Koniec erupcji w dolinie Meradalir

                                                  

W ciągu ostatnich czterech dni erupcja lawowa w dolinie Meradalir wyraźnie słabła. 19 sierpnia jedynie dwa małe otwory erupcyjne emitowały lawę w kraterze stożka. Rankiem 20 sierpnia nie było wypływu lawy ze stożka żużlowego. Spadł też poziom drgań wulkanicznych, emisja gazu też zaczęła spadać. To zazwyczaj znak zakończenia erupcji, która (jak zapewne pamiętacie) rozpoczęła się 3 sierpnia 2022 roku i jeśli faktycznie się zakończy to po 17-18 dniach aktywności erupcyjnej. Osobiście dla mnie jest to małe rozczarowanie, bo rozpatrywałem przylot i dostanie się na miejsce erupcji pod koniec września 2022 roku. Erupcja Geldingadalsgos dla porównania trwała pół roku. Zdj. Tomasz Lepich wykonane w dniach od 18 do 20 sierpnia 2022.

Rankiem 21 sierpnia na kamerach widoczne jest jedynie odgazowanie.

Od kilkunastu dni trwa rój trzęsień ziemi w okolicach wysp Manu'a (Samoa Amerykańskie) mogący zwiastować możliwość erupcji. Ma on miejsce bliżej wulkanu Ta'u niż wysp wulkanicznych Ofu-Olosega. Warto sytuację monitorować, gdyż do ostatniej erupcji w Samoa Amerykańskim doszło w 1866 roku.

Trwa aktywność erupcyjna wulkanów Ebeko (Kuryle, Rosja), Nevado del Ruiz (Kolumbia, sporadyczne emisje popiołu), Sangay i Reventador (Ekwador), Kavachi i Tinakula (Wyspy Salomona). 

Badacze oszacowali, że wysokość fali tsunami wygenerowanej w trakcie erupcji wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai 15 stycznia 2022 roku mogła sięgnąć nawet 90 metrów. Tsunami zostało wygenerowane nie tylko przez zaburzenie mas wody wskutek potężnego wybuchu wulkanu, ale także wskutek atmosferycznych fal uderzeniowych (ciśnienia), które okrążyły glob. 

https://phys.org/news/2022-08-tonga-volcano-eruption-metersnine-taller.html

Z kolei badacze z Uniwersytetu Sheffield oszacowali, że styczniowa erupcja tongijskiego wulkanu stanowiła ekwiwalent 61 megaton (Mt) TNT w porównaniu do zdetonowanej w 1958 roku nad Nową Ziemią Car Bomby (50-58 megaton, bomba wodorowa). Niesamowita moc. Gigantyczna energia. 

16 sierpnia w Abyss Pool jeden z pracowników Parku Narodowego Yellowstone odnalazł ludzką stopę w bucie. Na razie nie wiadomo czy doszło do morderstwa czy tragicznego wypadku/samobójstwa. Tak czy owak ciało ofiary zostało nieomal kompletnie rozpuszczone. Na razie nie są znane jego/jej personalia. Nie jest to pierwszy przypadek tragicznej śmierci w gorących źródłach kaldery Yellowstone. Wiadomo już, że ofiara mogła zginąć rankiem 31 lipca 2022. Głębokość Abyss Pool wynosi 16 metrów, a temperatura 60 stopni C.

Raz jeszcze zachęcam do wybrania się do kin studyjnych na fantastyczny film dokumentalny "Wulkan miłości" (2022) o francuskich wulkanologach Mauricie i Katii Krafft - w polskich kinach studyjnych od 19 sierpnia. Osobiście widziałem ten film już trzykrotnie. Jeśli zastanawiacie się nad sierpniowym wypadem do kina to wybierzcie się koniecznie na "Fire of Love"!

Przy okazji moje ostatnie wystąpienia w rodzimych mediach:

TVP2 "Pytanie na śniadanie" 

https://pytanienasniadanie.tvp.pl/61856236/wulkany-swiata-etna-znowu-aktywna

Tok FM, prowadzi: Patrycja Wanat.

https://audycje.tokfm.pl/podcast/127359,Krawczyk-o-filmie-Wulkan-Milosci-Uslyszec-huk-erupcji-i-zobaczyc-fontanne-lawy-to-jest-cos-niezwyklego

Archiwalia: erupcja Mount Matavanu w latach 1905-11

Bardzo lubię wyszukiwać stare archiwalne zdjęcia erupcji wulkanicznych, gdyż mogą się one stać przydatne przyszłym adeptom geografii, geologii czy wulkanologii. Tym razem natrafiłem na dużo archiwalnych zdjęć z erupcji lawowej wulkanu Matavanu na wyspie Savai'i (Samoa) w latach 1905-11. W trakcie erupcji Matavanu we wrześniu 1905 roku wylewy lawy dotarły aż do morza formując nową linię brzegową wyspy Savai'i. Duża wioska zwana Saleaula uległa niemal całkowitemu zniszczeniu - w obecnie kompletnie odbudowanej Saleaula znajdują się m.in. ruiny kościoła na polu lawowym. Erupcja Matavanu, która trwała do 1911 roku doprowadziła do ewakuacji mieszkańców Savai'i na wyspę wulkaniczną Upolu. W początkowej fazie erupcji wylewy lawy osiągały grubość dochodzącą do 8 metrów i były podsycane przez fontanny lawy o wysokości 200-300 metrów. Na północno-wschodnim wybrzeżu Savai'i znajduje się rozległe pole lawy z erupcji Mount Matavanu.

Czytałem że jeśli chcielibyście dostać się do obficie zalesionego krateru Mount Matavanu to musicie szukać lokalnego przewodnika Se'u zwanego Da Crater Man.

Na wyspie wulkanicznej Upolu znajdują się trzy niewielkie jeziora kraterowe Lanoto'o, Lanoata'ata i Lanoanea. To pierwsze na zdjęciu - otoczone pięknym tropikalnym lasem deszczowym. Trekking do niego trwa dwie godziny.

Archiwalne zdj. Museum of Samoa/ Klinkmuller Family Collection, fotograf: Gustav Klinkmuller.

Podmorska erupcja West Mata

West Mata to najgłębiej położony wybuchający podwodny wulkan znajdujący się 200 km na południowy zachód od Samoa. Do tej pory rekord należał do podmorskiego wulkanu NW Rota-1 w pobliżu wyspy Guam. West Mata to zarazem pierwszy wulkan, którego podmorska erupcja została sfilmowana. Od 2008 roku West Mata wybucha niemal nieprzerwanie, co wskazuje na skupienie magmy w tym właśnie punkcie. Erupcja West Mata, co zadziwiające, ma charakter efuzywno-eksplozywny, a jego szczyt znajduje się na głębokości 1100 metrów.

Samoa

VAILULU'U - 45 km na wschód od wyspy Ta'u zloklaizowany jest podmorski wulkan Vailulu'u. Odkryto go 18 października 1975 roku. To najmłodszy wulkan samoańskiego łańcucha wulkanicznego posiadający aktywny system hydrotermalny. Owalna kaldera Vailulu'u jest szeroka na 2 km i ma głębokość 400 metrów. Erupcja Vailulu'u z dnia 10 lipca 1973 roku została wykryta przez hydrofoniczne nagrania podmorskich akustycznych sygnałów. Wulkan był aktywny sejsmicznie w styczniu 1995 roku. W kalderze Vailulu'u rośnie stożek Nafanua. Jeszcze w XXI wieku Vailulu'u może wyłonić się z wody i powstanie nowa wulkaniczna wyspa.

Samoa

TUTUILA - Mocno zerodowana wyspa Tutuila o długości 32 km w centrum archipelagu Samoa składa się z pięciu plioceńsko-plejstoceńskich wulkanów. Pośrodku wyspy znajduje się bazaltowo-andezytowy wulkan tarczowy Pago z zerodowaną kalderą o szerokości 9 km. Najwyższym punktem Pago jest Matafao Peak o wysokości 653 metrów na zachód od zatoki Pago Pago. W kalderze odnajdziemy stożki żużlowe i trachitowe kopuły lawowe. Ostatnia erupcja w roku 1866.

Samoa

TA'U - 125 km na wschód od Pago Pago znajduje się mała wyspa Ta'u, skalista i obficie zalesiona. Została uformowana przez bazaltowy wulkan tarczowy Lata (931 m), którego południowa strona zapadła się i uległa sproszkowaniu. Liczne post-kalderowe stożki znajdują się na zboczach i wierzchołku wulkanu Lata. Erupcje Lata w ciągu ostatnich 10 000 lat.

Samoa

SAVAI'I - Wyspa Savai'i w archipelagu Samoa to masywny bazaltowy wulkan tarczowy. Stożek wulkaniczny Matavanu wybuchał w latach 1905-11 (4 sierpnia 1905 - listopad 1911). Lawa pokryła obszar 100 km kwadratowych docierając do morza i raf koralowych. Zniszczeniu uległo kilka wiosek pomiędzy Samalae'ulu na wschodzie a Saleaula na zachodzie, w tym kościół katolicki. Rozległe pola lawy są i dzisiaj widoczne, np. w wiosce Mauga wybudowanej dookoła niewielkiego krateru. Inne stożki wulkaniczne na wyspie to Mata o le Afi (erupcja od 30 października 1902 roku do 17 listopada), Silisili (wysokość 1858 metrów) oraz Mauga Afi (erupcja w roku 1725).

Erupcje Savai'i w latach 1725, 1902 i 1905-11.

Samoa

UPOLU - Najbardziej zaludniona wyspa w archipelagu Samoa uformowana przez masywny wulkan tarczowy o wysokości 1100 metrów nad poziomem morza. Na Upolu znajduje się stolica archipelagu Apia. Nie odnotowano erupcji Upolu w czasach historycznych, ale trzy wylewy lawy z wulkanu są w wieku ocenianym na kilkaset/ kilka tysięcy lat. Na Upolu znajduje się także zielonkawe jezioro kraterowe Lanoto'o do którego można się dostać wyłącznie z przewodnikiem.

Samoa

OFU-OLOSEGA - Wysepki w kształcie trójkąta Ofu i Olosega są położone we wschodnim Samoa i odseparowane przez siebie przez 137 metrowy przesmyk. Stanowią one dwa zerodowane bazaltowe wulkany tarczowe. Najwyzszym punktem Ofu jest Mount Tumutumu (491 m), zaś najwyższym punktem Olosega jest Mount Piumafua (629 m). We wrześniu 1866 roku trzy kilometry na wschód od Olosega doszło do podmorskiej erupcji wulkanicznej poprzedzonej wstrząsami sejsmicznymi. 15 września dochodziło do aż 50 detonacji w ciągu godziny. Na oceanicznej wodzie była widoczna siarka, na brzegi wysepek Olosega i Ta'u woda wynosiła setki martwych ryb. Żar, popiół i emisje gazu zmusiły do ewakuacji mieszkańców zachodniej części Olosega. Po trzech dniach aktywność wulkanu zmalała - 11 listopada dochodziło do zaledwie trzech erupcji dziennie.