowany na starszym wypływie lawy Wolverine Creek Sequence. Inny stożek żużlowy zwie się Fort Selkirk Vent. Na zdjęciach morfologicznie najmłodszy stożek Volcano Mountain.

Chiny

ARSHAN - Niedawno odkryty wulkaniczny obszar Arshan w górach Da Hinggan we wschodnich Chinach obejmuje 40 kenozoicznych wulkanów. Wulkany są doskonale zachowane i składają się na nie stożki żużlowe i wylewy lawy. Najmłodsze stożki, a mianowice Yanshan i Gaoshan wyprodukowały bazaltowe wylewy lawy (w pierwszej fazie erupcyjnej pahoehoe, następnie aa), które zatamowały rzekę Halahale tworząc sześć jezior. Yanshan ma wysokość 361 metrów, natomiast krater Gaoshan jest głęboki na 140 metrów. Ostatnia erupcja w Arshan miała miejsce 2000-1900 lat temu.

Alaska

DUNCAN CANAL - Wulkaniczny obszar Duncan Canal zlokalizowany w południowo-wschodniej Alasce na wyspie Kupreanof, 200 km na północ od granicy z Kanadą obejmuje wylewy bazaltowej lawy aa i pahoehoe. Ich źródłem były zarówno erupcje subarealne jak i podmorskie.

O erupcji Nabro w Erytrei

Nadal niewiele wiemy o erupcji wulkanu Nabro w Erytrei. Wulkan znajduje się w odosobnionej lokalizacji - początkowo prasa błędnie przypisywała erupcję Nabro wulkanowi Dubbi, ostatni raz aktywnemu w 1861 roku. Na zdjęciu NASA widać wylew bazaltowej lawy z wulkanu docierający na odległość 15 km. Nie wiadomo dlaczego erupcja kaldery Nabro rozpoczęła się eksplozywnie. Pierwsze zdjęcia naziemne erupcji są naprawdę kiepskiej jakości. Na skutek erupcji Nabro w Erytrei zginęło co najmniej 7 osób, a rannych jest troje.

23 czerwca 2011 roku sycylijska Etna wykazuje oznaki aktywności produkując obłok popiołu z Południowo-Wschodniego Krateru. Czyżby erupcja tuż tuż?