Powódź glacjalna na rzece Múlakvísl

Trwa powódź glacjalna (jökulhlaup) na lodowcowej rzece Múlakvísl, Islandia. Pomiar przewodności elektrycznej wynosi około 580 µS/cm (obecnie nastąpił spadek). Nie wolno zbliżać się do rzeki z powodu zanieczyszczenia SO2: Múlakvísl nabrała ciemnej barwy i śmierdzi siarką. Być może w nocy doszło do umiarkowanej erupcji wulkanu Katla. Inna możliwa przyczyna to aktywność geotermalna pod wulkanem. Po północy 29 lipca 2017 roku miały miejsce drgania harmoniczne w północno-zachodniej części kaldery. Podlodowcowy wulkan Katla (znajdujący się pod lodowcem Mýrdalsjökull) został objęty żółtym alarmem.

Ryzyko przyszłej erupcji w Auckland

Auckland (największe miasto Nowej Zelandii) zostało wybudowane na potencjalnie aktywnym obszarze wulkanicznym - wokół Auckland znajduje się ponad 50 otworów erupcyjnych. Historia erupcyjna Auckland jest kompleksowa i epizodyczna. Do najstarszej erupcji zwanej Pupuke doszło 200 000 lat temu, do najmłodszej (Rangitoto) 500 lat temu. Jednak czas pomiędzy poszczególnymi erupcjami był nieprzewidywalny. Większość (ponad połowa) erupcji tego obszaru wulkanicznego miała miejsce w ciągu przeszłych 60 000 lat. Okresy spokoju sięgały 10 000 lat. Mieszkańcy nowozelandzkiej metropolii powinni być przygotowani na ewentualną erupcję w bliżej nieokreślonej przyszłości. To trochę tak jak z Wezuwiuszem i sytuacją Neapolu - obszar wulkaniczny Auckland jest gęsto zaludniony. Potencjalna erupcja wulkaniczna mogłaby zaszkodzić sieciom transportowym miasta oraz doprowadzić do ewakuacji 1/3 jego populacji. Naukowcy z GNS Science twierdzą jednak że do przyszłej erupcji w Auckland może dojść z wulkanu, który jeszcze nie istnieje.

Erupcja wulkanu tarczowego Piton de la Fournaise, która rozpoczęła się 14 lipca wciąż trwa. W obrębie stożka aktywne pozostają trzy otwory erupcyjne. Wylew lawy osiąga długość 2.8 km i szerokość 0.6 km.

Od wczesnego lipca 2017 roku wzrosła częstotliwość eksplozji wulkanu Sabancaya w Peru, którym towarzyszą obłoki popiołu sięgające wysokości 5.5 km ponad krater. Mają miejsce hybrydowe trzęsienia ziemi i stałe odgazowanie SO2. Wskazuje to na ruch bogatej w gaz magmy.

Trzęsienie ziemi na wyspie Kos

Rzadko piszę na tym blogu o trzęsieniach ziemi, chyba że mają one autentycznie katastrofalne skutki. Ale wyspa Kos figuruje jako wulkan w bazie Global Volcanism Program i byłem na niej w czerwcu 2015 roku, zatem o tym wydarzeniu po prostu trzeba napisać. Magnituda 6.6, godzina 01.31 w nocy, głębokość hipocentrum 11 km, wiele wstrząsów wtórnych. Bardzo płytkie trzęsienie ziemi, które wygenerowało malutkie tsunami docierające do tureckiego kurortu Bodrum. Na earthquakereport wpisują się Polacy obecnie przebywający na wyspie. Burmistrz Kos mówi o dwóch osobach zabitych (turyści ze Szwecji i Turcji zginęli, gdy ściana zwaliła się na bar w Kos), przynajmniej 120 ludzi jest rannych, spore zniszczenia strukturalne - głównie starych budynków. W Bodrum obrażenia odniosło ponad 70 osób. Epicentrum: 10.3 km na południe od Bodrum, 16.2 km na wschód od Kos. Zastanawiam się czy w jakiś sposób to trzęsienie ziemi nie wpłynie na pobliski drzemiący wulkan Nisyros (ostatnia erupcja w 1888 roku).

Moje zdjęcia z wyspy Kos (wyprawa w czerwcu 2015 roku, odwiedziłem też wulkan Nisyros i widziałem z daleka wulkan Gyali).

http://volcanic-landscapes.blogspot.com/search/label/Kos

Trzecia erupcja wulkanu Piton de la Fournaise w tym roku

Trzecia erupcja wulkanu Piton de la Fournaise w tym roku zapoczątkowana została kryzysem sejsmicznym trwającym od godziny 22.20 lokalnego czasu i rozpoczęła się o godzinie 00.50 14 lipca 2017 roku. Wcześniej Piton de la Fournaise emitował lawę w styczniu i maju tego roku. Na południowo-wschodnim zboczu krateru Dolomieu w pobliżu stożka żużlowego Chateau Fort otworzyła się nowa szczelina erupcyjna. Pojawiła się fontanna lawy zasilająca wylew lawy, który gwałtownie zaczął się przemieszczać w dół zbocza. Dostęp publiczny do Enclos został zamknięty.

Jako ciekawostkę dodam że 14 lipca przypada Święto Narodowe Francji upamiętniające wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej zapoczątkowany zdobyciem Bastylii. Rok temu w Nicei doszło do potwornego zamachu terrorystycznego - kierujący ciężarówką marki Renault 31-letni Mohamed Lahouaiej Bouhlel zabił 86 osób na promenadzie Anglików zanim został zastrzelony przez policję.

Pożary na wulkanie Wezuwiusz zostały w dużej mierze opanowane.

Potężna góra lodowa odrywa się od Antarktydy

Wskazują na to nieco rozmyte obrazy przekazane przez satelitę NASA obserwującego Ziemię Aqua MODIS. Szczelina w pokrywie lodowej lodowca szelfowego Larsen C otworzyła się szeroko i powstała kolosalna góra lodowa o powierzchni 5800 km kwadratowych, wadze biliona ton, wielkości stanu Delaware i objętości jeziora Michigan (roboczo nazwana A68). Badacze wykryli szczelinę w lodzie Antarktydy w 2010 roku - do cielenia się lodowca doszło między 10 a 12 lipca 2017 roku. Tym samym obszar lodowca szelfowego Larsen C uległ redukcji o ponad 12% i krajobraz półwyspu Antarktycznego uległ zmianie na zawsze (robota dla kartografów). Glacjolodzy z Uniwersytetu w Edynburgu oszacowali że dryfująca przez Ocean Południowy góra lodowa ma grubość około 190 metrów i zawiera około 1155 km kwadratowych zamrożonej wody czyli prawie całość jeziora Michigan. Tak potężne cielenia się lodowca zdarzają się bardzo rzadko. Zatem Larsen C utracił górę lodową - reszta lodowca szelfowego może stać się przez to mniej stabilna. Czy dojdzie do kolapsu całego szelfu Larsen C i starego lodowca za nim? Jeśli tak to kiedy? Badacze szacują że wówczas poziom mórz wzrósłby o 10 cm.

http://www.projectmidas.org/blog/calving/
https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/massive-iceberg-breaks-off-from-antarctica

Warto dodać że lodowiec Larsen A rozpadł się w styczniu 1995, a Larsen B w lutym 2002.

Duże pożary na wulkanie Wezuwiusz

Niecodzienny nius, ale sytuacja jest podobno dramatyczna. Płonie wulkan Wezuwiusz koło Neapolu. Począwszy od dzisiejszego ranka dwie kolumny dymu są widoczne z Neapolu - są one zlokalizowane w społecznościach Torre del Greco i Ercolano (Park Narodowy Wezuwiusza). Jedna z kolumn sięga wysokości ponad 2 km. Warto porównać zdjęcia pożarów na Wezuwiuszu z fotografiami erupcji wulkanu w latach 1872 i 1944. Pożary szaleją także w górach Lattari ponad miasteczkiem Corbara (Salerno). Do pomocy wezwano wojsko, zamknięte zostały nadmorskie drogi. Do gaszenia płomieni używane są helikoptery, do walki z ognistym żywiołem stanęło 600 ludzi (strażaków, pracowników służby cywilnej, ochotników). Pożary w Herkulanum i Ottaviano połączyły się. Niestety szalejące na Wezuwiuszu pożary są rezultatem podpaleń wegetacji przez podpalaczy. Sucha gleba, brak opadów deszczu i niekorzystne wiatry sprzyjają rozwojowi nowych ognisk pożarów komplikując pracę strażakom. Dramatyczna sytuacja jest także w Messynie, którą od 36 godzin otaczają płomienie (płoną okalające sycylijskie miasto wzgórza i tamtejsze lasy sosnowe). Co znamienne, polskie media w ogóle nie są zainteresowane tym tematem. Wstyd. Zdj. ανδρέας/ Twitter.

EDIT: Mamy 12 lipca i pożary na Wezuwiuszu nadal nie zostały zahamowane. Pomimo interwencji strażaków, wojska i helikopterów spłonęły hektary lasów i wegetacji. Są trzy główne ogniska pożarów: Herkulanum, Torre del Greco-Boscoreale i Terzigno. To katastrofa ekologiczna na wielką skalę. Szkody odnotowano nie tylko w Parco del Vesuvio, ale też w rezerwatach naturalnych Astroni i Positano.

Fuego, Bogoslof i Maly Semyachik

Zbiorczy post z ostatniego tygodnia:

- Fuego (Gwatemala) - 9 lipca 7-10 eksplozji co godzinę, którym towarzyszyły obłoki popiołu sięgające wysokości 4.8 km. Opad popiołu miał miejsce w Morella, Santa Sofia, Panimache i Sangre de Christo. Wylew lawy o długości 1.5 km płynie w kierunku wąwozu (barranca) Las Lajas.

- Poas (Kostaryka) - Otwory erupcyjne A (Boca Roja) i B (Boca Azufreda) emitują parę, gazy magmatyczne i aerozole. Otwór erupcyjny A sporadycznie emituje popiół. W nocy wyrzucane są rozżarzone fragmenty skał. Obłoki erupcyjne sięgają wysokości 200-600 metrów. Odór siarki jest wyczuwany w Cantón Central, Grecia, Zarcero, Heredia, Barva i San Rafael. Mała erupcja wulkanu Poas miała miejsce 6 lipca o godzinie 15.45 lokalnego czasu - obłok erupcyjny sięgnął wysokości 400 metrów. Na zdjęciu Blas Enrique Sanchez odgazowanie z dwóch otworów erupcyjnych wulkanu Poas w dniu 06.07.2017.

- Sabancaya (Peru) - eksplozje i emisje popiołu.

- Turrialba (Kostaryka) - Pierwsza niespodzianka: 29 czerwca 2017 roku dron badawczy wykrył obecność jeziorka lawy o średnicy 50 metrów w nowym pęknięciu aktywnego krateru wulkanu Turrialba. Czy będzie ono stałe czy okresowe? Czy możemy je dodać do listy wulkanicznych jezior lawy (Erta Ale, Erebus, Kilauea, Nyiragongo, Nyamurgaira, Ambrym, Villarica i Masaya)? Owo laguito de lava na zdjęciu M.Sc. Paul Vega, LANAMME-UCR. Jest ono odpowiedzialne za czerwonawy blask w nocy, o którym mieszkańcy okolic wulkanu raportowali w ciągu ostatnich miesięcy.

- Bogoslof (Alaska, Aleuty) - 5 lipca dwie eksplozywne erupcje - pierwsza trwała ponad 23 minuty, druga ponad 11 minut. 4 lipca miała też miejsce eksplozywna erupcja innego aleuckiego wulkanu Cleveland.

Drugą niespodzianką ostatnich dni była niepotwierdzona mała erupcja wulkanu Maly Semyachik (Kamczatka, Rosja) - słynnego z pięknego kwasowego jeziora kraterowego. Miała ona miejsce 7 lipca o godzinie 06.40 czasu UTC. Obłok popiołu sięgnął wysokości 2.1 km. Mały Semiaczik wybuchł po raz ostatni w grudniu 1952 roku.

Wciąż czekam na coś dużego. :-)

Słoje przyrostowe drzew datują dawną erupcję na Islandii

Do erupcji islandzkiego wulkanu Katla doszło kilka dekad przed pierwszymi osadnikami zasiedlającymi Islandię - w czasach gdy obecnie w dużej mierze pozbawioną drzew Islandię porastały lasy. Grupa wulkanologów, klimatologów, geografów i historyków określiła datę erupcji Katli na pomiędzy późny rok 822 a wczesny 823. Za pomocą słojów przyrostowych drzew i rdzeni lodowych naukowcy szacują przeszłe warunki klimatyczne oraz ich wpływ na historię ludzkości. Obecnie Islandia jest w dużej mierze pozbawiona drzew. Lecz przed przybyciem pierwszych osadników porastały ją rozległe lasy. Wcześni osadnicy formując rolniczą społeczność wycięli większość drzew na wyspie i islandzkie lasy nigdy się nie odrodziły. W 2003 roku wiosenna powódź rzeki Thverá doprowadziła do odkrycia setek brzóz od wieków pokrytych warstwą wulkanicznych osadów. Tzw. Las Drumbabót to najlepiej zachowany prehistoryczny las na Islandii pogrzebany przez wybuch pobliskiego wulkanu Katla (ostatnia silna erupcja w 1918 roku). Profesor Ulf Büntgen wraz ze współpracownikami uprzednio ustalił że w roku 775 silny rozbłysk słoneczny spowodował duży skok poziomów radiowęgla w ziemskiej atmosferze, który został zmagazynowany w żywych drzewach ówczesnych lasów. Badacze dokonali pomiaru poziomów izotopu węgla w drzewach Drumbabót wskazując na rok 775 w pierścieniach przyrostowych drzew i mierząc zewnętrznie do kory policzyli liczbę lat aż do daty erupcji Katli, podczas której drzewo umarło. Najbardziej zewnętrzny pierścień przyrostowy uformował się całkowicie, nowy nawet nie zaczął się formować, a to oznacza że do wybuchu wulkanu Katla doszło jesienią 822 roku i przed wiosną 823 roku - zanim następny wzrost się rozpoczął. Osadnicy dotarli na Islandię w roku 870 roku, zatem las Drumbabót został zniszczony prawie pół wieku przed ich przybyciem na wyspę. Profesorzy Christine Lane i Clive Oppenheimer użyli niezależnych linii tefry i rdzeni lodowych, by wykryć dowody erupcji Katli. Historycy natomiast posiłkując się starymi dokumentami historycznymi z Europy i Azji wykazali że w tamtym czasie na świecie panowała surowa i niezwykle zimna pogoda (jak wiadomo silne erupcje wulkaniczne potrafią solidnie schłodzić klimat).

Piękne odkrycie. Zdj. ÖE PHOTO (www.oe-photo.com). Uwielbiam wulkany i lasy.

Link: http://www.cam.ac.uk/research/news/tree-rings-pinpoint-eruption-of-icelandic-volcano-to-half-a-century-before-human-settlement

Nagła eksplozja freatyczna wulkanu Dieng rani 10 osób

2 lipca 2017 roku o godzinie 12.00 lokalnego czasu nagła eksplozja freatyczna (hydrotermalna) Kawah Sileri kompleksu wulkanicznego Dieng rani 10 osób z 17 turystów przybywających w okolicach krateru Sileri. Obłok popiołu wzniósł się na wysokość 50 metrów ponad Kawah Sileri. Zranione osoby przebywały w odległości 15 metrów od krateru. Wnet przewieziono je do Batur Public Health Center. Na miejscu są policja i żołnierze, ewakuowano ludzi z obszaru Kawah Sileri. Do krateru nie wolno się zbliżać na odległość 100 metrów. Kawah Sileri jest najniebezpieczniejszym z kraterów kompleksu wulkanicznego Dieng (Jawa, Indonezja).

Do największej katastrofy związanej z Dieng doszło 20 lutego 1979 roku w wiosce Pekisaran. 179 osób umarło wskutek emisji silnie skoncentrowanego CO2 z kraterów Sinila i Sigludung. 13 grudnia 1964 roku krótka 2-3 minutowa erupcja eksplozywna krateru Sileri zabiła 114 ludzi.

Umiarkowane emisje popiołu mają miejsce z wulkanów Kluczewska Sopka (Kamczatka, ciągłe) i Suwanosejima (Japonia, na zdjęciu).