Indonezja

KAWIO BARAT - Podmorski wulkan stożkowy znajduje się pomiędzy wyspami Mindanao (Filipiny) a Sulawesi (Indonezja). Wysokość 3400 metrów, wierzchołek na głębokości 1855 metrów. W czerwcu 2010 roku wulkan był badany za pomocą Okeanos Explorer. Wykazano aktywność hydrotermalną, pokłady siarki oraz obecność pąkli wokół aktywnych kominów.

Wulkaniczne gazy

Skład (kompozycja) gazów emitowanych przed erupcją (prekursor erupcji) z fumaroli i kraterów wulkanu różni się znacznie i zależy od temperatury. Wzrasta emisja chlorowodoru (HCl, kwasu solnego). Emisje wysokotemperaturowe obejmują wodę (H2O), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF), ditlenek siarki (SO2), ditlenek węgla (CO2), siarkowodór (H2S), H2, N2 oraz inne, natomiast emisje niskotemperaturowe obejmują jako główne składniki ditlenek węgla i siarkowodór. Wulkany produkują duże ilości wody - być może pochodzącej ze skał osadowych. W trakcie erupcji wulkanu Bezymianny w 1956 roku 2.7 % magmy stanowiła woda.

Przykład: od kwietnia do lipca 1957 roku emisje fluoru (F), chloru (Cl) i siarki (S) na wulkanie Mount Mihara były ilościowo niewielkie. Wzrost nastąpił od 27 do 30 lipca, a erupcja wulkanu miała miejsce 5-6 sierpnia 1957 roku. Wczesnego października tego samego roku znowu miał miejsce wzrost emisji gazów, do erupcji doszło 13 października.

Siarkowe lodowce na Wyspie Ellesmere'a

Ciekawostka bardziej biologiczna, niźli geologiczna - zafascynowały mnie i urzekły zdjęcia z kanadyjskiej Wyspy Ellesmere'a. Można tam zobaczyć żółte nacieki siarkowe na powierzchni lodowca o grubości sięgającej 200 metrów. W glacjalnych zasobach siarki na wyspie żyją bakterie (mikroby) ekstremofilne, którym jak widać nie straszne są surowe arktyczne warunki bytowania. Źródło zwane Borup Fiord Pass stanowi obiekt zainteresowania astrobiologów porównujących jego powierzchnię do lodowej powierzchni księżyca Jowisza, Europy, na którym mogą istnieć warunki do życia mikroorganizmów. Gazowy siarkowodór w wodzie zostaje przekształcony do postaci siarki albo gipsu. Żółć siarki pięknie odznacza się na powierzchni lodowca. Być może jeziora i oceany pod lodami Europy kryją kolonie mikrobów, którym za źródło energii służy siarka.

Grímsvötn i glacjalna powódź

Na wulkanie Grímsvötn znajdującym się pod lodowcem Vatnajökull doszło wczoraj do glacjalnej powodzi (jökulhlaup). Rzeka Gígjukvísl nabrała czarnej barwy, a w powietrzu dało się wyczuć zapach siarki. Przyczyną glacjalnego wylewu nie była jednak aktywność wulkaniczna, ale ulewne deszcze (98mm) i obfite opady śniegu poprzedzające wysokie temperatury na Islandii (15 stopni Celsjusza), które przyczyniły się do gwałtownego topnienia pokrywy lodowej. Mniej więcej w tym samym czasie miał miejsce niewielki rój trzęsień ziemi na wulkanie Katla.

Podmorska erupcja El Hierro trwa

Pojawiły się w sieci pierwsze zdjęcia z podmorskiej erupcji El Hierro. W zasadzie miały miejsce dwie podmorskie erupcje: jedna na głębokości 700 metrów, druga na głębokości 200 metrów. Póki co jedynymi oznakami wybuchu El Hierro są dwie plamy na powierzchni morza, ławice śniętych ryb oraz silny odór siarki. Możemy spodziewać się erupcji typu Surtsey oraz pojawienia się efemerycznych wysepek, ewentualnie migracji erupcji bliżej lądu w przypadku gdy aktywność wulkanu będzie kontynuowana. Z południowego wybrzeża wyspy El Hierro ewakuowano do tej pory 600 osób. Dwa statki oceanograficzne płyną w pobliże erupcji, aby zbadać co się dzieje pod powierzchnią wody.

Chile

ISLUGA - Isluga to stratowulkan mierzący 5050 metrów i zlokalizowany w północnym Chile 7 km na zachód od granicy z Boliwią. Posiada dobrze zachowany krater o szerokości 400 metrów. Liczne post-glacjalne wylewy lawy są obecne na niższym południowym zboczu Isluga. Odnotowano erupcje wulkanu w XIX i XX wieku. Wylew lawy w 1878 roku zniszczył okoliczne miasta. Silne erupcje Isluga miały miejsce w latach 1868, 1869 i 1877, umiarkowane w latach 1863 i 1885. Aktywność wulkanu także w roku 1913, niepotwierdzona erupcja w roku 1960. U podnóża wulkanu wydobywana jest siarka.

Chile

AUCANQUILCHA - Stratowulkan Aucanquilcha (6176 m) jest zlokalizowany w północnym Chile. Składa się z co najmniej z 10 odróżnialnych stożków, z czego cztery osiągają wysokość 6 km. Pomiędzy 1913 a latami 90-tymi na wysokości 5500 metrów operowała kopalnia siarki. Wulkan posiada także najwyżej położone drogi na świecie - na wysokości 5900 metrów. Na północno-zachodnim zboczu Aucanquilcha znajdują się dwie małe kopuły lawowe, a na wschodniej stronie wulkanu materiał pochodzący z lawiny gruzu. Wulkan jest obecnie aktywny fumarolicznie. Erupcje w plejstocenie.

Chile

OLLAGUE - Masywny andezytowy stratowulkan o wysokości 5868 metrów zlokalizowany w północnym Chile na granicy z Boliwią. Na wyższych zachodnich i południowych zboczach posiada aktywne kopalnie siarki. Prowadzi do nich droga na wysokości 5500 metrów. Wulkan jest aktywny fumarolicznie - fumarola na południowej stronie centralnej dacytowej kopuły lawowej emituje obłoki pary. Nie zweryfikowana erupcja w roku 1903.

Chile

TINGUIRIRICA - Stratowulkan Tinguiririca o wysokości 4280 metrów jest zlokalizowany w centralnym Chile na zachód od granicy z Argentyną. Składa się na niego 10 stożków scorii. Aktywność fumaroliczna ma miejsce w oraz na połnocno-zachodniej ścianie głównego krateru Tinguiririca, a fumarole, złoża siarki i gorące źródła znajdują się na zachodnich stokach stożków. Erupcja freatyczna w roku 1917. Niepotwierdzona erupcja w roku 1994.

Chile

TACORA - Najbardziej na północ wysunięty wulkan Chile andezytowy stratowulkan Tacora wznosi się na wysokość 5980 metrów i znajduje się na granicy z Peru. Do wysokości 5500 metrów pokrywają go lodowce. Wulkan posiada eksplozywny krater 300 metrów w dół na północno-zachodniej stronie od wierzchołka. Na wschodniej stronie Tacora znajdują się gorące źródła. Erupcje w latach 1930 i 1937 nie zostały potwierdzone. Siodło pomiędzy Tacora a jego bliźniaczym wulkanem Chupiquiña mieści liczne kopalnie siarki.

Papua Nowa Gwinea

GARBUNA - Wulkaniczny masyw Garbuna obejmuje trzy wulkaniczne szczyty Krummel (854 m, posiada krater centralny), Garbuna (564 m) i Welcker (1005 m, schodzą z niego wylewy blokowej lawy) znajdujące się na półwyspie Willaumez. 17 października 2005 roku wulkan Garbuna wybuchł po 1700 latach uśpienia. Dzień wcześniej miało miejsce odczuwalne trzęsienie ziemi. Zaobserwowano emisje popiołu. Silny opad deszczu spowodował zejście potoku błota (laharu) z zachodniego zbocza wulkanu. 11 marca 2008 roku - kolejne erupcje wulkanu i wzmożona aktywność sejsmiczna. Emisje jasno-szarego popiołu sięgające wysokości 1 km widoczne 13 lipca. W sierpniu 2008 roku erupcje rozżarzonej lawy Garbuna. Wulkan jest ponadto aktywny termalnie za sprawą basenów wrzącego mułu, gorących źródeł oraz otworów emitujących siarkę.

Daty erupcji Garbuna: 300, 2005, 2008.

Kuryle, Rosja

KARPINSKY - Na wulkan Karpinsky (południe wyspy Paramushir) składają się trzy centra erupcyjne. Południowy stożek wznosi się na wysokość 1345 metrów i jest najwyższym punktem grupy, północno-zachodni stożek odznacza się gorącymi źródłami i wylewami siarki. 5 listopada 1952 roku - w dzień po wielkim kamczackim trzęsieniu ziemi o sile 9.0 w skali Richtera - doszło do erupcji wulkanu Karpinsky.

Japonia

NAKANO-SHIMA - Najbardziej zaludniona wyspa archipelagu wysp Riuku o populacji liczącej 167 osób zamieszkującej wioskę Toshima. Jej wymiary: 9 x 5 km. Na otoczonej przez rafy koralowe wyspie znajduje się andezytowy stratowulkan Nakanoshima (On-take) o wysokości 979 metrów. Z jego krateru do 1944 roku wydobywana była siarka. W styczniu 1914 roku doszło do erupcji mułu. W 1949 roku wulkan wyemitował chmurę popiołu. W porze deszczowej krater On-take wypełnia się wodą.

Chile/ Argentyna

LASTARRIA - Mierzący 5697 metrów wysokości stratowulkan Lastarria znajduje się na granicy Chile i Argentyny. Posiada pięć kraterów oraz aktywne fumarole na krawędziach i zboczach północnych kraterów. Z południowo-wschodniego zbocza Lastarria zeszła prehistoryczna lawina gruzu. Wulkan Lastarria słynie przede wszystkim z obfitych wylewów płynnej siarki. Data ostatniej erupcji nieznana.

Kenia

CENTRAL ISLAND - Na jeziorze Turkana w północnej Kenii znajdują się trzy wulkaniczne wyspy: North Island (Północna), South Island (Południowa) i Central Island (Centralna). Wyspa Centralna obejmuje 15 kraterów i stożków wulkanicznych. Wyspa ma kształt kolisty i powierzchnię 9 km kwadratowych. Jej wysokość to 550 metrów nad poziomem morza. 2 km na południowy wschód od Central Island znajdują się malutkie wysepki Bird Nest Island, Bug Island i Broken Island - wchodzące w skład obszaru wulkanicznego Central Island. Aktywność fumaroliczna ma miejsce na krawędzi centralnego krateru, którego ściany pokrywa siarka. Na wyspie znajdują się: 1) jezioro Flamingów (Flemingo Lake) o wymiarach 500 x 400 metrów, 2) jezioro Krokodyli na zachodzie (Crocodile Lake) o wymiarach 800 x 400 metrów oraz 3) jezioro Tilapia o wymiarach 300 x 250 metrów na południu. W 1975 roku doszło do erupcji freatycznej na wyspie.

Kostaryka

POAS - Bazaltowo-dacytowy stratowulkan Poas (2708 m) jest jednym z najaktywniejszych wulkanów Kostaryki. Znajduje się w Parku Narodowym Poas w pobliżu społeczności Naranjo, Grecia i San Pedro. Poás posiada dwa jeziora kraterowe w pobliżu wierzchołka: północne (Laguna Caliente) na wysokości 2300 metrów w szerokim na 1.7 km kraterze o głębokości 290-300 metrów, które jest bogate w siarkę oraz południowe (Jezioro Botos) znajdujące się w nieaktywnym kraterze, który ostatni raz wybuchł 7500 lat temu. To jezioro z kolei jest zimne i czyste, otoczone przez chmurowy las. Od 1828 roku odnotowano 39 erupcji Poás, w dużej mierze freatycznych i freatomagmowych. Erupcja wulkanu w 1910 roku rozpoczęła się od wybuchu gejzeru, który wyrzucił wodę z krateru na wysokość 4 km. Wierzchołek wulkanu pokrył się mułem. Silne trzęsienie ziemi spowodowało zniszczenia w pobliskich społecznościach. Erupcja z 1953 roku rozrzuciła popiół na odległość 48 km od wulkanu. W 1976 roku kolumna erupcyjna sięgnęła wysokości 3 km, gejzery wybuchały w latach 1979, 1980 i 1988. W 1989 roku jezioro kwasowe (Laguna Caliente) wydrenowało się pozostawiając na swoim miejscu głęboki na 1.8 metra basen płynnej siarki. Niewielkie erupcje freatyczne Poás 25-26 września 2006 roku, 16 grudnia 2006 roku, 13 stycznia 2008 roku (ewakuacja 20 ludzi), 8 stycznia 2009 roku (erupcji freatycznej z Laguna Caliente towarzyszyło silne trzęsienie ziemi), 23 lutego 2010 roku (erupcja freatyczna z Laguna Caliente nie poprzedzona wstrząsami sejsmicznym), 2 lutego 2011 roku (mała erupcja freatyczna). 13 maja 2011 roku miało miejsce silne trzęsienie ziemi 10 km na południe od Poás z hipocentrum na głębokości 70 km.

Daty erupcji Poás: 1828, 1834, 1838, 1860, 1879?, 1880, 1888-91, 1907, 1910, 1910, 1914, 1914-15, 1925, 1929, 1941-46, 1946, 1948-51, 1952-57, 1958-61, 1963, 1964-65, 1967, 1969, 1970, 1972-73, 1974-75, 1976, 1977, 1977-78, 1978, 1979-80, 1980, 1981, 1987-90, 1991, 1991, 1992, 1992-93, 1994, 1996, 2006, 2008-2011, 2014.

Indonezja

PATUHA - Andezytowy bliźniaczy stratowulkan Patuha o wysokości 2260 metrów znajduje się 20 km na południowy zachód od Bandung na Jawie. Posiada dwa kratery odległe od siebie o 600 metrów. Północno-zachodni krater jest suchy, natomiast południowo-wschodni Kawah Putih (Biały Krater) posiada zielonkawe jezioro. Brak danych o erupcjach Patuha w czasach historycznych. Na wulkanie odnajdziemy fumarole, solfatary, baseny wrzącego mułu, złoża siarki i gorące źródła.

Chile

PUTANA - Stratowulkan Putana (5890 m) jest zlokalizowany w północnym Chile na granicy z Boliwią. Z dalekiej odległości można dostrzec aktywność fumaroliczną na wierzchołku Putana. Na wulkan składają się polodowcowe dacytowe kopuły lawowe oraz wylewy lawy. Silna erupcja wulkanu Putana w roku 1810 plus minus 10 lat, ostatnia w 1972 roku. Bogate złoża siarki istnieją na wulkanie.

Po włosku "Putana" znaczy tyle, co "dziwka". Ot, nad wyraz obrazowe określenie wulkanu.