poniedziałek, 10 marca 2025

Wznowienie erupcji gwatemalskiego wulkanu Fuego

Po ponad 40 dniach spokojnego odgazowania nastąpiło gwałtowne wznowienie erupcji wulkanu Fuego w Gwatemali. Wulkanem zaczęły targać słabe, umiarkowane i silniejsze eksplozje, z centralnego krateru Fuego zaczęły tryskać fontanny lawy sięgające wysokości 300 metrów. Zamknięta została droga RN14. Odwołane zostały zajęcia szkolne w Alotenango (np. miasto Sacatepequez). Obecnie jest zakaz wspinaczki na wulkan Acatenango, który sąsiaduje z aktywnym Fuego. Opad popiołu miał miejsce w gminie San Miguel Pochuta. 

Istnieje ryzyko zejścia spływów piroklastycznych z Fuego. 

Fuego to obok Santiaguito i Popopcatepetl najaktywniejszy wulkan Ameryki Środkowej.

czwartek, 6 marca 2025

Hayli Gubbi: pionierskie zdjęcia wulkanu tarczowego w Etiopii

                                                     





































21 lutego 2025 roku Tomaszowi udało się wejść na etiopski wulkan tarczowy Hayli Gubbi (Afar, Etiopia). Z dużą dozą pewności wulkan niniejszy nigdy wcześniej nie został zdobyty. Ba, znalazłem jedynie dwa wcześniejsze zdjęcia Hayli Gubbi w sieci (poza satelitarnymi) - oba autorstwa Marco Fulle i z 2002 roku. Mam wrażenie, że Tomasz Lepich robi więcej dla eksploracji Afaru niż niejedna przeszła ekspedycja wulkanologiczna, która zazwyczaj skupiała się na badaniach wulkanów Erta Ale i Dallol. To jest dopiero wyczyn eksploratorski, a nie skomercjalizowane kolejki na Mount Everest i powtórki wszelkich Koron Ziemi. Zamierzam w tym wpisie zamieścić moją subiektywną listę nigdy niezdobytych wulkanów. Ale to na koniec, teraz oddaję głos Tomaszowi:

"Hayli Gub (Hayli Gubbi) zdobyty (21.02.2025) - wulkan tarczowy znajdujący się najbardziej na południe od masywu Erta Ale, należący do pasma Erta Ale, sięgający aż do jeziora Afdera w Afarze. Jak to często bywa w Etiopii, nie są znane daty jego erupcji. W 2002 roku zaobserwowano z niego obłoki pary. Nawet wysokość tego wulkanu w różnych źródłach waha się od 493 do 521 m. npm. To był pierwszy cel tej wyprawy, wcześniej ciągle jadąc w kierunku Erta Ale lub Dallol spoglądałem na niego, mając w głowie, że kiedyś będę chciał go zdobyć. Ponieważ leży najbliżej miasta Afdera od strony drogi wydawało się, że jest łatwy do zdobycia, ale były to tylko pozory. Najkrótsza ok. 30 km trasa  okazała się z okolicy Erta Ale. I znowu największym wyzwaniem staje się temperatura. Podczas wędrówki najpierw mija się po lewej stronie wulkan Erta Ale z jego polem lawowym z 2017 roku, po przeciwnej stronie widoczny jest najwyższy i jako jedyny nie leżący w osi wulkan Ale Bagu, który udało mi się zdobyć dwa lata temu. Następnie trzeba pokonać około 14 km odcinek pola lawowego. Raz jest to stare pole lawowe z ogromnymi płytami, które przechodzi się szybko i łatwo, ale niekiedy jest to też ciężkie do przeprawy pole lawowe, gdzie trzeba uważać, żeby nie skręcić kostki, które wymaga więcej czasu. Następnie po tym odcinku następuje lekka wspinaczka, aby dostać się do stożka zbudowanego ze scorii  z kraterem o szerokości 200 metrów. Wchodzenie na niego było łatwe, gorzej ze schodzeniem. W kraterze głównie od jego strony północnej występują aktywne fumarole, zaś w kierunku południowym ciągną się ogromne szczeliny o długości około 10 km, dobrze widoczne na zdjęciach z drona. Sam krater zrobił na mnie ogromne wrażenie. Szkoda, że miałem mało czasu - tylko około 20 minut, bo trzeba było wracać. Wyprawa jest na cały dzień, a nie od 12.00, więc na pewno będę chciał na niego wrócić (wulkan do poprawki)."

Zdj. Tomasz Lepich. 

Krótko o erupcjach na świecie. W ostatnich dniach miały miejsce niewielkie erupcje wulkanów Poas i Turrialba w Kostaryce. 

Natomiast 5 marca 2025 r. rozpoczął się dwunasty już od grudnia 2024 r. epizod erupcyjny w kalderze Halemaumau hawajskiego wulkanu tarczowego Kilauea

Niezdobyte/prawdopodobnie niezdobyte wulkany na Ziemi. Takich wulkanów rozsianych na naszej planecie jest całkiem sporo. O tym, że dany wulkan jest prawdopodobnie niezdobyty może świadczyć:

1) brak w sieci zdjęć jego krateru centralnego oraz innych elementów wierzchołka.

2) obecność w sieci jedynie zdjęć satelitarnych danego wulkanu.

3) brak jakiegokolwiek opisu przeszłej wspinaczki czy jakiejkolwiek wzmianki o wejściu. 

Czasem natrafiam na zdjęcia danego wulkanu robione z pokładu statku czy drona, ale wcale to nie świadczy o tym, że ktoś się na dany wulkan wspiął. Przykłady: Tinakula (Wyspy Salomona) czy Bagana (Papua Nowa Gwinea). Interesujące są dla mnie też wulkany zdobywane bardzo sporadycznie np: Heard Island (Australia, do tej pory jedynie trzykrotnie), Mount Michael (Sandwich Południowy, zdobyty po raz pierwszy w 2023 roku) czy Bouvet Island (Olavtoppen, jeden raz w 2012 roku), ale zostańmy przy wulkanach niezdobytych. 

Tomasz na przestrzeni lat zdobył wcześniej niezdobyte wulkany etiopskie Gada Ale i Ale Bagu, teraz dochodzi Hayli Gubbi. Oto moja subiektywna lista niezdobytych do tej pory wulkanów (na pewno jest ich więcej):

Mount Asphyxia (Sandwich Południowy)

Bristol Island (Sandwich Południowy)

Mount Belinda (Sandwich Południowy)

Candlemas Island (Sandwich Południowy)

Visokoi Island (Sandwich Południowy)

Thule Island (Sandwich Południowy)

Cook Island (Sandwich Południowy)

Mount Siple (Antarktyda)

Mount Takahe (Antarktyda)

Mount Berlin (Antarktyda)

Mount Lamington (Papua Nowa Gwinea)

Mount Vicctory (Papua Nowa Gwinea)

Bagana, Ulawun, Langila, Pago, Waiowa, Long Island (wszystkie w Papua Nowa Gwinea)

Home Reef (Tonga)

Mate Grande (Chile)

Teon i Nila (Indonezja)

Peter I Island (Antarktyda, wulkan Lars Christiensen Peak)

Wszystkie wulkany sub-antarktycznych wulkanów wysp Balleny'ego

Satsuma-Iojima (Japonia)

Nishinoshima (Japonia, wyspa była badana przez badaczy i robotami, ale jeszcze nie widziałem zdjęć ze wspinaczki na krater)

Niektóre wulkany aleuckie np. Bobrof i Sergief

Alu-Dalafilla (Etiopia)

Matthew Island i Hunter Island (Vanuatu, sporadyczne wyprawy ornitologów na te wyspy, ale nie widziałem do tej pory zdjęć kraterów)

Lopevi (Vanuatu)

Tinakula (Wyspy Salomona)

Level Mountain i Heart Peaks (Kanada)

Liczne wulkany Northern Tibet Volcanic Field (Chiny)

Ludzie chcą eksplorować to, co nieodkryte i niezbadane. Marzymy o koloniach na Księżycu czy Marsie, ale prawie nie znamy głębin oceanicznych i mamy na Ziemi mnóstwo gór i wulkanów, na których jeszcze nie stanęła ludzka stopa. Albo nikt tego rzetelnie nie udokumentował. Tomasz ma ogromne osiągnięcia, jeśli chodzi o eksplorację wulkanów Afaru i powinny zostać one uwzględnione w przyszłych pracach geologicznych i wulkanologicznych. W tej chwili nie ma chyba osoby która poznała więcej wulkanów Afaru niż on. Celem tego bloga i mojej popularyzacji wulkanów było poszerzanie wiedzy na temat mało znanych wybuchających gór i tego celu zamierzam się trzymać tak długo jak to możliwe. Poprzednie wspinaczki Tomasza na mało znane i nieeksplorowane wulkany Etiopii w poniższych linkach:

https://wulkanyswiata.blogspot.com/2023/03/wulkany-catherina-ale-bagu-i-black-lake.html

http://wulkanyswiata.blogspot.com/2024/01/pionierskie-zdjecia-dwoch-wulkanow-w.html

Moje wysiłki w popularyzowaniu wulkanów powstają także dzięki Waszemu wsparciu, za które dziękuję serdecznie i kłaniam się nisko. Blogowanie nie jest obecnie jakoś wybitnie zasięgowe, królują podcasty i filmy na TikToku i YouTube.

Zatem zachęcam moich Czytelników do jednorazowego, tudzież sporadycznego wsparcia via buymeacoffee. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

Wulkanoholików, którzy by chcieli robić to regularnie zapraszam do wsparcia mnie na Patronite:

https://patronite.pl/wulkanyswiata

piątek, 21 lutego 2025

Trzęsienia ziemi na włoskim wulkanie Roccamonfina

                                                                  






Dziś w nocy napisał do mnie Daniele Bianchino, który zasygnalizował mi problem aktywności sejsmicznej włoskiego wulkanu Roccamonfina (Caserta, Kampania), który o tysięcy lat uchodzi za wygasły. Ten stratowulkan zlokalizowany jest około 60 km od Neapolu i jest aktywny sejsmicznie! Daniele napisał do mnie wiadomość tej treści:

"Oprócz uporczywego roju sejsmicznego w Campi Flegrei, interesujący wydaje mi się rój sejsmiczny, który występuje od kilku miesięcy na wulkanie Roccamonfina. Liczba trzęsień ziemi, choć minimalna w porówaniu z tymi odnotowanymi w Campi Flegrei, jest znacznie wyższa niż średnia dla tego obszaru. Z danych INGV wynika, że poza kilkoma rzadkimi i pojedynczymi epizodami w latach 1986, 1992, 2005, 2008 i 2011, co najmniej od 1980 r. na tym wulkanie nigdy nie wystąpił rój trzęsień ziemi. W ostatnich miesiącach zarejestrowano 40 trzęsień ziemi o maksymalnej sile 3.6 i głębokościach od 2 do 20 km (przeważnie od 4 do 6 km). Wulkan Roccamonfina to wulkan środkowoplejstoceński, położony 30 km na północny zachód od Campi Flegrei, a jego ostatnie erupcje datowano na 150 000 lat temu (55 000 lat temu według niektórych niepotwierdzonych badań."

Roccamonfina kiedyś mierzył 1800 metrów wysokości, ale przynajmniej 4 dawne erupcje częściowo go zniszczyły. Być może doszło do zapadania się kaldery w trakcie opróżniania komory magmowej wulkanu. Przynajmniej jedna erupcja Roccamonfina formująca kalderę mogła mieć siłę VEI = 6. 

Intrygujące są te trzęsienia ziemi. 

Wznowienie erupcji wulkanu Home Reef w Tonga. Najnowszy raport mówi o emisjach popiołu w dniu 20 lutego br. Wymiary krateru na wyspie: średnica około 78 metrów, głębokość około 50 metrów. Szkoda, że nie ma żadnych aktualnych zdjęć Home Reef wykonanych z powietrza czy przez żeglarzy.

Tomasz Lepich znowu jest w Etiopii. W planach ma oczywiście badanie wulkanów w Oromii i Afarze np. Dalafilla, Fentale i Dofen. Przysłał mi ostatnio zdjęcia powstałego w styczniu 2025 roku pola geotermalnego w okolicy fabryki Kessem pomiędzy Fentale i Dofen. Oto one powyżej. N

Na jednym ze zdjęć fragment wulkanu Fentale, dodałem jeszcze mapę geologiczną masywu Erta Ale w Afarze, gdzie Tomasz będzie działał.

W Indonezji wybuchają następujące wulkany Dukono i Ibu (Halmahera) oraz Lewotobi Lakilaki (Flores) i Lewotolo (Lembata, wznowienie erupcji 20 lutego br.)

Podniesienie stopnia alarmu dla stratowulkanu Lascar w Chile na żółty z uwagi na wzmożenie emisji gazu i aktywności sejsmicznej i słabą anomalię termiczną w kraterze. 

Zachęcam do trwałego (Patronite) bądź jednorazowego wsparcia WŚ, jeśli lubicie moją aktywność popularyzatorską. Dziękuję ślicznie za wszelkie motywujące mnie darowizny. Macie pytania odnośnie wulkanów to piszcie śmiało na krawczykbart@yahoo.com

https://patronite.pl/wulkanyswiata

https://buycoffee.to/wulkanyswiata/

Przy okazji mój komentarz dla serwisu wp.pl:

https://tech.wp.pl/ekspert-o-sytuacji-w-rejonie-superwulkanu-liczba-trzesien-ziemi-najwyzsza-od-40-lat,7126502676204320a

poniedziałek, 17 lutego 2025

Rój trzęsień ziemi w kalderze Campi Flegrei

 

14 lutego o godzinie 23.32 lokalnego czasu trzęsienie ziemi o magnitudzie 6.0 miało miejsce blisko etiopskiego wulkanu Fentale (Oromia) uszkadzając przy okazji liczne budynki w pobliskim mieście Metehara. Długa na ponad 52 km intruzja magmowa wciąż rozciąga się pomiędzy wulkanami Fentale i Dofen. Według GeologyHub wschodnia część kaldery wulkanu Fentale mogła się zapaść o przynajmniej 8 metrów. Polecam obejrzeć jego najnowsze nagranie:

https://www.youtube.com/watch?v=vr2An2QgJVA

Od wczorajszego popołudnia trwa rój płytkich trzęsień ziemi w kalderze Campi Flegrei. W ciągu doby wystąpiło 210 trzęsień ziemi, w tym dwa o magnitudzie 3.9. Mieszkańcy Pozzuoli i okolic odczuwają te wstrząsy, boją się, niektórzy z nich nocują w samochodach. Ostatnia erupcja w kalderze miała miejsce w 1538 roku, była niewielka i uformowała stożek Monte Nuovo blisko jeziora kraterowego Averno. 

17 i 18 lutego 2025 roku szkoły w Pozzuoli będą zamknięte. 

W ostatnich dniach osłabł rój trzęsień ziemi blisko wyspy Santorini (Grecja). Trzęsień ziemi jest co prawda mniej, ale nie można wykluczyć, że rój trzęsień ziemi znowu nabierze intensywności. 

Wylew lawy z sycylijskiego wulkanu Etna dotarł już do wysokości 1850 metrów przecinając drogę Altomontana i zaczął palić niewielki las sosnowy. Do czoła wylewu lawy zaczyna docierać coraz więcej osób, zarówno turystów z autoryzowanymi przewodnikami, jak i samodzielnie. Nie należy się jednak zanadto zbliżać do czoła wycieku lawy, gdyż wskutek interakcji lawy ze śniegiem może dojść do erupcji freatycznej. Zdj. Arkadiusz Granatowski. 

https://www.facebook.com/GranatyWdrodze

Emisje popiołu mają miejsce z SE Crater wulkanu Etna. Wyciek lawy osiąga już długość 4 km. 

15 lutego br. filipiński wulkan Kanlaon wyemitował niewysoki obłok popiołu. 

Ostatnio udało mi się odnaleźć zdjęcia dwóch jeziorek (lagun) kraterowych znajdujących się w kraterze stratowulkanu Aracar (Chile/Argentyna, 6082 metry wysokości). To dla mnie cenne znalezisko, gdyż od lat chciałem potwierdzić ich istnienie. Zdj. Clube Trekking z 2022 roku. 

W partiach szczytowych innego stratowulkanu Paniri (5960 metrów wysokości) w Chile istnieją trzy niewielkie jeziorka o różnorodnej barwie. Jedno jest krwistoczerwone (podobnie jak laguna innego chilijskiego wulkanu Aguas Calientes), drugie zielonkawe, trzecie krystalicznie czyste. W 1988 roku podczas wysokogórskiego nurkowania w jednym z tych jeziorek odkryto maleńką krewetkę Brachinecta brushi

Oczywiście najwyżej położone jeziorka na Ziemi znajdują się w partiach szczytowych wulkanu Ojos del Salado (Chile/Argentyna). Dla przypomnienia w 2016 roku badał je nieodżałowany Grzegorz Gawlik (1980-2023), a w grudniu 2019 roku w jednym z nich (lokalizacja: 6395 metrów wysokości) zanurkował bijąc Rekord Guinnessa polski nurek Marcel Korkuś. 

Tyle informacji na dzisiaj. Zachęcam Was do kawowego bądź patronackiego wsparcia WŚ, jeśli lubicie moją aktywność popularyzatorską i możecie sobie na owo wsparcie pozwolić. Linki poniżej:

https://buycoffee.to/wulkanyswiata/

https://patronite.pl/wulkanyswiata

EDIT 18 i 19 lutego: Od 15 lutego br.  na obszarze kaldery Campi Flegrei (Pola Flegrejskie) zarejestrowano już łącznie 526 trzęsień ziemi. To długi i intensywny rój trzęsień ziemi. Nie jestem w stanie przewidzieć czy dojdzie np. do eksplozji freatycznej w kraterze Solfatara. Natomiast jestem przekonany, że w przyszłości wystąpią w CF kolejne niepokojące roje trzęsień ziemi.

Santorini (Grecja) - Stan wyjątkowy obowiązuje już na 4 wyspach: Santorini, Ios, Anafi i Amorgos. Jestem przekonany, że mamy tutaj do czynienia z interakcją procesów tektonicznych i magmatycznych. Naukowcy monitorują aktywność sejsmiczną, deformację powierzchni, emisję gazów i dane satelitarne. Dziś rano miało miejsce podmorskie trzęsienie ziemi o magnitudzie 5.1. 

19 lutego obłok popiołu o wysokości 700 metrów wyemitował sumatrzański wulkan Marapi