Koniec lipca - wulkaniczne niusy

No cóż, będą padały te same nazwy, ale rok 2012 nie jest zbyt powalający, jeśli chodzi o aktywność wulkaniczną wbrew twierdzeniom rozmaitych katastroficznych portali.

Stan na 29-30 lipca

1) Zredukowana aktywność erupcyjna wulkanu Popocatepetl, ale sygnał sejsmiczny wciąż widoczny na sejsmogramie. Nieliczne emisje gazowe.
2) Sygnał sejsmiczny widoczny na sejsmogramie wulkanu Pacaya (Gwatemala). Trwa umiarkowana aktywność erupcyjna plus sejsmiczna wulkanu Fuego. Małe eksplozje i spływy piroklastyczne mają miejsce na stożku Santiaguito.
3) Wulkaniczne drgania i małe trzęsienia ziemi kontynuują na wulkanie Nevado del Ruiz (Kolumbia). Inny kolumbijski wulkan Sotara również wykazuje aktywność sejsmiczną.
4) W Kostaryce obrazy satelitarne wskazują na niewielkie chmury ditlenku siarki nad wulkanami Masaya i Rincon de la Vieja.
5) 29 lipca większa niż normalna erupcja kamczackiego wulkanu Karymsky. Inny kamczacki wulkan Szywiełucz wyprodukował chmurę popiołu sięgającą wysokości 10 km. Erupcja trwała przez 40 minut.
6) Eksplozje japońskiego wulkanu Sakurajima trwają. 24 lipca chmury popiołu dochodziły do wysokości nawet 6 km.
7) Chmury popiołu nad wulkanem Batu Tara (Indonezja) sięgają wysokości 2.1 km.
8) Aktywność strombolijska w kraterze Bocca Nuova wulkanu Etna z okazjonalnymi obłokami popiołu i pyłu.
9) Kolejny rój trzęsień ziemi w nocy na nowozelandzkim wulkanie Tongariro.

Przy okazji rozpoczęły się wiercenia na superwulkanie Campi Flegrei. Odwiert sięga już głębokości 200 metrów. Naukowcy z INGV chcą się dowiedzieć więcej o hydraulice superwulkanu i jego potencjalnej erupcji (bardzo mało prawdopodobnej). Pierwszy odwiert ma sięgnąć głębokości 500 metrów, drugi 3000 metrów.

Na zdjęciach superwulkan Campi Flegrei oraz erupcja wulkanu Sakurajima 25 lipca 2012 roku.

Czekam z utęsknieniem na jakąś zaskakującą i potężną erupcję wulkaniczną. Może wyrwie ona ten rok ze swoistego 'wulkanicznego' letargu.

Hiszpańskie wulkany i odór siarki

Wulkany w Hiszpanii zazwyczaj kojarzą się z Wyspami Kanaryjskimi, ale nie tylko. La Garrotxa/Olot to bowiem najmłodsze centrum wulkaniczne w Hiszpanii. Grupa naukowców z Uniwersytetów w Barcelonie i Gironie postanowiła się udać do Olot, aby ustalić chronologię tamtejszych erupcji. Na Olot składa się 40 stożków wulkanicznych oraz 20 wylewów lawy. Skupiono się na wulkanie CROSCAT - najwyższym i najmłodszym stożku Półwyspu Iberyjskiego. Croscat wraz ze stożkiem SANTA MARGARIDA były produktem tej samej erupcji wulkanicznej i przypuszczalnie dzieliły ten sam wylew lawy. Za pomocą datowania radiokarbonem naukowcy ustalili, iż do ostatniej erupcji stożka Croscat doszło pomiędzy 13 270 a 13 040 lat temu.

3000 mieszkańców japońskiej wysepki Miyakejima nosi ze sobą maski gazowe, gdyż wulkan na wyspie wciąż emituje dwutlenek siarki i siarkowodór. Gdy rośnie natężenie siarki w powietrzu na wyspie włączają się syreny alarmowe. Od czasu silnej erupcji wulkanu Miyakejima w 2005 roku ma miejsce nieustanna emisja odoru siarki. Na zdjęciach okolice wulkanu Croscat oraz spływ piroklastyczny z wulkanu Miyakejima.

Hunter Island, Nabro/Mallahle i Tongariro

22 lipca 2012 roku - obrazy satelitarne wskazują na obecność słabego obłoku ditlenku siarki nad obszarem wysp Hunter Island i Matthew Island (Vanuatu). Póki co nie ma informacji który z tych wulkanów wykazuje aktywność.

Zdjęcia satelitarne wskazują na aktywność pochodzącą z obszaru Nabro. Obłok popiołu (?) zdaje się pochodzić z etiopskiej części granicy - konkretnie z wulkanu Mallahle, co jest niespodzianką, gdyż Mallahle nie wybuchł w czasach historycznych. Obłok zniknął dzisiaj z widzenia satelitów pogodowych.

Wulkan Tongariro w Nowej Zelandii emituje wulkaniczne gazy. Odnotowano wzrost emisji ditlenku węgla i ditlenku siarki.

Na zdjęciu opuszczona wysepka wulkaniczna Hunter Island (Vanuatu).

Pinatubo - galeria

Napisała do mnie Karolina, studentka finansów i rachunkowości. W ubiegłym roku miała okazję odwiedzić Filipiny i zajrzeć do kaldery wulkanu Pinatubo, który zasłynął w 1991 roku ogromną erupcją o sile 6 w skali VEI. Karolina uprzejmie zgodziła się udostępnić mi zdjęcia, za co jej dziękuję. Oto one powyżej:

Link do relacji Karoliny: http://poznacswiat.wordpress.com/2012/07/15/wyprawa-na-mt-pinatubo/

Wśród wulkanów cisza. Żadnej erupcji, która zwróciłaby na siebie uwagę mediów. Wulkan Yasur na Vanuatu doczekał się wreszcie kamery u podstawy aktywnego stożka. Oto link do niej:

http://www.geohazards.gov.vu/tmp/Pics/Yasur/YASH_PICS.jpg

Wygląda na to, że wulkan Popocatepetl wchodzi w nowy epizod erupcyjny. CENAPRED odnotował 211 ekshalacji (pary wodnej, gazu i popiołu) w ciągu ostatniej doby. Popiół opadł w Ozumba na zachód od wulkanu. Popo wyrzuca rozżarzony materiał na odległość do 500 metrów od krateru. Może to oznaczać pojawienie się w kraterze nowej kopuły lawowej niszczonej przez ciśnienie.

Trzęsienia ziemi pod wulkanem Tongariro

Podniesiono stopień alarmu dla nowozelandzkiego wulkanu Tongariro z 0 na 1 (w skali do 5) z uwagi na serię trzęsień ziemi pod wulkanicznym kompleksem notowanych od 13 lipca 2012 roku (ponad 20 w strefie pomiędzy Emerald Crater a kraterami Te Maari na głębokości 2-7 km). Ponadto stopniem alarmu 1 objęte są nowozelandzkie wulkany Ruapehu i White Island. To kiedy jakaś nowa erupcja na Nowej Zelandii?

Z powodu walk z rebeliantami wszelki dostęp do wulkanu Nyiragongo w Kongo został zamknięty. Walki toczą się w odległości 50 km od Goma. Wulkan wciąż emituje chmury SO2 (ditlenku siarki).

10 lipca z wulkanu Soufriere Hills na karaibskiej wyspie Montserrat zeszły małe spływy piroklastyczne. Głośne odgłosy dochodzą z różnych punktów na wulkanie.

Na zdjęciach spływ piroklastyczny z wulkanu Soufriere Hills (2010 rok, Photo Volcanica) oraz Emerald Crater (Tongariro, Nowa Zelandia).

W związku z ostatnimi wydarzeniami w Denver nowy tekst:

http://bartkrawczyk.natemat.pl/24143,portret-masowego-mordercy

Pożar ogarnia portugalską Maderę

Kolejna wyspa wulkaniczna trawiona przez ogień. Płonie portugalska Madera. Na wyspie panuje chaos. Piekło płomieni dociera do stolicy wyspy, Funchal. Do walki z szybko rozprzestrzeniającym się ogniem skierowano posiłki z Portugalii, która sama zmaga się z licznymi pożarami. Pożar wybuchł w środę 18 lipca 2012 roku w regionie Palheiro ponad Funchal. Póki co nie ma informacji o zniszczonych domach w stolicy, ale kilka osób trafiło do szpitala w Funchal po zatruciu dymem i z powodu ataków paniki. Strażacy walczą z ogniem w hrabstwach Calheta, Ribeira Brava, Santa Cruz i Funchal. Pożar w Ponta do Pargo zniszczył puste domy, szopy i pola uprawne. Płoną drzewa eukaliptusów. O sile ognistego żywiołu mówią zdjęcia. Od wczoraj na Maderze się nie śpi. Dzisiejszego ranka ujawniono niekontrolowany pożar w Santo da Serra - chmura dymu unosi się nad Funchal. Ogień jednak udało się opanować.

Przy okazji nowy tekst (co nieco o wirusologii oraz ptasiej grypie H5N1):

http://bartkrawczyk.natemat.pl/23827,instrukcja-globalnej-pandemii

Pożary szaleją na Wyspach Kanaryjskich

Na Teneryfie, La Palmie i Gomerze szaleją pożary lasów. 15 lipca 2012 roku rozpoczął się pożar na Teneryfie na obszarze Vilaflor. O godzinie 15.20 lokalnego czasu w dniu 16 lipca ogniem objęte było 1800 ha obszaru. Tego samego dnia w El Paso na wyspie La Palma wybuchł pożar. Mały pożar wybuchł również 16 lipca w rejonie Alajeró na wyspie Gomera. 17 lipca z rejonu Vallehermoso na wyspie Gomera ewakuowano ponad 60 osób, lecz po paru godzinach ogień zostaje opanowany. Z La Palmy ewakuowano ponad 160 osób - ogień dotarł do wioski El Paraiso, wszyscy jej mieszkańcy zostali ewakuowani. Tymczasem pożar na Teneryfie dotarł do Parku Narodowego Teide poprzez La Orotava. 1800 mieszkańców Vilaflor zostaje ewakuowanych, płonie 2000 ha obszaru (Teneryfa) i 900 ha obszaru (La Palma). 18 lipca 2012 roku ogień dociera do stadionu piłkarskiego w Vilaflor oraz do Guia de Isora. Z kolei pożar na La Palmie zanim zostaje opanowany, niszczy 11 domów.
EDIT: W dniu dzisiejszym (19 lipca) strażacy zabezpieczyli ogień na obszarze Vilaflor i ustabilizowali płomienie nękające Guia de Isora. Można powiedzieć, że sytuacja jest opanowana.

Wulkan Merapi wyrzuca popiół

W niedzielę po południu jawajski wulkan Merapi wyemitował obłok wysokociśnieniowego gazu sięgający wysokości 1 km. Doszło do zapadnięcia się kopuły lawowej i opadu popiołu na zachodnie zbocze Merapi (w Jurang Jero i Srumbung). Aktywność Merapi określono jako erupcję wulkaniczną małej skali. Akumulacja gazu spowodowała wzrost ciśnienia, po czym gaz został uwolniony w drodze erupcji. 0 6.02 lokalnego czasu miał miejsce kolaps kopuły lawowej - jej struktura nie była stabilna od czasów tragicznej erupcji Merapi w 2010 roku. Ogłoszono zakaz wspinaczki na najniebezpieczniejszy indonezyjski wulkan. To pierwsza oznaka aktywności erupcyjnej Merapi od 2010 roku. Statusu alarmu nie zmieniono.

Wulkany w Gwatemali

Według danych INSIVUMEH: Niska aktywność wulkanu Pacaya przejawiająca się emisjami fumarolicznymi. Brak eksplozji i hałasów. Na zdjęciu wylew lawy z Pacaya.

Wulkan Fuego podlega odgazowaniu. Okazjonalne eksplozje formują obłoki popiołu sięgające wysokości 200-900 metrów. Opad popiołu notuje się w najbliższych społecznościach.

Santiaguito kontynuuje eksplozywną aktywność erupcyjną produkując chmury popiołu sięgające wysokości 400-900 metrów i niewielkie spływy piroklastyczne.

Przy okazji odnośnie bozonu Higgsa wywiad, który przeprowadziłem z Piotrem Zalewskim, fizykiem, który brał udział w odkryciu z 4 lipca 2012 roku. Materiał nadaje się mym skromnym zdaniem na wykop.pl.

http://bartkrawczyk.natemat.pl/22825,bozon-higgsa-rozmowa-z-doktorem-fizyki-piotrem-zalewskim-wywiad

Aktywność sejsmiczna wulkanu Cumbal

Kolumbijski INGEOMINAS objął wulkan Cumbal żółtym stopniem alarmu (III) po analizie sejsmogramów sieci sejsmologicznej, które wykazały w ostatnich miesiącach występowanie rojów trzęsień ziemi. Aktywność powierzchniowa wulkanu obejmuje emisje gazowe, przede wszystkim pary wodnej z fumarol w dwóch głównych kraterach Cumbal oraz przypuszczalne głośne hałasy dochodzące od wulkanu. Fluktuacje w poziomach występowania i energii sejsmiczności oraz dominacja aktywności hydrotermalnej trwają już ponad 24 lata. W związku z tym wulkan Cumbal winien być starannie monitorowany. Ostatnia eksplozywna erupcja tego wulkanu miała miejsce w 1926 roku. Cumbal, podobnie jak inny kolumbijski wulkan Cerro Machin, ma potencjał do potężnej erupcji wulkanicznej a la Pinatubo, czego dowodem są ślady rozległych spływów piroklastycznych.

Co słychać u Anak Krakatau?

Aktywna w lutym/maju kopuła lawowa w kraterze centralnym Anak Krakatau zapadła się, a na jej miejscu znajdują się jedynie dwie dziury zapadliskowe, gorący grunt oraz liczne, podlegające gwałtownemu odgazowaniu fumarole, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz krateru. Zaobserwowano co najmniej cztery obszary podmorskiej aktywności hydrotermalnej - w tych miejscach woda wrze, a zielonkawy i bogaty w żelazo muł na powierzchni utlenia się zmieniając barwę na pomarańczową. Woda wokół tych obszarów posiada żółtawe plamy na powierzchni, charakterystyczne dla aktywności hydrotermalnej wokół wyspy Nea Kameni (kaldera Santoryn). Anak Krakatau odpoczywa. W ramach ciekawostki dla porównania Anak Krakatau w dniu 13 maja 1929 roku oraz obecnie.

Aktywność wulkaniczna w Kongo plus pękanie magmy

Od 3 lipca 2012 roku wzrasta aktywność wulkanu Nyiragongo w Kongo, jednego z pięciu wulkanów na Ziemi posiadających aktywne jezioro lawy. Odnotowano obłoki popiołu sięgające wysokości 2.5 km. Nyiragongo często emituje ditlenek siarki, ale emisje popiołu są rzadkością. Ze względu na malownicze jezioro lawy Nyiragongo bywa częstym celem wycieczek naukowców i fotografów przyrody. Kongo jest jednak niebezpiecznym krajem. Dość powiedzieć, że 6 lipca kongijscy rebelianci M23 wierni generałowi Bosco Ntaganda opanowali miasto Bunagana na wschodniej granicy Kongo, ważny punkt tranzytu minerałów. Walki wciąż trwają. Setki mieszkańców Bunagana uciekło do sąsiedniej Ugandy. Rebeliantów M23 składających się w dużej mierze z Tutsi wspiera Rwanda. Kongo słynie z wydobycia cyny, złota, wolframu i koltanu (mieszaniny kolumbitu i tantalu, 70% złóż tego minerału znajduje się w Kongo).

Z uwagą przeczytałem artykuł Charlesa Q. Choi w Scientific American o wulkanicznych drganiach. Naukowcy z University of Leeds w Anglii wykazali, że wstrząsy mają miejsce w seriach i na różnych głębokościach, gdyż w trakcie przemieszczania się magma pęka, pojawiają się w niej szczeliny. Osłabiają one magmę, dochodzi do pęknięć w innych miejscach, magma zaczyna przemieszczać się szybciej, a co za tym idzie ma miejsce coraz więcej pęknięć. Owe serie pęknięć mogą tłumaczyć występowanie rojów trzęsień ziemi niskiej częstotliwości czyli prekursorów erupcji. Analiza tych drgań może pomóc w ustaleniu jak szybko przemieszcza się magma i tym samym przewidzieć przyszłe eksplozje.

Bozon Higgsa odnaleziony?

Wczesnym rankiem 4 lipca 2012 roku fizycy z CERN-u zajmujący się Wielkim Zderzaczem Hadronów ogłosili odnalezienie cząstki, która zachowuje się podobnie do bozonu Higgsa. Dyrektor generalny CERN-u Rolf-Dieter Heuer z dumą oświadczył: "Myślę, że ją mamy. To historyczna chwila." Oba eksperymenty poszukiwawcze bozonu, ATLAS i CMS, wykryły bozon o masie 125 gigaelektronowoltów (GeV) z miarą istotności statystycznej 5-sigma, co oznacza, iż pewność jego istnienia wynosi 99.999 procent. Pomimo ogromnego optymizmu i skoncentrowania na pracy fizycy z CERN-u pilnują, aby nie doszło do nadinterpretacji danych. Bozon Higgsa uchodzi za klucz do struktury wszechświata, finalny element Modelu Standardowego wyjaśniający interakcje pomiędzy wszystkimi znanymi cząsteczkami subatomowymi i stanowiący manifestację tzw. pola Higgsa, które wypełnia przestrzeń. Jego eksperymentalne poszukiwania rozpoczęły się w latach 80 minionego stulecia w akceleratorze Tevatron w laboratorium Fermilab niedaleko Chicago. Fizyk Peter Higgs, który w latach 60-tych postulował istnienie zagadkowego bozonu Higgsa powiedział: "Nigdy nie przypuszczałem, iż wydarzy się to za mojego życia i poprosiłem rodzinę o włożenie szampana do lodówki".

Etna i El Hierro

W trakcie wczorajszego lotu rekonesansowego nad Morzem Las Calmas załoga helikoptera dostrzegła obecność bąbli oraz białej plamy na powierzchni wody, 180 metrów od brzegu wyspy El Hierro. Na dzisiaj przewidziany jest kolejny rekonesans nad tym miejscem. Równocześnie doszło do zintensyfikowania aktywności sejsmicznej na wyspie w ciągu ostatnich godzin z kilkoma wstrząsami powyżej M 4 - z epicentrum na obszarze Ochilla na Morzu Las Calmas, głębokość 20 km. Wskazuje to na intruzję magmy, która natrafia na gwałtowny opór w trakcie przemieszczania się, co może skutkować erupcją wulkaniczną. Zatem czekamy na dalszy rozwój wydarzeń.
EDIT: Przelot w dniu dzisiejszym nie wykazał występowania żadnych anomalii na powierzchni morza. Biała plama to prawdopodobnie piana wywołana przez głębokie ruchy oceaniczne.

Niewielka aktywność strombolijska rozpoczęła się wczoraj w kraterze Bocca Nuova wulkanu Etna (zdjęcie wulkanologa Borisa Behncke) - przypominająca tę z lipca 2011 roku. Pomimo to poziom sejsmiczności i drgań spada.

Wulkaniczna architektura

Wulkany stanowią niebagatelne źródło inspiracji dla wielu architektów. Oto krótka galeria, która Was przeprowadzi przez najciekawsze wulkaniczne budynki i konstrukcje:

1) Estadio Chivas – Stadion w Guadalajara, Meksyk o zielonych ścianach stworzonych z warstw trawy. Miejsca dla 45 000 widzów. Kolejny wulkaniczny stadion tzw. Blue Volcano Concept jest projektowany dla Zagrzebia w Chorwacji.

2) Taichung Convention Center (Taichung, Tajwan) - Ekscentryczna grupa budynków z kraterami honorująca wulkaniczny krajobraz Tajwanu. Połączony system budynków pokryty jest plisowaną 'skórą' high-tech, która umożliwia swobodny przepływ powietrza i redukuje pobór energii. W sferze projektowania.

3) Ultra Modern Volcano House (Kalifornia, USA) - Wybudowane w 1968 roku w Newberry Springs 'arcydzieło modernizmu' wyglądające niczym statek kosmiczny na szczycie wulkanu.

4) Vulcano Buono (Neapol, Włochy) - Projekt Renzo Piano, w którym znajduje się centrum handlowe, kino, restauracje i hotel. 'Zielony' dach daje powierzchnię dla ponad 2500 gatunków roślin.

5) Jameos del Agua (Lanzarote, Wyspy Kanaryjskie) - Tam miałem okazję być. W Jameos del Agua odnajdziemy grotę z endemicznym gatunkiem ślepych krabów-albinosów, basen, salę koncertową, restauracje, nocne kluby, ogrody i wspaniałe Muzeum Wulkanologii.

6) Roden Crater (Arizona, USA) - Artysta James Turrell tworzy instalację składającą się z systemu komór i tuneli wewnątrz wygasłego stożka żużlowego Roden Crater, na północny wschód od miasta Flagstaff, Arizona. Praca Turrella jest owiana tajemnicą.

Projekty w fazie realizacji/projektowania: BEI-Teesside Power Plant (Wielka Brytania), Crystal Island (Moskwa, Rosja), OFIS Architecture’s All-Seasons Tent Tower (Armenia), Blue Volcano Concept (Zagrzeb, Chorwacja).

Trzęsienie ziemi w pobliżu wulkanu Nabro

Wulkan Nabro w Erytrei wybuchł 13 czerwca 2011 roku produkując ogromną chmurę popiołu i masywny wylew lawy. Erupcję poprzedziło trzęsienie ziemi o magnitudzie 5.1. I choć Nabro przestał być aktywny wiele miesięcy temu (w marcu 2012 roku odnotowano jedynie anomalię termiczną) to w dniu wczorajszym - jak podaje Earthquake-report.com - na południowy wschód od kaldery Nabro miał miejsce wstrząs o sile 4.8. Nie wiadomo czy miał charakter tektoniczny, gdyż nie towarzyszyły mu ani harmoniczne drgania, ani wstrząsy wtórne, czy też wulkaniczny - zwiastujący kolejny wybuch wulkanu. Warto monitorować Nabro drogą satelitarną, gdyż rozdarta wojną i nienawiścią Erytrea jest zbyt niebezpiecznym krajem, aby posyłać tam ekipę wulkanologów.

Erupcja wulkanu Nevado del Ruiz

Upalny lipiec witamy erupcją wulkanu Nevado del Ruiz, który od dłuższego już czasu wykazuje aktywność. Obserwatorium w Manizales w specjalnym raporcie wskazuje, iż "aktywność erupcyjna Ruiz trwa, a alarm ma stopień I czerwony, czyli erupcja wkrótce albo trwa". Wprawdzie amplituda sejsmicznego sygnału powiązana z erupcją maleje, ale kolumna erupcyjna nad Nevado del Ruiz sięgnęła wysokości 8 km. Obszary w pobliżu wulkanu (Cerro Guali, społeczności Chinchiná, Pereira, Santarosa de Cabal, Mistrató i Apia) pokryte zostały popiołem, a ich mieszkańcy zostali ewakuowani. Obecnie wulkan uspokoił się i objęto go pomarańczowym stopniem alarmu.

Żarzenie się zaobserwowano w kraterze japońskiego wulkanu Tokachi (na zdjęciu). Ostatnia jego erupcja miała miejsce w latach 1988-89.