Osiem dni erupcji systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi

                                                                           

Dziewiąta erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi trwa już 8 dni. Aktywny pozostaje obecnie (co było do przewidzenia) pojedynczy krater. Islandczycy otworzyli miejsce erupcji gdyż uznali, że jest bezpieczne dla miejscowych i dla turystów. Polecam podjechać na parking Fagradalsfjall P1 i stamtąd jest już tylko 60-80 minut pieszo, by dojść do wycieku lawy. 

Erupcja może się zakończyć za kilka dni. Na razie jest względnie stabilna. Zdjęcie: Andrzej Porycki, 24 lipca br.

Żółty stopień alarmu dla kompleksu wulkanicznego Planchon-Peteroa w Chile ze względu na wzrost aktywności sejsmicznej i emisji gazów. Do ostatniej erupcji chilijskiego wulkanu doszło w latach 2018-19. 

Powstała globalna baza danych obejmująca około 1100 płytko położonych (m.in. w Morzu Śródziemnym) podmorskich wulkanów błotnych. Dokładna liczba tych wulkanów ze względu na naszą słabą znajomość oceanicznych głębin pozostaje nieznana.

https://eos.org/articles/mapping-mud-volcanoes-in-shallow-seas?fbclid=IwY2xjawLwDspleHRuA2FlbQIxMQABHgxSZeUYDcdrGvX2sLlW0a106Z8CV5LPS3t3XnDyrWH1DqJ-nMS_-VN00pfa_aem__qnz4S-NbCqjfqvEcQOWig

Ową bazę danych można ściągnąć w linku poniżej:

https://zenodo.org/records/13120956

Spadek intensywności erupcji systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi

                                                  

Zgodnie z przewidywaniami 18 lipca mamy spadek intensywności drugiej erupcji szczelinowej systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi w 2025 roku, ale wyciek lawy w kierunku Fagradalsfjall wciąż trwa. Aktywne pozostają obecnie przynajmniej trzy kratery (otwory erupcyjne) szczeliny. Myślę, że lipcowa erupcja Sundhnukagigar potrwa jeszcze przynajmniej kilka dni, tudzież zakończy się w najbliższy weekend. 

17 lipca droniarze tacy jak Bjorn Steinbekk nakręcili gwałtowną interakcję lawy z zasobami wody na północnym krańcu szczeliny, która skutkowała intensywną emisją popiołu i pary. To przykład aktywności freatomagmowej. Zdj. Isak Finnbogason.

Polecam streaming Isaka. Jest niesamowity. Isak jest zawsze na miejscu, gdy dochodzi do szczelinowego wypływu lawy na półwyspie Reykjanes. 

https://www.youtube.com/watch?v=jKb-7Zm_Fps

Wulkaniczny smog (dwutlenek siarki SO2 reagujący z tlenem i wilgocią) utrzymuje się w wielu miejscach na Islandii m.in. w Kopavogur. 

18 lipca br. miała miejsce krótka erupcja freatomagmowa jeziora kraterowego wulkanu Taal (Luzon, Filipiny). 

Druga erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi w 2025 roku

                                                        

Wczesnym rankiem (godzina 03.54 czasu GMT) 16 lipca rozpoczęła się erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi, którą poprzedził rój trzęsień ziemi. Do erupcji doszło na południowy wschód od Litla-Skogfell. Pierwotnie szczelina erupcyjna osiągnęła długość 700 metrów-1 km, potem 1.5 km, obecnie ma długość 2.4 km. Mają miejsce niewysokie fontanny lawy oraz wyciek lawy formujący pole lawowe. Erupcja ma miejsce z dala od infrastruktury, jednak zanim jeszcze do niej doszło ewakuowano pracowników Blue Lagoon i kilka osób z Grindavik. 

W Sundhnukagigar otworzyła się druga szczelina erupcyjna o długości 500 metrów.

To już dziewiąta erupcja systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi od grudnia 2023 roku i druga w 2025 roku - poprzednia miała miejsce 1 kwietnia br. W latach 2021-23 trzykrotnie wybuchał system wulkaniczny Fagradalsfjall, którego aktywność erupcyjną miałem przyjemność widzieć w lipcu 2021 roku. Pytanie jak długa będzie obecna erupcja i jak się rozwinie. Zdj. RUV Iceland.

15 lipca br. doszło do emisji popiołu z kaldery wulkanu tarczowego Erta Ale w Etiopii. Być może w Northern Pit Crater tego wulkanu pojawi się jezioro lawy. 

Oszacowana wysokość kłębów popiołu to 800 metrów-1 km.

Taka niespodzianka akurat po moim powrocie z festiwalu dark independent Castle Party 2025.

Ósma erupcja systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi

                                                 

To nie jest Prima Aprilis, choć dzisiaj mamy dzień wkręcania innych w głupawe żarty.

Od godziny 06.30 rano trwa intensywna aktywność sejsmiczna systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi (Islandia), która może zakończyć się ósmą erupcją szczelinową. Ewakuowani zostali pracownicy elektrowni geotermalnej Svartsengi, pracownicy Blue Lagoon oraz mieszkańcy miasteczka Grinavik (zamieszkane tam było około 40 domów). Od początku roju trzęsień ziemi naliczono ich ponad 200 (w tym jedno o magnitudzie 4.0). Erupcja szczelinowa może się rozpocząć w każdej chwili (jest prawdopodobna). 

Aktywność sejsmiczna migruje na południe, w kierunku kraterów Sundhnukar, blisko Grindaviku. Michał mi napisał na fanpejdżu, że mijał 8 radiowozów i straż udającą się w ten rejon. Potwierdził, że droga do Blue Lagoon jest zablokowana. 

Póki co aktywność sejsmiczna trwa ponad dwie godziny i zawsze jest szansa, że intruzja magmowa nie zakończy się erupcją. Sytuacja jest rozwojowa. 

Lawa pojawiła się także w kalderze Halemaumau hawajskiego wulkanu tarczowego Kilauea, czyli 1 kwietnia br. może dojść do 16 epizodu erupcyjnego od 23 grudnia 2024 roku z fontannami lawy i wyciekiem lawy w kalderze. 

UPDATE o godzinie 12.00 lokalnego czasu w samo południe: Erupcja szczelinowa rozpoczęła się o o godzinie 09.45 czasu islandzkiego blisko góry wulkanicznej Thorbjorn na północ od miasteczka Grindavik. Mają miejsce fontanny lawy i wypływ lawy. 

Aktywna szczelina erupcyjna ma obecnie długość 500 metrów i rozciąga się już do bariery ziemnej na północ od Grindavik. Lawa przeszła już przez wał ochronny i zbliża się do zrujnowanego budynku szklarni. Do erupcji doszło w tym samym miejscu co w styczniu 2024 roku. Niefortunna lokalizacja dla miasteczka Grindavik, które znajduje się niedaleko aktywnej szczeliny erupcyjnej. 

Islandzkie służby rozważają chłodzenie i zasypywanie wycieku lawy, aby zapobiec destrukcji miasteczka.

Ten wpis będzie dzisiaj aktualizowany o nowe informacje.

Na adres krawczykbart@yahoo.com przysyłajcie mi z Islandii Wasze zdjęcia, jeśli jesteście jej świadkami. I rzecz jasna możecie mi także postawić kawę za monitoring aktywności wulkanicznej, jeśli macie ochotę. Z góry dziękuję. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

Zostań Patronem WŚ. Z góry dziękuję.

https://patronite.pl/wulkanyswiata

EDIT 2: Kilka godzin po rozpoczęciu erupcja zaczęła drastycznie słabnąć, choć lawa w pewnym momencie znajdowała się w odległości około 400 metrów od pierwszych domostw w Grindavik. Znacząco osłabł wyciek lawy. Jednak nadal trwa intensywna aktywność sejsmiczna systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi (pomiędzy Keilir a Vogar). Nie wykluczam możliwości wystąpienia kolejnej erupcji w najbliższych dniach, acz równie dobrze do tej erupcji może nie dojść. 

Wygląda na to, że to na razie najsłabsza i najkrótsza (5 godzin) erupcja szczelinowa ze wszystkich ośmiu systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi. 

W ciągu doby odnotowano ponad 3000 trzęsień ziemi, w tym kilka o magnitudzie ponad 3 (najsilniejsze 5.2).

EDIT 2: 2 kwietnia 2025 roku zarejestrowano erupcję wulkanu błotnego na wyspie Munaung, blisko wioski Naga (Rakhine, Mjanma, dawna Birma). Być może powiązaną z trzęsieniami ziemi w tym brutalnie rządzonym przez juntę wojskową kraju. Tektoniczne trzęsienia ziemi często skutkują erupcjami wulkanów błotnych. 

Erupcja freatomagmowa filipińskiego wulkanu Taal

                                  

Rankiem 3 grudnia o godzinie 05.58 czasu lokalnego doszło do erupcji freatomagmowej (bądź freatycznej) filipińskiego wulkanu Taal. Wyemitowała ona obłok popiołu na wysokość 1 km. Opad tefry odnotowano w Agoncillo, Poblacion, Laurel i Batangas. W ciągu ostatnich miesięcy Taal wybuchał freatycznie kilka razy np. 29 listopada br. 

Także dzisiejszego poranka wybuchł wulkan błotny Kesongo na Jawie wyrzucając muł na wysokość ponad 20 metrów. Ostatnia erupcja tego aktywnego wulkanu błotnego w kwietniu 2023 roku uśmierciła jedną osobę. Erupcjom Kesongo towarzyszy emisja niebezpiecznego siarkowodoru (H2S). 

Siódma od 2023 roku erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi (Islandia), która rozpoczęła się 20 sierpnia br. wydaje się być szczelina. Aktywność lawowa głównego otworu erupcyjnego wydaje się pulsować (raz jest silniejsza, raz słabsza). Erupcja obecnie nie zagraża ani Blue Lagoon, ani elektrowni geotermalnej Svartsengi. Wały ziemne i chłodzenie wody lawą spełniają swoje funkcje ochronne. Zdj. Isak Finnbogason. 

Zarejestrowana została anomalia termiczna na podmorskim wulkanie Home Reef w Tonga. Wulkan ten w wyniku przeszłych erupcji uformował najmłodszą wyspę wulkaniczną na Ziemi. Anomalia termiczna oznacza zapewne wyciek lawy na tej wysepce. Obłok popiołu nad Home Reef sięgnął wysokości ok. 2 km. 19 czerwca 2024 r. Kayleigh Kilbey udało się sfotografować Home Reef w stanie niewielkiej erupcji. Zakładam, że owa obecnie najmłodsza wyspa wulkaniczna na Ziemi przetrwa długie lata, gdyż wylewy lawy opierają się procesowi erozji morskiej. Ależ się pięknie uformowała!

EDIT: Trwa efuzja lawy na Home Reef, która powiększa wysepkę. W czerwcu i lipcu br. miała miejsce poprzednia aktywność erupcyjna tego wulkanu.

Siódma erupcja systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi

                                                                     

20 listopada o godzinie 23.14 czasu UTC rozpoczęła się siódma erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi. 40 minut wcześniej rozpoczął się niewielki rój trzęsień ziemi. Aktywna szczelina erupcyjna w ciągu 2.5 godzin od rozpoczęcia erupcji rozciągnęła się na długość 3 km. Lawa zaczęła płynąć zarówno na wschód, jak i na zachód. Po 5 godzinach wyciek lawy przeciął drogę Grindavikurvegur, a po 11 godzin zalał niemal całkowicie parking przy Blue Lagoon niszcząc niewielki budynek użytkowy. 

Po dobie trwania erupcji aktywne pozostały trzy kratery, w tym najintensywniej wybuchający środkowy. Obecnie intensywność erupcji Sundhunukgigar uległa znacznej redukcji. Jednak i tak erupcja z 20 listopada była dla naukowców i dla mnie niemałym zaskoczeniem, gdyż spodziewano się, że do wylewu lawy może dojść w grudniu. Póki co zniszczenia w infrastrukturze są niewielkie. Wylew lawy nie zagraża też chronionym przez system barier ziemnych Blue Lagoon oraz elektrowni geotermalnej Svartsengi.

23 listopada doszło do niewielkiej erupcji freatycznej sumatrzańskiego wulkanu Dempo. 

Zdj. visir.is i Kamil Cichy. 

Wpis niniejszy okazuje się z małym opóźnieniem, gdyż byłem w momencie rozpoczęcia siódmej erupcji szczelinowej Reykjanes-Svartsengi w Warszawie i Łodzi (koncertowo) nie mając przy sobie laptopa. Dla zainteresowanych podam nazwy zespołów, których koncerty widziałem: Of the Wand and the Moon (neofolk), Jaye Jayle (dark americana/southern gothic), Soft Vein (darkwave), Twin Tribes (darkwave/post-punk), Egoist (electro industrial) i Clock DVA (awangardowy cyberpunk/futuristic industrial). 

Islandzka wyprawa Maurycego Komorowicza i jego żony Cecylii

                                                    

Latem 1907 r. Maurycy Komorowicz wraz z żoną Cecylią i niemieckim rysownikiem Kurtem Albrechtem wybrali się na Islandię. Maurycy swoją ponad dwumiesięczną podróż opisał w opublikowanych w 1908 roku, w Przeglądzie Polskim - Notatkach z podróży do Islandyi. Poniżej wypisy z publikacji. Z jednej strony są w nich zawarte uwagi podróżnika poznającego nieznany ląd, z drugiej zaś ściśle naukowe podejście do geologii i wulkanologii Islandii, okraszone polemikami z kolegami po fachu.

Z pokładu parowca Duńskiego Zjednoczonego Stowarzyszenia - "Laura", tak opisuje zbliżającą się wyspę:

„Na wieczór dnia piątego tej męczącej drogi, kiedy ocean jakby ciągłemi zapasy zmęczony, stosunkowego spokoju nam udzielił, siedzimy na pokładzie i po raz pierwszy dostrzegamy ciemne kontury odległej wyspy, wyłaniające się z szarych fal. Fantastycznie rysują się na horyzoncie dziwaczne kształty skalistych wysp Westmanno, a za niemi het daleko widać całun śnieżny ogromnego Vatna Jokuli, wśród którego ponurej grozy zabłąkał się słaby różowy promyczek zachodzącego słońca…. Z poza przylądka (Portland) wysuwa się niebezpieczny wulkan Katla, a da lej jeszcze srebrno-szary olbrzym Eyjafjalla”.

100 lat temu Reykjavik to:

„Miasto, liczące 10.000 mieszkańców, …. prawie całkowicie z drzewa zbudowane, o ładnych, czystych i nawet gustownych domkach. Posiada trzy kościoły, z tych jeden katolicki, wielki szpital na 300 łóżek, prowadzony przez Siostry Miłosierdzia, dwa banki krajowe, kilka szkół, gimnazyum, dwa muzea i nawet kilka hoteli. W sklepach prawie wszystkiego dostać można; w ogóle, przyjechawszy, mile się jest zdziwionym, zastając o wiele większą cywilizacyę, niż się na tej dalekiej północy spodziewać było można. Za to razi kompletny brak drzew, tu i ówdzie tylko w małych ogródkach widzi się niskie krzewy i trochę kwiatów”.

12 lipca 1907 r. ekspedycja opuszcza Reykjavik. Namioty, środki żywności i wszystkie potrzebne przybory załadowane zostały na wypożyczone konie. Początkowo planowano przejechać całą wyspę, aż do leżącego po drugiej stronie wyspy miasta Akureyri drogą pocztową. Jednak Maurycy zmienia plany. Decyduje się jechać na przełaj przez dzikie, całkowicie niezamieszkałe okolice. Tak opisuje pierwsze godziny podroży:

„Droga nudna i jednostajna, krajobraz dolerytowy, który przed tysiącami wieków znajdował się pod pokrywą lodową. Grunt pokryty ostrokątnemi kamieniami, spiętrzone gromady głazów tworzą morenę gruntową, a podkład przedlodowej dolerytowej lawy wyziera w licznych roches moutonnees. Z geograficznego punktu widzenia, okolica ta jest monotonną; lekko pagórkowaty typowy krajobraz z epoki lodowej, tylko na widnokręgu widać kilka szarych szczytów bazaltowych i łańcuch tuffowych wzgórz półwyspu Reykjanes”.

Wielki Gejzer traktuje jako obiekt sporu naukowego:

„Wielki Geysir należy, jak wiele rzeczy w Islandyi, do tych, o których wiele się rozprawia bez należytego zrozumienia rzeczy. Pominąwszy teoryę Bunsena, stosującą się przeważnie do fizykalnych lub chemicznych problematów, Geysir nie był dotąd właściwie nigdy dokładnie geologicznie zbadany i opisany, jako też w ogóle cała sprawa gorących źródeł w Islandyi dotychczas po macoszemu była traktowana, gdyż objaśnienia ogólnikowe, jak n. p. „gorące źródła i fumarole, są ostatniem stadyum zanikającej czynności wulkanów”, wystarczyć przecież nie mogą”.

A gorące źródła:

„Gorące źródła Haukadalur, …. składają się z wielkiej ilości termów różnorodnego gatunku, położonych u stóp niewielkiego wzgórza z liparytu Laugafjell. Cały obszar jest pofalowany i zdaje się zawdzięczać tę okoliczność działalności fumaroli. Jak na palecie, widzimy tu zmięszane przeróżne najjaskrawsze farby. Laugafjell jest żółto-pomarańczowy, kruchy i łupiasty; kopce fumaroli czerwono-brunatne, okrągławego kształtu, składają się przeważnie z mułu; ziemia w około źródeł, poddana w skutek wyziewów ciągłym procesom chemicznym, mieni się we wszystkich kolorach. Sam Geysir leży w basenie około 18 m. średnicy, otoczony wałem z osadu wapiennego sintru. Przenikliwa woń siarkowodoru napełnia powietrze. Źródła posiadają najróżnorodniejszy stopień działalności. Niektóre są zupełnie spokojne, inne wciąż gotują się i syczą jak samowary, inne mają peryodyczne wybuchy”.

Dalej szlak wyprawy wiódł nad jezioro Hvitarvatn, gdzie był czas na siedmiodniowy odpoczynek, polowania na dzikie ptactwo i poznawanie okolicy:

“Z jeziora wypływa Hvita, szeroka, głęboka, rzeka glacyalna, odznaczająca się rwącym prądem i silnie zmąconą wodą. Oba lodowce spływają wprost w jezioro; południowy, młodszy, odznacza się łagodną skarpą i leży wyżej, niż dotykające go z prawej strony wzgórze. Północny, bez porównania stromszy, znajduje się w głębokiem, wyraźnie odznaczonem korycie i jest silnie popękany. Oba są czysto polarnego typu, …. wchodzą wprost w jezioro, które oderwana z nich kra zapełnia. Na północnym brzegu jeziora znajdują się dwa wulkany. Nowsza, częściowo przez Jókull zagrzebana kopa z lawy, na wschód zaś od niej przedlodowy wulkan dolerytowy Baldheidi”.

Obszar wulkaniczny (wulkan tarczowy) Strytur jawi zaś się jako:

„Strytur jest jednym z najciekawszych ze znanych mi wulkanów Islandyi. Właściwie jest to tylko krater, który w łagodnej pochyłości wylał lawę w około. Kształt jego, bardzo szczególny, przedstawia zagłębienie w formie litery T, w koło której grupują się szczeliny prawdopodobnie późniejsze. Po bokach kilka kop z lawy i grzbiet 34 m. wysokości, …. resztki obramowania dawniejszego krateru. Na zachodzie, samotnie stojący, bardzo ostry ząb, zapewne tego samego pochodzenia, co sławny stożek andezytowy na Mont Pelee. …. Strytur wylał wyłącznie tylko lawę, bez popiołu, ani żużli. Pole lawy dokoła jest silnie popękane i poorane; widzimy też znaczną ilość hornitos, wytworzonych przez eksplodujące gazy”.

Z Akureryi wyprawa korzysta z łatwiejszej drogi pocztowej:

„Po pięciodniowym wypoczynku w Akureryi, zwracamy się z powrotem …. Z początku prowadzi szosa (tak niezwykłe w Islandyi zjawisko) …. Spotykamy liczne roches moutonnees, powoli jednak zanika krajobraz dyluwialny i wjeżdżamy w wązki przesmyk pomiędzy spiczastemi skałami. Na ścianach ich, przez erozyę spłukanych, widać wyraźnie wąskie, poziome pokłady, które w skutek rozkładu przybierają niekiedy czerwoną barwę. Gęsto napotykamy kawały bazaltu zawierającego miedź,…. Napotkałem tu grupę kraterów, nie zaznaczoną dotąd na żadnej mapie; zniszczenie, w jakiem się znajduje, przy pisać można trzęsieniu ziemi z nowszych czasów. Materyał składa się przeważnie z lapillów i żużli, lawy jest nie wiele. ….W kraterach, choć silnie zasypanych, rozpoznać można zagłębienia w kształcie podkowy. Lawa, silnie żelazista, składa się z kawałów bazaltu, dętych i dziurkowatych”.

Tak Komorowicz żegna wyspę:

„Dnia 1 września opuściliśmy Islandyę zimnym wietrznym wieczorem; śnieg prószył. Gdyśmy w 24 godzin potem mijali południowe wybrzeże, wszystkie góry były pokryte świeżym śniegiem. Jeszcze raz ujrzeliśmy srebrzyste śniegowe pola, Eyjafjalla, olbrzyma, aż pod obłoki wznoszącego lodem ukoronowaną głowę, Myrdali, groźną Katlę... Od przylądka Portland zaczęliśmy tracić wyspę z oczu. Jakby na pożegnanie, zaróżowiło zachodzące słońce biały całun Vatnajokuli, i daleka Isafold, wspaniała królowa północy, zniknęła w pomroku”.

Praktycznie cały 20 stronnicowy polski opis wyprawy znalazł się w wydanej po niemiecku dwa lata później książce – Quer durch Island, w której dodatkowo pojawiły się pejzaże i zdjęcia Cecylii i Albrechta.

Wyprawa Komorowiczów zakończyła się sukcesem. Zebrane przez Maurycego Komorowicza materiały i poczynione przezeń obserwacje stanowiły duży wkład w poznanie geologii i przejawów wulkanizmu na Islandii, jak również podstawę opublikowanej pięć lat później rozprawy doktorskiej.

Takiego szczęścia nie mieli towarzyszący Komorowiczom do Reykjaviku członkowie ekspedycji Niemieckiej Akademii Nauk: doktor wulkanolog Walther von Knebel, jego asystent Hans Spethmann i pejzażysta Max Rudloff. 10 lipca w trakcie wyprawy łodzią po Öskjuvatn, jeziorze kalderowym wulkanu Askja, von Knebel i Rudloff zaginęli w nieznanych okolicznościach. Rok później narzeczona von Knebela, Ina von Grumbkow, w towarzystwie przyjaciela Walthera i islandzkiego przewodnika udała się na brzeg jeziora z nadzieją na odnalezienie i pochowanie ciał obu mężczyzn. Jednak to się jej nie udało. Na zachodnim brzegu Öskjuvatn trójka usypała kamienną piramidę o wysokości około czterech metrów i zainstalowała wyrzeźbioną w skale lawowej tablicę: „† 1907, Walther von Knebel, Max Rudloff”, która z czasem zastąpiona została metalową.

Hans Spethmann, który w czasie tragedii prowadził własne badania w innej części masywu, w sierpniu brał udział w islandzkiej ekspedycji ratunkowej. Trzy lata później dokładnie zbadał większość gór i pól lawowych masywu Askja. Wyniki tych badań uwzględnił w wydanej w 1913 r. monografii Islands grosster Vulkan. Die Dyngjufjøll mit der Askja. W tym samym roku założył Towarzystwo Przyjaciół Islandii.

Na ilustracjach Cecylii z 1907 roku stożek hornito wulkanu tarczowego Strytur (ostatnia erupcja 7000 lat temu) oraz masyw wulkaniczny Kerlingarfjoell. 

EDIT: 1 listopada doszło do emisji popiołu z krateru Benbow wulkanu Ambrym (Vanuatu) oraz z wulkanu Kanlaon (Negros, Filipiny). 

Koniec szóstej erupcji szczelinowej Sundhnukagigar

                                                                   

Po trzynastu dniach aktywności szczelinowej zakończyła się szósta erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi. Dla porównania 54 dni trwała erupcja, która rozpoczęła się w połowie marca 2024 roku, a 24 dni erupcja z końca maja 2024 r. Trwa jednak inflacja (wypiętrzanie się) gruntu w Svartsengi, zatem istnieje możliwość kolejnej erupcji szczelinowej w ciągu najbliższych trzech miesięcy. Zdj. Bjorn Oddsson/ Służba Cywilna.

Od 1 września 2024 roku zarejestrowano dwie niewielkie erupcje japońskiego wulkanu Satsuma-Iojima stanowiącego fragment kaldery Kikai (potężna erupcja eksplozywna o sile 7 w skali VEI ok. 6300 lat temu). Pierwsze od czterech lat. 

Udało mi się ostatnio znaleźć kolejne fotografie obszaru wulkanicznego Kunlun (Ashikule) wykonane z drona przez chińskiego fotografa w 2017 roku. To miejsce trudno dostępne i działające na wyobraźnię. W 2015 roku jako pierwszy w polskiej blogosferze popularnonaukowej zainteresowałem się tymi wulkanami (ostatnia erupcja 27 maja 1951 roku).  

Pod koniec sierpnia i we wrześniu aktywność erupcyjna objęła także kamczackie wulkany Karymski i Szywiełucz oraz kurylski Ebeko. Przykładowo 30 sierpnia wulkan Karymsky wyemitował obłok popiołu na wysokość 10 km.

Trwają słabe/umiarkowane eksplozje wulkaniańskie kopuły lawowej Caliente wulkanu Santiaguito w Gwatemali. Kolumny popiołu sięgają wysokości 3.4 km.

Szósta erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi

                                                         

22 sierpnia o godzinie 21:26 czasu UTC (23:26 czasu islandzkiego) rozpoczęła się szósta erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes (zwanego też Reykjanes-Svartsengi) z lokalizacją pomiędzy Stora-Skogfell a Sylingarfell. Zapoczątkowała ją intensywna aktywność sejsmiczna, która rozpoczęła się 37 minut wcześniej (najsilniejsze trzęsienie ziemi osiągnęło magnitudę 4.1) Pierwotnie aktywna szczelina erupcyjna osiągnęła długość 1.4 km, jednak w ciągu zaledwie 40 minut rozciągnęła się na długość 4 km generując niewysokie fontanny lawy i wylewy lawy. Lawa przemieszcza się na północ, ale nie zagraża miasteczku Grindavik. Wzdłuż aktywnej szczeliny erupcyjnej zaczęły formować się nowe stożki żużlowe tzw. spatter cones. 

Czasowo zamknięta została droga Reykjanesbraut. Loty pasażerskie z i na lotnisko Keflavik odbywają się normalnie. Z Blue Lagoon ewakuowano 1300 gości i pracowników, ewakuacja objęła także kilku mieszkańców miasteczka Grindavik. Najbardziej intensywna faza erupcji była doskonale widoczna np. z Reykjaviku czy Njardviku.

Ten wpis będzie aktualizowany. Z góry dziękuję rodakom na Islandii za wszelkie nadesłane zdjęcia i materiały filmowe. Oczywiście istnieje też możliwość finansowego i kawowego wsparcia WŚ, jeśli macie możliwość i ochotę. Z góry dziękuję i pozdrawiam. Marzy mi się, aby kiedyś osiągnąć liczbę ponad 100 Patronów i Patronek. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Zdjęcia Dariusz Błaszak, Piotr Korta (erupcja o godzinie 5 rano) i Islandzka Służba Cywilna (wieczorny lot nad miejscem erupcji). 

EDIT: 23 sierpnia intensywność erupcji zmalała. Obecnie (stan o godzinie 17 czasu polskiego) aktywna szczelina erupcyjna osiąga długość 2 km. Lawa przemieszcza się na wschód i północ, w kierunku Litla Skogfell. Fontanny lawy są niewysokie (80-100 metrów). 

To już szósta erupcja szczelinowa systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi w latach 2023-24.W latach 2021-23 trzykrotnie wybuchał system wulkaniczny Fagradalsfjall. 

Powódź glacjalna z islandzkiego wulkanu Katla

Rankiem 27 lipca z lodowca Myrdalsjokull kryjącego pod lodem islandzki wulkan Katla zeszła powódź glacjalna, która zalała krajową jedynkę na odcinku 500 metrów-1 km oraz zniszczyła most na rzece Skalmur. Prawdopodobną przyczyną owej powodzi glacjalnej jest intensywna aktywność geotermalna, a nie erupcja pod lodem. Podniesiono stopień alarmu dla wulkanu Katla na żółty. 

Do powodzi glacjalnych (jokulhlaup) doszło w trakcie erupcji wulkanu Katla w 1918 roku, w 1955 roku (erupcja niepewna) oraz w 2011 roku. 

Póki co nie ma dowodów na rozpoczęcie podlodowej erupcji islandzkiego wulkanu Katla. Zdj. Matthias Sveinbjornsson. 

29 lipca o godzinie 16.45 lokalnego czasu wybuchł wulkan Sakurajima (Kiusiu, Japonia) generując fale uderzeniowe oraz obłok popiołu o wys. 5-6 km.

Wznowienie erupcji wulkanu Home Reef w Tonga

                                                            

Dość mocno spóźniony wpis na blogu, ale wczoraj wróciłem z krótkiego rodzinnego wyjazdu za granicę (Austria, Hiszpania, Francja), który nie miał charakteru wulkanicznego, ale historyczno-eksploratorski. Zatem garść informacji z ostatnich kilku dni: 

Home Reef (Tonga) - od 15 czerwca 2024 roku trwa aktywność erupcyjna tego płytkiego podmorskiego wulkanu. Wyciek lawy powiększa lawową deltę na wschodzie i jednocześnie jedną z najmłodszych wysp wulkanicznych (o wysokości 15-18 metrów) na Ziemi. Home Reef znajduje się pomiędzy podmorskim wulkanem Metis Shoal a wyspą wulkaniczną (stratowulkanem) Late. 

23 czerwca 2024 roku o godzinie 09.27 czasu WIB wulkan Ibu (Halmahera, Indonezja) wyemitował obłok popiołu na wysokość 5 km. Generalnie w ciągu ostatnich kilku tygodni emisje popiołu miały miejsce m.in. z wulkanów Ibu i Dukono (Halmahera), Marapi (Sumatra) czy Lewotobi Lakilaki (Flores, emisje popiołu sięgające wysokości 0.9-1 km).

W nocy 23 czerwca rozpoczął się rój trzęsień ziemi wokół wyspy Samosir (kaldera Toba, Sumatra, Indonezja). Do godziny 08.00 rano czasu WiB naliczono 51 trzęsień ziemi, najsilniejsze o magnitudach 3.8 i 3.9. Ostatni rój trzęsień ziemi w kalderze miał miejsce w maju-sierpniu 2021 roku i prawdopodobnie miał charaker tektoniczny.

Słynna supererupcja Toba (8 w skali VEI, może nawet 9 w skali VEI) miała miejsce około 74 000 lat temu. Ostatnia erupcja o sile 8 w skali VEI miała miejsce 26 500 lat temu w Nowej Zelandii (erupcja Oranui kaldery Taupo). Czyli można spekulować, że do supererupcji kalder na Ziemi dochodzi raz na około 50 000 lat. Czy zatem możemy być spokojni? Hmm, niekoniecznie. Taka supererupcja (8, a nawet słabsza 7 w skali VEI) w miejscu gęsto zaludnionym mogłaby zabić setki tysięcy, a nawet miliony ludzi.

Od 15 czerwca trwa niewielka, acz malownicza aktywność strombolijska w kraterze Voragine wulkanu Etna. Przewodnicy, w tym Asia Pióro z Trails of Sicily pokazują ją turystom w trakcie wypraw na kratery centralne sycylijskiego wulkanu, stąd dużo fajnych materiałów w mediach społecznościowych. 

22 czerwca br. zakończyła się erupcja efuzywna Sundhnukagigar (4 w tym roku). Przelot dronem wykazał brak aktywności lawowej w kraterze uformowanego stożka. Tuż przed jej ustaniem Islandczycy chłodzili wodą czoła potoków lawy, które przelały się przez barierę ziemną chroniącą miasteczko Grindavik. Była to pierwsza taka operacja od czasu erupcji Heimaey w 1973 roku. Co ciekawe, eksperymentalne chłodzenie wodą wylewów lawy, by doprowadzić do ich zastygnięcia miało także miejsce w trakcie erupcji wulkanów Kilauea w 1960 roku oraz Etna w latach 1991-93. 

Przy okazji link do pracy naukowej, z którą definitywnie warto się zapoznać:

https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geosphere/article/14/2/572/529016/Anticipating-future-Volcanic-Explosivity-Index-VEI

No i zachęcam do rozważenia jednorazowego bądź okresowego wsparcia WŚ, jeśli podoba Wam się mój sposób popularyzacji wulkanów w Polsce. Z góry dziękuję i podaję linki wsparciowe.

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Piąta erupcja szczelinowa w 2024 roku na półwyspie Reykjanes

O godzinie 12.46 czasu UTC po roju trzęsień ziemi w Svartsengi rozpoczęła się piąta erupcja szczelinowa na półwyspie Reykjanes. Przed erupcją ewakuowani zostali pracownicy i turyści z Blue Lagoon, personel elektrowni geotermalnej Svartsengi oraz mieszkańcy miasteczka Grindavik. Erupcja zaczęła się na północ od Sundhnukar i na północny wschód od Sylingafell. Szczelina erupcyjna szybko osiągnęła długość 3.5 km emitując fontanny lawy na wysokość 50-100 metrów. Warto dodać, że pod Svartsengi zgromadziło się ponad 20 milionów metrów sześciennych magmy. 

Lawa przecięła drogi Grindavikurvegur oraz Norðurljósavegur i dotarła do barier ziemnych na zachód od Grindavik chroniących miasteczko przed zagładą. Wyciek lawy przemieszcza się także szybko na południe w kierunku drogi Suðurstrandarveður. Wszystkie drogi z i do Grindavik są obecnie zamknięte. Pytanie czy bariery ziemne wytrzymają i jak dalej rozwinie się ta erupcja szczelinowa. Czy i tym razem obejdzie się bez większych zniszczeń.

Interakcja magmy z wodami gruntowymi doprowadziła do emisji popiołu. Zdj. Straży Przybrzeżnej. 

Ten wpis będzie jeszcze dzisiaj aktualizowany. 

EDIT po godzinie 21.15: Obecnie najbardziej intensywna aktywność erupcyjna ma miejsce w południowej części szczeliny. Najbardziej na południe wysunięte otwarcie szczeliny znajduje się mniej niż kilometr od barier ziemnych na północ od Grindavik.

Tak jak przypuszczałem erupcja uległa w nocy z 29 na 30 maja znacznej redukcji intensywności. Lawa zalała wszystkie drogi w zasadzie odcinając Grindavik, ale usypane wały ziemne znowu spełniły swoje funkcje ochronne. W trakcie erupcji szczelina osiągnęła maksymalną długość 4 km, obecnie jej długość jest mniejsza (1-2.5 km). Pytanie jak długa będzie opisywana tutaj erupcja (2-3 dni, tydzień?)

Jutro rano jadę pociągiem do Warszawy, ale będę dzisiaj monitorował tą erupcję długo. Zastanawiam się czy nie wziąć laptopa ze sobą. Jak to się mówi: wyśpię się po śmierci.

Tymczasem jeśli macie ochotę i uznacie że warto możecie mnie wesprzeć kawowo (jednorazowo) bądź okresowo (Patronite). Serdecznie dziękuję za ewentualne wsparcie oraz za wszelkie nadesłane mi maile i materiały. Ta seria erupcji na Islandii w bieżącym roku na pewno nakręca mi zasięgi. 

Linki wsparciowe WŚ:

https://buycoffee.to/wulkanyswiata 

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Zdjęcia erupcji wysyłajcie mi na następujący mail: krawczykbart@yahoo.com 

Oficjalny koniec erupcji szczelinowej Sundhnukagigar

                                        

Dzisiaj rano Islandczycy ogłosili oficjalny koniec erupcji szczelinowej Sundhnukagigar. Wczorajszy przelot dronem nie ujawnił obecności lawy w aktywnym kraterze. Obecna erupcja szczelinowa na półwyspie Reykjanes trwała przez 54 dni. Natomiast nadal trwa akumulacja magmy pod regionem Svartsengi i być może jeszcze w tym roku dojdzie do kolejnej epizodycznej erupcji szczelinowej (może nawet w najbliższych tygodniach). Zdj. Straży Cywilnej. 

W latach 2020-24 doszło łącznie do siedmiu erupcji szczelinowych na półwyspie Reykjanes: trzech systemu wulkanicznego Fagradalsfjall i czterech systemu wulkanicznego Reykjanes-Svarstengi. Być może w przyszłości dojdzie też do reaktywacji systemu wulkanicznego Krysuvik. 

Znajomy Remik wysłał mi kilka zdjęć Sileri, czyli jednego z kilku kraterów kompleksu wulkanicznego Dieng na Jawie (z ostatnią erupcją freatyczną w 2021 roku). Dieng jest jednym z najniebezpieczniejszych indonezyjskich wulkanów z uwagi na nagłe erupcje freatyczne i wysokie koncentracje gazów wulkanicznych takich jak CO2. Przykładowo erupcja freatyczna z krateru Sinila w 1979 roku uśmierciła 149 mieszkańców jego okolic. Zdj. Remik Thraen. 

Indonezyjski wulkan Ibu (Halmahera) został objęty trzecim stopniem alarmu ze względu na emisje popiołu sięgające wysokości 2 km. 

Wyprawa Tomasza na wulkany w Salwadorze część I

                                                           

Ilekroć Tomasz ma więcej wolnego to nie próżnuje i odwiedza/eksploruje kolejne wulkany. No i oczywiście dzieli się ze mną zdjęciami. Tym razem w trakcie majówki zdecydował się na wyprawę do Salwadoru. Na zdjęciach Tomasza m.in. wulkan San Salvador (krater El Boqueron i stożek Boqueroncito, który powstał w wyniku erupcji w 1917 roku).

Islas Quemadas (Cerros Quemadas), wysepki powstałe podczas ostatniej erupcji jeziora kalderowego Lago Ilopango w latach 1879-80. 

Lago Ilopango - "Udało się dotrzeć, choć to nie było takie proste. Bardzo chciałem tutaj być - to miejsce jednej z największych erupcji. Jezioro pochodzenia wulkanicznego o powierzchni 72 km kwadratowych, długości i szerokości 8 km. Jest to najgłębsze jezioro Salwadoru. Zajmuje olbrzymią kalderę, która powstała w wyniku gwałtownej erupcji, prawdopodobnie w V wieku naszej ery, której towarzyszyło trzęsienie ziemi o M 6.9. Przyjmuje się, że była to największa erupcja w Ameryce Środkowej i jedna z 5 wielkich erupcji w ciągu ostatnich 10 tysięcy lat."

Laguna Cuzcachapa - "powstała w wyniku erupcji Ilopango i znajduje się w samym centrum miasteczka. W internecie opisywane jako bezpieczne miejsce na piknik, rzeczywistość okazała się dużo smutniejsza, cała kaldera zajęta przez slumsy, ćpunów i bezdomnych. Szkoda."

Krater wulkanu Izalco z drona, widoczne fumarole. 

Santa Ana (Ilamatepec) - "Jak jeszcze prawie nic nie wiedziałem o wulkanach Salwadoru, ten był już mi znany, strasznie chciałem go zobaczyć, to od dawna było moje marzenie. To wizytówka Salwadoru, chyba największa naturalna atrakcja tego kraju. To też chyba najbardziej dostępny i zarazem komercyjny wulkan tego kraju. Aktywny stratowulkan o wysokości 2381 metrów z przepięknym kwasowym jeziorem kraterowym. Ostatnia erupcja tego wulkanu w 2005 roku. Ponieważ jest to stosunkowo łatwo dostępny wulkan, trasa prawie spacerowa, troszkę pod górkę pod sam koniec, w sumie około 60-90 minut, w związku z tym postanowiono utrudnić życie i zastosowano znowu bardzo dziwne zasady. Nie byłbym sobą gdybym nie ponarzekał. Trasa na wulkan (to jakiś żart) czynna jest do godziny 13. Poza opłatą za park niezbędny jest "przewodnik" i tu ceny są umowne. Co gorsza zasada jest taka - im większa grupa, tym większa kasa, więc lokalni "przewodnicy" czekają aż zbierze się jak najwięcej ludzi. Jak to zwykle bywa ich wiedza na temat wulkanu, a także bezpieczeństwa (bo niby po to są) jest niska, żeby nie napisać bardzo niska. Wszystko odbywa się podobno zgodnie z prawem i takie zasady wprowadzono nie wiadomo po co. O godzinie 13 wojsko pilnuje, żeby nikt nie został na górze. Kolejne dziwne zasady, które są dla mnie strasznie irytujące. Na szczycie jest wyznaczone dosłownie 100-200 metrów, gdzie można przebywać. Nie ma mowy o okrążeniu krateru (podobno ze względów bezpieczeństwa). Jednak mimo tych bzdurnych dla mnie zasad krater jest wart zobaczenia. Jedynie restrykcje psują wiele."

Garść wieści:

Aktywność lawowa w aktywnym kraterze erupcji Sundhnukur (Islandia) znacznie osłabła w ciągu ostatnich kilku dni, ale być może dojdzie do wypływu lawy w innym miejscu, na co wskazuje inflacja gruntu w Svartsengi.

3 maja indonezyjski wulkan Ruang (Sangihe) wyemitował obłok pary i popiołu na wysokość ok. 200 metrów. Międzynarodowe lotnisko w Manado 150 km od Ruang wciąż pozostaje zamknięte.

Trwa erupcja efuzywna wulkanu tarczowego Fernandina (La Cumbre, Wyspy Galapagos). Lawa wciąż formuje lawową deltę. 

Od 26 kwietnia br. na południowo-zachodniej flance kamczackiego wulkanu Szywiełucz ma miejsce ekstruzja nowej kopuły lawowej Karan-1. 30 kwietnia kolumna pary i gazu nad kopułą lawową sięgnęła wysokości 2 km. Może minąć wiele miesięcy zanim dojdzie do paroksyzmu erupcyjnego Szywiełucz niszczącego ową kopułę lawową.