Topnienie lodowca na wulkanie Mount Meager w Kanadzie

Ciekawa informacja z Kanady. Wulkanolog z SFU (Simon Fraser University) Glynn Williams Jones sugeruje iż globalne ocieplenie topi lodowiec pokrywający kanadyjski stratowulkan Mount Meager zlokalizowany na północny zachód od Whistler, Kolumbia Brytyjska, co w przyszłości może skutkować ogromnym osuwiskiem, a co za tym idzie erupcją tego wulkanu. Odkrywane są nowe jaskinie lodowe-fumarole emitujące parę wodną, siarkowodór i dwutlenek węgla. Powstały wskutek antropogenicznego globalnego ocieplenia powodującego topnienie pokryw lodowych i kurczenie się lodowców. Warto dodać iż do ostatniej potężnej erupcji eksplozywnej Meager doszło 2400 lat temu, co w geologii jest zaledwie mgnieniem oka. Williams Jones wraz ze współpracownikami badali m.in. poziomy toksycznych gazów oraz poszerzanie się fumarol, ale również tempo odwrotu lodowca i potencjał do wystąpienia ogromnego osuwiska, co z kolei może doprowadzić do przebudzenia się wulkanu z trwającej 2400 lat drzemki. Do osuwiska z Mount Meager już zresztą doszło 6 sierpnia 2010 roku. Wówczas blisko 50 milionów metrów kwadratowych materiału dotarło na odległość 13 km niszcząc drogi, mosty i sprzęt. Kolejne osuwisko z Mount Meager może być 10 razy większe i przemieścić się na oszacowaną odległość 20-30 km powodując powodzie i zagrażając populacjom ludzi.

To nie tylko problem związany z Mount Meager. Globalne ocieplenie sprzyja stopniowemu kurczeniu się lodowców pokrywających podlodowe wulkany Islandii, a także wybuchające góry Alaski i Ameryki Południowej.

Na zdj. SFU jaskinie lodowe (fumarole) wulkanu Mount Meager (głębokość największej wynosi 30-40 metrów).

Artykuł z którego korzystałem (odnajdziecie tam również imponujące nagranie z drona):

https://newsinteractives.cbc.ca/longform/mount-meager-eruption-risk

Wciąż mają miejsce umiarkowane i nader częste emisje popiołu z japońskiego wulkanu Kuchinoerabujima. W nocy krater wulkanu słabo się żarzy. Ustała natomiast aktywność erupcyjna i efuzja lawy z wulkanu Barren Island (Andamany).

7 listopada doszło do umiarkowanej emisji popiołu z wulkanu (kompleksu wulkanicznego) Planchón-Peteroa w Chile - pierwszej od 2011 roku.

O erupcji Tseax River Cone w Kanadzie

Najpierw krótka notka z ustnej tradycji ludu Nisga'a.

"Dawno temu dwoje dzieci bawiło się nad rzeką. Jedno dziecko złapało łososia i rozcięło mu grzbiet. Dziecko wbiło gałązki w plecy łososia, podpaliło je i zwróciło rybę do rzeki. Dzieci były rozbawione, widząc, jak łosoś pływa nieregularnie, z jego grzbietu unosi się dym. Drugie dziecko złapało łososia i rozcięło mu grzbiet, włożyło kawałek łupka i wrzuciło z powrotem do rzeki. Łosoś unosił się na grzbiecie, obciążony przez łupek. Dzieci śmiały się z walczącej ryby. Pojawił się członek starszyzny i ostrzegł dzieci: "Uważajcie, co robicie. Łosoś przeklnie was, a Stwórca odpowie w naturze." Ziemia zaczęła drżeć i drżeć. Harmonia natury została zakłócona. Do zbadania wysłano zwiadowcę. Ze szczytu Gennu'axwt zobaczył dym i płomienie i pobiegł, aby ostrzec ludzi o ich ognistym przeznaczeniu. W panice niektórzy wieśniacy uciekli z góry. Inni przepłynęli łodziami canoe na drugi brzeg rzeki, ale zostali zabici przez lawę. Gdy ludzie obserwowali przepływ lawy nad wioskami, nagle pojawił się Gwaxts'agat (potężna nadprzyrodzona istota), by zablokować wypływ lawy. Przez wiele dni Gwaxts'agat zwalczał lawę, dmuchając na nią swoim wspaniałym nosem. Wreszcie lawa zakrzepła, a Gwaxts'agat wycofał się w góry, gdzie pozostaje do dziś."

Do erupcji stożka żużlowego Tseax River Cone (lokalna nazwa Ayinash) w dolinie Nass (Kanada) doszło pomiędzy 1750 a 1775 rokiem. Lawa wywołała pożary okolicznych lasów i pokryła dwie wioski ludu Nisga'a: Wii Lax K'abit i Lax Ksiluux. Według podań ludu Nisga'a zginęło 2000 ludzi. Dokładna przyczyna ich śmierci nie jest znana. Mogli zatruć się dwutlenkiem węgla, być może miał miejsce spływ piroklastyczny, co jednak jest wątpliwe, gdy mamy do czynienia ze spokojną efuzją lawy (nie ma dowodów na erupcję eksplozywną Tseax River Cone). Warto dodać iż wylew lawy z Tseax River Cone o długości aż 22.5 km zatamował rzekę Tseax formując Lava Lake.

12 października 2018 roku mamy wznowienie aktywności eksplozywnej wulkanu Kadovar (Papua Nowa Gwinea).

Wylew lawy o długości 600 metrów z wulkanu Pacaya w Gwatemali płynie w kierunku Cerro Chino. Wulkan Fuego w dniu 12 października oprócz fontann i wylewu lawy generuje spływy piroklastyczne docierające do dwóch wąwozów (barrancas).

Zdj. krateru Tseax River Cone z lipca 2010 roku autorstwa The Grumpy Diver. Podobno krater stożka pozostaje wolny od śniegu nawet wówczas gdy zimą biały puch pokrywa jego otoczenie.

Oznaki aktywności uśpionego kanadyjskiego wulkanu Meager

Uśpiony kanadyjski wulkan Mount Meager znajduje się na północ od Pemberton, Kolumbia Brytyjska. Wulkanolodzy dostrzegli na nim oznaki aktywności w postaci odoru siarki i fumarol na wierzchołku. Fumarole na Mount Meager emitują toksyczny siarkowodór, a lód wokół nich jest niestabilny i mogą się w nim znajdować rozpadliny. Wulkan Meager jest monitorowany pod względem wzrostu aktywności sejsmicznej. Ciekawe czy w przyszłości się obudzi. Erupcja wulkaniczna w Kanadzie byłaby nie lada wydarzeniem. Meager wybuchł potężnie 2400 lat temu generując potężne osuwisko. Opad popiołu miał miejsce w Albercie. Zdj. Pat Malooney.

http://www.cbc.ca/news/canada/british-columbia/meager-mountain-volcanic-explosion-1.3792808

6 sierpnia 2010 roku potężny lahar zszedł z lodowca Capricorn wulkanu Meager. Mknął z prędkością 30 metrów na sekundę. Było to największe osuwisko w historii Kanady. Jego szerokość 300 metrów, długość 2 km. Powstała tama wzdłuż Meager Creek i Lillooet River oraz jezioro o średnicy 800 metrów. Ewakuowano 1500 osób, nikt nie odniósł obrażeń. Zdj. Darryl Dyck.

2 października rój mini-trzęsień ziemi wystąpił pod południowo-zachodnim zboczem kanaryjskiego wulkanu Pico del Teide. Oczywiście niektóre brytyjskie media podchwyciły temat i natychmiast zaczęły spekulować o potencjalnym przebudzeniu Teide. Wulkanolodzy kanaryjscy uspokajają że do niego na razie nie dojdzie, gdyż to normalne zachowanie wulkanu.

29 września satelita NASA Aqua dostrzegł 3 wulkany archipelagu Sandwich Południowy w stanie erupcyjnym: Asphyxia, Michael i Sourabaya. Niesamowite! Wulkany Sandwichu Południowego wciąż należą do niezbadanych ze względu na niedostępność i surowość ich lokalizacji - tegorocznej erupcji Mount Sourabaya na wyspie Bristol nie widział żaden człowiek.

Vulcan Point i tajemnicza wysepka na Wyspie Wiktorii

Dzisiaj bardziej ciekawostka geograficzna, ale co mi tam. Vulcan Point to malutka skalista wysepka znajdująca się na jeziorze kraterowym o szerokości 2 km na wyspie Volcano Island, która znajduje się na jeziorze Taal znajdującym się na filipińskiej wyspie Luzon. Taal uchodzi za jeden z najniebezpieczniejszych wulkanów Filipin i ostatni raz wybuchł w 1977 roku. Do tej pory myślałem że to jedyna taka anomalia na świecie - wyspa na jeziorze (Main Crater Lake) na wyspie (Volcano Island) na jeziorze (Taal) na wyspie (Luzon). Okazało się że byłem w błędzie, gdyż od przynajmniej 2007 roku wiadomo o jeszcze jednym takim przypadku. Na ósmej największej wyspie Kanady, czyli na wyspie Wiktorii znajduje się nienazwana wąska wysepka, która otoczona jest przez mniejsze jezioro znajdujące się na większej wyspie znajdującej się na większym jeziorze na wyspie Wiktorii. Uff, po raz pierwszy tą wysepkę opisał w 2012 roku Ken Jennings. Oczywiście nikt jej do tej pory nie odwiedził, co akurat nie dziwi, gdyż na ogromnej i surowej klimatycznie wyspie Wiktorii mieszka zaledwie 2000 Inuitów. Współrzędnie Google Earth dla zainteresowanych: 69.793° N, 108.241° W.

Google Earth jest bardzo pomocne w wyszukiwaniu tzw. białych geograficznych plam. Ostatnio zaintrygowały mnie wysokogórskie jeziora na andyjskich wulkanach. Wierzę że są ich dziesiątki, a niektóre nadal czekają na odkrywców. Poza tym lubię za pomocą Google Earth wyszukiwać wulkany nie mające do tej pory żadnych zdjęć w sieci (wbrew pozorom jest ich nadal sporo). Podam jeden przykład: Blup Blup (Papua Nowa Gwinea). Z niektórymi wulkanami jest tak jak z jaskiniami: mają swoje tajemnice bądź są ukryte.

Trzeci dzień erupcji szczelinowo-efuzywnej Piton de la Fournaise. Aktywne są dwa otwory erupcyjne. Wczoraj do niewielkiej emisji popiołu doszło z wulkanu White Island (Nowa Zelandia). Wyemitował popiół także wulkan Turrialba w Kostaryce.

Zdj. Vulcan Point autorstwa Deck Chua.

EDIT: 16 września 2016 roku erupcja freatyczna wulkanu Bulusan (Filipiny) o godzinie 04.54. Trwała przez 4 minuty i wygenerowała obłok popiołu o wysokości 1.5 km.

Siarkowe lodowce na Wyspie Ellesmere'a

Ciekawostka bardziej biologiczna, niźli geologiczna - zafascynowały mnie i urzekły zdjęcia z kanadyjskiej Wyspy Ellesmere'a. Można tam zobaczyć żółte nacieki siarkowe na powierzchni lodowca o grubości sięgającej 200 metrów. W glacjalnych zasobach siarki na wyspie żyją bakterie (mikroby) ekstremofilne, którym jak widać nie straszne są surowe arktyczne warunki bytowania. Źródło zwane Borup Fiord Pass stanowi obiekt zainteresowania astrobiologów porównujących jego powierzchnię do lodowej powierzchni księżyca Jowisza, Europy, na którym mogą istnieć warunki do życia mikroorganizmów. Gazowy siarkowodór w wodzie zostaje przekształcony do postaci siarki albo gipsu. Żółć siarki pięknie odznacza się na powierzchni lodowca. Być może jeziora i oceany pod lodami Europy kryją kolonie mikrobów, którym za źródło energii służy siarka.

Kanada

FORT SELKIRK - Najbardziej na północ wysunięty obszar wulkaniczny Kanady Fort Selkirk znajduje się w centralnym Yukon i obejmuje wylewy bazaltowej i bazanitowej lawy oraz stożki piroklastyczne. Dwa rodzaje erupcji miały miejsce w Fort Selkirk: erupcje wypełniającej doliny płynnej lawy oraz erupcje eksplozywne kreujące piroklastyczne centra erupcyjne z wylewami lawy aa. Volcano Mountain to piroklastyczny stożek żużlowy z trzema kraterami centralnymi i grubymi wylewami blokowej lawy. Po raz ostatni wybuchł kilkaset lat temu. Natomiast Ne Ch'e Ddhawa to piroklastyczny stożek sub-glacjalny usytuowany na starszym wypływie lawy Wolverine Creek Sequence. Inny stożek żużlowy zwie się Fort Selkirk Vent. Na zdjęciach morfologicznie najmłodszy stożek Volcano Mountain.

Kanada

SILVERTHRONE - Wulkaniczny kompleks Silverthrone znajduje się w południowo-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej. Silverthrone to kolisty i mocno poprzecinany erozyjnie kompleks kalderowy zawierający ryolitowe, dacytowe i andezytowe kopuły lawowe, wylewy lawy oraz brekcje. Mount Silverthrone, zerodowana kopuła lawowa na północnym zboczu kaldery mierzy 3160 metrów i jest najwyższym wulkanem w Kanadzie. Ostatnia erupcja kaldery Silverthrone miała miejsce 12 200 lat temu. Na zdjęciu Mount Silverthrone oraz wylewy lawy na lodowcu Kingdom.

Kanada

SATAH MOUNTAIN - Zlokalizowany w centralnej Kolumbii Brytyjskiej Satah Mountain obejmuje łańcuch piroklastycznych stożków bazaltowych i trachybazaltowych, trachitowe kopuły lawowe, pierścienie tufowe, szczeliny, stożki żużlowe i wypływy trachitowej lawy. Najmłodszy stożek grupy jest w wieku zbliżonym do 7200-letniego stożka Nazco.

Kanada

TSEAX RIVER - Lokalizacja: północno-zachodnia Kolumbia Brytyjska, wysokość 600 metrów, stożek żużlowy z wylewami lawy i z kraterem w którym w XVIII wieku znajdował się staw płynnej lawy, zbudowany z bomb wulkanicznych i żużlu. Tseax River Cone zasłynął najbardziej śmiercionośną erupcją wulkaniczną w historii Kanady. Doszło do niej pomiędzy latami 1750 a 1775. Wylew lawy ze stożka dotarł do rzeki Tseax tamując ją i formując Lava Lake. Lud Nisga’a opowiada historię o destrukcji dwóch wiosek. Trujące gazy wulkaniczne i 'trujący dym' (zapewne ditlenek węgla) uśmierciły 2000 ludzi. Przed tym kataklizmem (zresztą zweryfikowanym historycznie) stożek Tseax River wybuchł w roku 1325. Emisja trujących gazów stwarza śmiertelne zagrożenie dla ludzi w przypadku przyszłego przebudzenia się stożka.

Kanada

HOODOO MOUNTAIN - Potencjalnie czynny stratowulkan Hoodoo Mountain o wysokości 1850 metrów znajduje się w północno-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej na północ od rzeki Iskut w pobliżu granicy z Alaską. Od wysokości 1750 metrów Hoodoo Mountain pokrywa lodowiec o średnicy 3-4 km. Większość wulkanu uformowana została pod pokrywą lodową. Lodowiec Hoodoo znajduje się na północnym zachodzie, a lodowiec Twin na północnym wschodzie. Pod lodowcem znajduje się wypełniony lodem krater wulkanu. Hoodoo Mountain wybuchł 9000 lat temu - była to eksplozywna erupcja sub-arealna. Pasożytnicza tuya Little Bear Mountain dołącza do Hoodoo Mountain na północy.

Kanada

SPECTRUM RANGE - Masyw wulkaniczny Spectrum Range na południe od stratowulkanu Mount Edziza obejmuje bazaltowy wulkan tarczowy i kompleks ryolitowych kopuł lawowych oraz sub-glacjalne i sub-arealne stożki i holoceńskie stożki piroklastyczne plus wylewy lawy. Pole lawy The Mess Lake obejmuje wypływy lawy i tefrę z trzech piroklastycznych stożków, w tym z najmłodszego The Ash Pit.

Kanada

EDZIZA - Stratowulkan Mount Edziza (2786 m) jest zlokalizowany w północno-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej w hrabstwie Stikine. Centralny krater wulkanu ma średnicę 1.6 km. Wulkan obejmuje kopuły lawowe, stożki piroklastyczne oraz wypełnioną lodem kalderę o szerokości 2 km w której ongiś znajdowały się jeziora lawy. Ponad 30 holoceńskich stożków piroklastycznych znajduje się w masywie Edziza oraz w pobliskim Spectrum Range. Ostatnia erupcja Mount Edziza miała miejsce w roku 950 plus minus 1000 lat. Edziza uchodzi za najwyższy wulkan Kanady.

Kanada

LEVEL MOUNTAIN - Masywny wulkan tarczowy pasu wulkanicznego Stikine o wysokości 2190 metrów. Znajduje się w północno-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej na południowy zachód od jeziora Dease i na północ od Telegraph Creek. Obejmuje stratowulkan wieńczący mioceński bazaltowy wulkan tarczowy oraz trachitowe i ryolitowe kopuły lawowe. W centralnej części Level Mountain oraz na jego zboczach zidentyfikowano ponad 20 centrów erupcyjnych. Data ostatniej erupcji Level Mountain nieznana.

Kanada

TUYA - Obszar wulkaniczny Tuya w zachodniej Kanadzie w pobliżu jeziora Tuya jest upstrzony subglacjalnymi stożkami wulkanicznymi zwanymi tuyami o stromych zboczach i płaskich wierzchołkach. Tuye jako produkty plejstoceńskich sub-glacjalnych erupcji są bardziej znane z Islandii. Inne tuye są zlokalizowane w High Tuya Lake, Iverson Creek, Rancheria River i Klinkit Lake. Na północ od jeziora Tuya znajduje się stożek Tuya Butte bez wyraźnego centralnego krateru sugerującego erupcje szczelinowe. Kilka małych sub-arealnych wulkanów tarczowych, post-glacjalnych stożków lapilli i wylewów lawy znajduje się w Tuya Volcanic Field. Ostatnia erupcja miała miejsce z holoceńskiego stożka Grabrielse Cone blisko Iverson Creek. Do wulkanów z obszaru wulkanicznego Tuya zaliczyć należy: Ash Mountain, Blackfly Tuya, Caribou Tuya, Cottonwood Peak, Gabrielse Cone, Grizzly Butte, Mount Jospehine, Kinkit Creek Peak, Mathews Tuya, South Tuya, Toozaza Peak, Tuya Butte, Volcano Vent oraz West Vent.

Kanada

ATLIN - Wulkaniczny obszar Atlin zwany także Llangorse i Surprise Lake obejmuje szereg stożków żużlowych oraz wylewy lawy znajdujące się na płaskowyżu Teslin na wschód od jeziora Atlin. Najwyższym punktem Atlin jest Ruby Mountain (1880 m), którego wschodnia część uległa kolapsowi. Wulkaniczny dystrykt Atlin obejmuje obszar wulkaniczny Surprise Lake ze stożkami żużlowymi Volcanic Creek, Cracker Creek, Ruby Mountain i Ruby Creek (ostatnia erupcja miała tutaj miejsce 540 000 lat temu), obszar wulkaniczny Mount Llangorse z centrami erupcyjnymi Hirschfeld, Fire Mountain, Lone Point, Chikoida Mountain i Llangorse Mountain oraz dwa centra erupcyjne Anderson/Moose Bay na południowo-wschodnim wybrzeżu jeziora Atlin (ostatnia erupcja 16 milionów lat temu). W 1898 roku miało dojść do niepotwierdzonej erupcji w obszarze Ruby Mountain 80 km na południe od jeziora Gladys. Miał jej towarzyszyć kilkudniowy opad popiołu.

Na zdjęciach stożki Cracker Creek oraz Ruby Mountain.

Kanada

BRIDGE RIVER - Wulkaniczny obszar Bridge River Cones w południowo-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej obejmuje wygasłe trachitowe i trachibazaltowe stożki wulkaniczne oraz wylewy lawy. Tuber Hill jest niewielkim bazaltowym stratowulkanem w wieku 600 000 lat. Najmłodszy wylew lawy w Bridge River ma około 1500 lat.

Kanada

ISKUT-UNUK RIVER - Na wulkan Iskut-Unuk River (północna-zachodnia Kolumbia Brytyjska, blisko granicy z Alaską) składa się 8 stożków żużlowych. Stożek Iskut Canyon Cone wyprodukował 10 wylewów lawy które zatamowały rzekę Iskut. Nazwy stożków: Cinder Mountain, Cone Glacier Volcano, Iskut Canyon Cone, King Creek Cone, The Volcano, Second Canyon Cone, Snippaker Creek Cone oraz Tom MacKay Creek Cone. Najstarsze wylewy lawy z Iskut-Unuk River Cones mają 70 000 lat.

Daty erupcji: 6830 p.n.e plus minus 150 lat, 4700 p.n.e plus minus 300 lat, 3450 p.n.e plus minus 150 lat, 1830 p.n.e plus minus 300 lat, 620 p.n.e plus minus 150 lat, 1590 plus minus 50 lat, 1800, 1904.

Kanada

GARIBALDI LAKE - Obszar wulkaniczny Garibaldi Lake znajduje się 70 km na północ od Vancouver, w Brytyjskiej Kolumbii. Składa się z 9 małych stratowulkanów. Ostatnie erupcje miały miejsce ze stożka Clinker Peak. Wylewy lawy z Clinker Peak oraz Mount Price około 9000 lat temu utworzyły tamę z lawy na malowniczym turkusowym jeziorze Garibaldi zwaną The Barrier. Szlaki wokół Garibaldi Lake należą do najpiękniejszych na Ziemi.

Kanada

NAZKO - Niewielki (1200 m) i obrośnięty drzewami bazaltowy stożek żużlowy zlokalizowany w centralnej British Columbia. Składa się z małych wylewów lawy, złożonego stożka żużlowego i tefry. Ostatnia jego erupcja miała miejsce 7200 lat temu. Nazco Cone jest starannie monitorowany przez Geological Survey of Canada. Jego potencjalna erupcja mogła by spowodować pożary lasów.

Kanada

MEAGER - 150 km na północ od Vancouver znajduje się wulkan złożony Meager o wysokości 2645 metrów składający się z kopuł lawowych i wypływów lawy. Erupcja Meager w roku 352 p.n.e była potężna (skala VEI = 5). Rozpoczęła się od fazy pliniańskiej produkującej opad pumeksu i pokłady ignimbrytu, a potem przeszła w fazę mniej eksplozywną z opadem popiołu do doliny rzeki Lillooet. Tefra z erupcji została odnaleziona w Alberta, 530 km od wulkanu, a kolumna popiołu sięgała wysokości 20 km. Pojawiły się spływy piroklastyczne i lahary. Formacja Pebble Creek została uformowana na skutek owej erupcji. Z uwagi na aktywność hydrotermalną Mount Meager jest uznawany za wulkan drzemiący.