Wybucha wulkan Sangeang Api

Właśnie trwa eksplozywna erupcja wulkanu złożonego Sangeang Api na wyspie Sangeang, Indonezja. Pomiędzy 1512 a 1989 rokiem Sangeang Api wybuchał 17 razy. Wysokość sub-pliniańskiej chmury erupcyjnej szacowana na 15-20 km. Opad popiołu miał miejsce w odległości do 30 km od wulkanu. Wyspa Sangeang jest w dużej mierze niezamieszkana, ale i tak ewakuowano farmerów  w odległości do 7 km od wulkanu. Erupcję o godzinie 8.30 UTC poprzedziło trzęsienie ziemi o magnitudzie 4.5 z godz. 03.05 UTC. Ostatnie erupcje Sangeang Api miały miejsce w latach 1997-99.

Potężna chmura popiołu z erupcji Sangeang Api dotarła do przestrzeni powietrznej Australii. W tej chwili anulowano 18 lokalnych lotów z lotniska australijskiego Darwin. Chmura popiołu dotarła do wybrzeża Kimberley (Zachodnia Australia). 

Ciekawy artykuł w czerwcowym numerze Scientific American odnośnie łagodzącego wpływu małych erupcji wulkanicznych na globalne ocieplenie. Padają w nim nazwy Kelud, Manam, Soufriere Hills czy Jebel al Tair. Wulkany za sprawą emisji SO2 do atmosfery spowalniają proces globalnego ocieplenia, gdyż cząsteczki kwasu siarkowego odbijają promienie słoneczne tym samym pomagając w schłodzeniu planety. Proces globalnego ocieplenia zostaje przyhamowany, zrównoważony, ale należy pamiętać, że wpływ erupcji wulkanicznych na efekt cieplarniany jest jedynie przejściowy. W krytycznej sytuacji może pomóc geoinżynieria, ale czy aby na pewno?

http://inhabitat.com/volcanic-eruptions-may-have-slowed-climate-change-new-study-shows/

Chile

ACOTANGO - Największy z grupy stratowulkanów zwanej Nevados de Quimsachata Acotango wznosi się na wysokość 6052 metrów. Dwa pozostałe to Volcán Humarata - 5730 metrów na północy oraz Cerro Capurata - 5990 metrów na południu. Acotango jest wulkanem mocno zerodowanym, ale posiada morfologicznie młody wylew lawy na północnym zboczu.

Ekwador

CAYAMBE - Potężny stratowulkan złożony o wysokości 5790 metrów zlokalizowany w prowincji Pichincha 70 km na północny wschód od Quito. Na wysokości 4690 metrów przecina go równik - to jedyny punkt równika z permanentnym śniegiem. Cayambe posiada dwie kopuły lawowe na wierzchołku oddzielone od siebie odległością 1.5 km, przy czym zachodnia z nich jest wyższa. Kopuły lawowe na wyższych zboczach wyprodukowały spływy piroklastyczne, które dotarły do niższych zboczy. Na niższym wschodnim zboczu Nevado Cayambe znajduje się piroklastyczny stożek La Virgen, który wyprodukował wylewy lawy docierające 10 km na wschód. Erupcja Cayambe w latach 1785-86 (w lutym 1785 roku) miała miejsce na wyższym południowo-wschodnim zboczu, a jej owocem była 13-milimetrowa warstewka popiołu w mieście Cayambe. W lipcu 1785 roku miały miejsce emisje popiołu, a w marcu 1786 roku wylew lawy.

USA

LONG VALLEY - Kaldera Long Valley zlokalizowana w centralnej wschodniej Kalifornii ma wymiary 15 x 30 km. Posiada fumarole i gorące źródła. To jedna z największych kalder na świecie uformowana w trakcie kolosalnej erupcji 760 000 lat temu. W jej wyniku komora magmowa została całkowicie opróżniona i zapadła się. To spowodowało jeszcze większą erupcję palącego piroklastycznego popiołu. Na południowo-zachodniej krawędzi kaldery wznosi się na wysokość 3371 metrów dacytowo-ryolitowy wulkan złożony Mammoth Mountain. Uchodzi za aktywny - ostatnia jego erupcja freatyczna miała miejsce 700 lat temu. Na jego południowym zboczu w pobliżu Horseshoe Lake ma miejsce emisja śmiertelnie niebezpiecznego dwutlenku węgla, który powoduje masowe wymieranie okolicznych drzew. Kaldera Long Valley jest aktywna sejsmicznie - ma miejsce także deformacja gruntu. Przykładowo w marcu i kwietniu 1996 roku miał miejsce rój trzęsień ziemi - naliczono ich ponad 24. W kwietniu 2006 roku troje narciarzy udusiło się trującymi gazami po wpadnięciu do wulkanicznej szczeliny.

Vanuatu

VANUA LAVA - Druga największa wyspa z wysp Banks w prowincji Torba, Vanuatu. Posiada wulkan złożony Mount Suretamatai o wysokości 921 metrów. Główny jego krater jest aktywny fumarolicznie, o szerokości 1 km i głębokości 100 metrów. Na wysokości 730 metrów na północnej stronie wulkanu znajduje się jezioro kraterowe o szerokości 300 metrów. Wulkan posiada 4 satelitarne stożki: Tow Maravrig, Tow Mear, Gemekeret i Kwon Saoro. W latach 1841, 1860 i 1865 doszło do eksplozywnych erupcji Suretamatai z opadem popiołu. W 1965 roku wulkan wybuchł symultanicznie wraz z Mount Garat na wyspie Gaua - do erupcji doszło na północno-zachodnim zboczu, odnotowano gorejące chmury. W marcu 2010 roku stwierdzono wzrost aktywności wulkanu po 45 latach uśpienia.

Filipiny

BALATUKAN - Masywny wulkan złożony o wysokości 2450 metrów znajdujący się 15 km na południowy zachód od miasta Gingoog na północy Mindanao. Balatukan jest mocno zerodowany, choć trwa jego aktywność fumaroliczna. Data ostatniej erupcji nieznana - przypuszczalnie 140 000 lat temu.

Filipiny

POCDOL MOUNTAINS - Wulkaniczny masyw Pocdol Mountains (znany także jako kompleks Bacon-Manito, 1102 m) jest zlokalizowany pomiędzy zatoką Saragon a Albay Gulf na południu wyspy Luzon. Stożki wulkaniczne w zachodniej części kompleksu są zerodowane natomiast we wschodniej cechują się morfologicznie młodym wyglądem. Obszar fumarol oraz gejzer znajdują się w pobliżu wierzchołka andezytowego masywu. Daty erupcji nieznane.

Japonia

ZAO - Wulkan złożony Zao jest jednym z najaktywniejszych wulkanów Japonii. Miejsce lokalizacji: granica prefektur Yamagata i Miyagi. Zao obejmuje kilka stratowulkanów (Hiroumadake (2932 m), Shakushidake (2812 m), Hakuba Yarigatake (2903 m), Karamatsudake (2696 m), Goryudake (2814 m)) i stożek tufowy Goshiki-dake, który posiada słynny krater Okama - popularny obiekt turystyczny na północy Honsiu. Kwasowe jezioro kraterowe Okama zmienia barwy w zależności od warunków pogodowych. Szerokość jeziora 360 metrów, głębokość 60 metrów, jest to miejsce większości erupcji Zao w czasach historycznych. Daty erupcji Zao: 773?, 884, 1183, 1227, 1230, 1331-33?, 1350?, 1620, 1623-24, 1630, 1641, 1668, 1669, 1670, 1694, 1794, 1796, 1804, 1806, 1809, 1821, 1830, 1831, 1833, 1867, 1873, 1890?, 1894, 1895, 1896, 1897?, 1905, 1927?, 1939?, 1940.

Na zdjęciach malowniczy krater Okama oraz tzw. śnieżne potwory (Juhyo) czyli drzewa zamarznięte przez syberyjski wiatr w trakcie zimy w Zao.

Japonia

HAKONE - Wulkan złożony (mieszany) Hakone o wysokości 1438 metrów znajduje się 80 km na południowy zachód od Tokio. Wulkan składa się z dwóch nakładających się na siebie kalder, z których większa ma szerokość 11 x 10 km - uformowanych w trakcie erupcji eksplozywnych 180 000 i 60 000-49 000 lat temu. Malownicze jezioro Ashi zostało utworzone wskutek erupcji freatycznej 3000 lat temu. Roje wstrząsów sejsmicznych miały miejsce na Hakone w XX wieku m.in 22 kwietnia 1991 roku rój 300 wstrząsów sejsmicznych odnotowano 5 km pod centralną częścią kaldery. Ostatnia erupcja Hakone miała miejsce w roku 950 p.n.e. Jezioro Ashi słynie z przepięknych widoków na wulkan Fudżi i licznych gorących źródeł, a na wulkanie Hakone odnajdziemy aktywne fumarole. Daty erupcji: 2015.

Indonezja

SIRUNG - Czynny wulkan złożony o wysokości 862 metrów znajdujący się na wyspie Pantar w archipelagu Alor, 77 km na północ od wyspy Timor. Wulkan posiada kalderę o szerokości 2 km w której znajduje się jezioro kwasowe oraz liczne aktywne fumarole i wrzące źródła. Gunung Sirung to kopuła lawowa zlokalizowana na zachodniej krawędzi kaldery i stanowiąca jej najwyższy punkt. Erupcje Sirung freatyczne z kaldery, ostatnia z nich 13 maja 2004 roku. Ewakuowano wówczas setki ludzi. W 1987 roku wulkan wybuchł tuż po trzęsieniu ziemi o sile 6.5, którego epicentrum było w pobliżu.

Daty erupcji Sirung: 1852?, 1899?, 1927?, 1934, 1947, 1953, 1960, 1964, 1965, 1970, 1977, 2004.

Flores, Indonezja

INIELIKA - Wulkan złożony Inielika (1559 m) znajduje się w środkowej części wyspy Flores na północ od miasta Bajawa. Kompleks wulkaniczny Inielika posiada dziesięć kraterów, niektóre z nich wypełniają jeziora. Wolo Runu i Wolo Lega North to dwa największe kratery - oba o szerokości 750 metrów. Inielika wraz z wulkanami Inierie i Ebulobo produkował lawy andezytowe i gorejące chmury. W listopadzie 1905 roku erupcja freatyczna Inielika uformowała nowy krater. W 1908 roku doszło do erupcji gazowej wulkanu. 11-16 stycznia 2001 roku - erupcja Inielika uformowała dwa kratery. Chmura popiołu sięgnęła wysokości 1 km, a popiół opadł w odległości 500 metrów od krateru.

Daty erupcji Inielika: 1905, 1908, 2001.

Jawa, Indonezja

IYANG-ARGAPURA - Wulkan złożony Iyang-Argapura znajduje się pomiędzy wulkanami Raung i Lamongan. Wysokość 3088 metrów, wulkan jest mocno pocięty erozyjnymi dolinami o głębokości dochodzącej do 1000 metrów i posiada aktywne fumarole. Niepotwierdzona erupcja w roku 1597.

Sumatra, Indonezja

BELIRANG-BERITI - Wulkan złożony Belirang-Beriti (wysokość 1958 metrów) znajduje się na płaskowyżu Semalako (południowo-zachodnia Sumatra). Szerokość jego krateru wynosi 1.2 km. Daty erupcji nieznane. Na ścianach krateru można zaobserwować fumarole.

Sumatra, Indonezja

TALAKMAU - Andezytowo-dacytowy masywny wulkan złożony Talakmau (Talamau, 2912 m) zlokalizowany jest na równiku, 12 km na północ od Kotopadang. Jego bliźniaczym wulkanem jest Pasaman. 8 września 1937 roku doszło do małej erupcji wulkanu Talamau z kolumną erupcyjną sięgającą wysokości 70 metrów ponad centralny krater. Talakmau posiada trzy kratery, w najwyżej położonym z nich znajduje się kopuła lawowa.

Halmahera, Indonezja

DUKONO - Jeden z najaktywniejszych wulkanów Indonezji - wulkan złożony Dukono (1185 m) na wyspie Halmahera posiada siedem kraterów: Tanah Lapang, Dilekene A, Dikekene B, Malupang Magiwe, Telori, Crater E i Heneowara. Erupcje Dukono eksplozywne, sporadyczne wylewy lawy i lahary. W nocy z 12 na 13 sierpnia 1933 roku rozpoczęły się erupcje wulkanu, którym towarzyszyły trzęsienia ziemi w odległości 15 km od Dukono. Eksplozje następowały co 2-3 minuty. W lipcu/sierpniu 1946 roku wulkan pokrył popiołem kilka wiosek. 20-25 lipca 1978 roku eksplozje wulkanu następowały co 10 sekund, a bomby wulkaniczne lądowały w odległości do 250 metrów od krateru. 8-9 czerwca 1991 roku wulkanem targały eksplozje co 5 minut, z jego zboczy schodziły małe lahary. 29 maja 2008 roku chmura popiołu nad Dukono sięgnęła wysokości 1 km. Od 1933 roku Dukono jest aktywny niemal nieprzerwanie. W trakcie erupcji wulkanu w 1550 roku o sile 3 w skali VEI odnotowano ofiary śmiertelne.

Daty erupcji: 1550, 1719, 1868?, 1901, 1933-2016.

Filipiny

TAAL - Niewysoki stratowulkan (400 m) na wyspie Luzon (Filipiny), oddalony 50 km od Manili. Składa się z wyspy położonej w jeziorze Taal, które znajduje się w kalderze o wymiarach 25-30 km uformowanej wskutek czterech gwałtownych eksplozywnych erupcji wulkanicznych 500 000 do 100 000 lat temu. Na Wulkanicznej Wyspie (Volcanic Island) znajduje się jezioro zwane Crater Lake (Jezioro Kraterowe), na którym znajduje się mała wysepka Wulkaniczny Punkt (Volcanic Point) czyli mamy Wulkaniczny Punkt na Jeziorze Kraterowym na wyspie Taal położonej na jeziorze Taal położonym na wyspie Luzon. Uff... Od czasu erupcji z 1572 roku sześć wybuchów Taal przyniosło ofiary śmiertelne wśród ludzi. Erupcja Taal w 1911 roku uśmierciła 1334 osoby i wyprodukowała popiół, który dotarł aż do Manili. Erupcja z 1965 roku przyczyniła się do powstania zimnych laharów, które zabiły 100 ludzi we wioskach na brzegach jeziora Taal. Erupcje z lat 1968 i 1969 obejmowały aktywność strombolijską i wyprodukowały wielki wylew lawy, który dotarł do brzegu jeziora Taal. Owocem erupcji z 1977 był mały stożek wulkaniczny we wnętrzu głównego krateru. Od 1991 roku Taal wykazuje oznaki aktywności: silna aktywność sejsmiczna, gejzery błotne, wzrost temperatury jeziora Taal, zniekształcenia gruntu. Jednak temperatura wód jeziora nie zawsze wzrasta przed erupcją.

Erupcje Taal: 1572, 1591, 1609, 1634, 1635, 1641, 1645, 1707, 1709, 1715, 1716, 1729, 1731, 1749, 1754, 1790, 1808, 1825, 1842, 1873, 1874, 1878, 1885?, 1903, 1904, 1911, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1976, 1977.