Nowy teleskop na wierzchołku Mauna Kea

Plan budowy Trzydziestometrowego Teleskopu przez Uniwersytet Kalifornijski i California Institute of Technology oraz Association of Canadian Universities for Research in Astronomy na szczycie wulkanu Mauna Kea został zatwierdzony przez władze. Uniwersytet Hawajski też będzie miał swój udział w tym przedsięwzięciu, gdyż wynajmuje wierzchołek Mauna Kea. Partnerami zostały także Chiny, Indie oraz Japonia. Za pomocą teleskopu, który ma powstać do 2018 roku będzie można obserwować egzoplanety, rodzące się gwiazdy oraz obiekty astronomiczne odległe nawet o 13 miliardów lat świetlnych. Koszty budowy teleskopu sięgną miliarda dolarów, a jego lustro będzie miało średnicę 30 metrów. Pamiętać wszakże należy, iż kilka państw europejskich planuje budowę jeszcze większego teleskopu - Europejskiego Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu dysponującego zwierciadłem o średnicy 39.3 metrów (oddanie do użytku w 2022 roku na Cerro Amazones, pustynia Atacama, Chile).  Projekt został oprotestowany przez niektóre grupy rdzennych Hawajczyków. Według hawajskiej tradycji wierzchołki wysokogórskie to święte miejsca będące wrotami do niebios. Dawniej tylko wodzowie wiosek i kapłani mieli dostęp do szczytu Mauna Kea, na którym znajduje się cmentarzysko. Protestowali również ekolodzy, którzy twierdzili, że budowa teleskopu zakłóci środowisko życia chrząszcza wekiu (Nysius wekiuicola), endemicznego owada z Białej Góry (Mauna Kea). 

Wulkan Soputan w Indonezji objęty został trzecim stopniem alarmu ze względu na wzrost lawin oraz sejsmiczności. Pilot dostrzegł chmurę popiołu nad wulkanem Antuco w Chile - nie potwierdzoną w trakcie obserwacji naziemnej. Dwa chilijskie wulkany, a mianowicie Lascar i kaldera Laguna del Maule zostały objęte drugim stopniem alarmu. 

Wyjeżdżam na kilka dni, zatem przez najbliższy czas aktualizacji nie będzie. Śledźcie Etnę. Po powrocie zbiorczy post.

Unikalny ekosystem w kraterze Mount Bosavi

W 2009 międzynarodowa ekipa biologów pod auspicjami BBC dotarła do krateru wygasłego wulkanu Mount Bosavi (2507 m) znajdującego się w prowincji Southern Highlands (Papua Nowa Gwinea). Krater Bosavi o szerokości 4 km i głębokości 1 km zawierał unikalny i nietknięty stopą ludzką ekosystem obejmujący m.in. dziwaczne pająki, olbrzymie gąsienice oraz żyjące w drzewach lasu deszczowego kangury. Obszar wokół wulkanu jest trudno dostępny, a wspinaczka na Bosavi wymaga sporego doświadczenia. W trakcie trwającej przez trzy tygodnie ekspedycji biolodzy odkryli w obrośniętym gęstym lasem deszczowym kraterze Bosavi 40 nowych gatunków zwierząt, w tym 16 żab, przynajmniej 3 ryby, liczne owady i pająki, nietoperza i ogromnego szczura o długości 82 cm i wadze 1.5 kg. W Papui Nowej Gwinei występuje około 57 gatunków myszy i szczurów - niektóre z nich są obiektem polowań ze strony lokalnych plemion. Zawsze fascynowały mnie co rusz odkrywane nowe gatunki zwierząt w miejsce tych, które wymierają na skutek rabunkowej działalności człowieka - dla przykładu niedawno odkryte gatunki pasożytów morskich przyczepiających się do języków ryb czy drapieżnych roślin (np. filipińskiego Nepenthes attenboroughii), które są zdolne pożreć szczury. Zastanawiam się jak długo ekosystem Bosavi przetrwa wolny od ludzkiej ingerencji.

Przykładowe zdjęcia nowych gatunków odkrytych w kraterze Bosavi znajdziecie tutaj:

http://gajitz.com/giant-rat-bear-like-marsupial-found-in-lost-world-crater/?ref=search&utm_campaign=googimages&utm_source=images&utm_medium=other

Tofua: Erupcja, której nie było?

Pościg hodowców kawy za dzikiem latającym samopas po wyspie Tofua błędnie wzięto za erupcję wulkaniczną, gdy dym został spostrzeżony przez pilota przelatującego w pobliżu wyspy. Paloni Ta'ufo'ou, mieszkaniec wyspy poinformował, że 13 sierpnia wraz z innymi hodowcami podpalił busz, aby wypłoszyć dzika. W pobliżu Tofua znajdował się statek wielorybniczy. Być może jego załoga myślała, że dym stanowi oznakę erupcji. Niezidentyfikowany pilot również zameldował o "chmurze popiołu" pomiędzy Tonga a Fidżi. W związku z tym rankiem 14 sierpnia Virgin Australia odwołał lot z Auckland do Tonga. Australijscy pasażerowie koczowali na tongijskim lotnisku. Geolodzy w Tonga nie mieli pojęcia o żadnej erupcji Tofua, podobnie jak Tonga's Meteorological Office. A wszystko przez jednego dzika! Niezłe zamieszanie.

Przypomina mi się "erupcja" stożka Pisgah Crater (USA) w ubiegłym roku.

Erupcja Mount Asphyxia na Zavodovski Island

27 kwietnia satelita NASA Aqua wykrył wulkaniczny obłok nad wulkanem Mount Asphyxia na wyspie Zavodovski (Południowy Atlantyk) wchodzącej w skład archipelagu Sandwich Południowy (South Sandwich). Na wyspie gnieżdżą się miliony pingwinów maskowych. Wulkaniczny obłok wiatr rozwiewa w kierunku północno-zachodnim. Ostatnia niepotwierdzona erupcja stratowulkanu Mount Asphyxia miała miejsce w listopadzie 1908 roku. Pięknie! Na zdjęciu bazaltowy stratowulkan Mount Asphyxia na wyspie Zavodovski - jego nazwa pochodzi od duszących wyziewów siarkowych stale obecnych na wyspie i niebezpiecznych dla ludzi. Przydałyby się jakieś naziemne zdjęcia z tej erupcji (?). Lecz po raz kolejny detekcja satelitarna nie zawodzi. Podobieństwa z ubiegłoroczną erupcją Nabro aż nadto widoczne - opuszczony skrawek terenu, zapomniany wulkan, zaobserwowana po raz pierwszy przez satelitę. Co ciekawe, zerknąłem także za pomocą Google Earth na wyspę Montagu w archipelagu South Sandwich i ujrzałem emisję popiołu z krateru (szczeliny) Mount Belinda. Świetne, chociaż image pochodzi z 2003 roku.

I jeszcze jeden szybki nius dla ciekawskich. 29 kwietnia Japońska Agencja Meteorologiczna zameldowała o przypuszczalnej podmorskiej erupcji 1.5 km na północny wschód od wyspy Iwojima. W ubiegłym miesiącu doszło do niewielkiej eksplozji hydro-wulkanicznej z krateru na zachodzie wyspy.

Powiększający się wylew mułu w Malezji

Według Strait Times słynny z obecności dzikich ptaków Tabin Wildlife Resort (Sabah, Malezja, Lahad Datu) stał się areną masywnego wylewu mułu, który w ciągu ostatniego tygodnia rozrósł się do wielkości stadionu piłkarskiego. Bogaty w składniki mineralne muł stanowi źródło soli dla zagrożonego wymarciem nosorożca sumatrzańskiego i słoni. Zwykle wylew mułu w Lahad Datu zastygał po 1-2 dniach, obecnie powiększył znacznie swoje rozmiary. Na Borneo poza jedynym malezyjskim wulkanem Bombalai odnajdziemy wulkany błotne i obszary termalne.

Hrabia Montecristo i szczury

Nie ma żadnej nowej erupcji, ale...

...na niezamieszkanej wulkanicznej wyspie Montecristo pojawiła się plaga czarnych szczurów. Gryzonie wpierw przepłynęły na wyspę pod pokładem łodzi, a potem w ciągu kilku lat rozmnożyły się. Pod koniec stycznia planowany jest nalot na Montecristo. Samoloty zrzucą na wyspę granulki z trucizną, aby eksterminować szczury. Na odwiedziny skalistej Montecristo wymagane jest pozwolenie - w celu zachowania ekosystemu wysepki co roku odwiedzić ją może zaledwie 1000 turystów. Szczury stanowią zagrożenie, więc trzeba je wytępić. A wystarczy by się obudził wulkan Montecristo i byłoby po kłopocie!

Antyle Holenderskie

THE QUILL - Uśpiony andezytowy stratowulkan The Quill (601 m) znajduje się na wyspie St.Eustatius w Antylach Holenderskich. Wulkan został uformowany w przedziale czasowym 32 000-22 000 lat temu. Od czasu narodzin był aktywny. Erupcje wulkanu przed wiekami obejmowały spływy piroklastyczne. Szeroki na 760 metrów i głęboki na 300 metrów krater The Quill zawiera wilgotny las deszczowy z wieloma tropikalnymi drzewami i roślinami m.in figami, begoniami i orchideami. Ostatnia erupcja The Quill w roku 250 plus minus 150 lat.