Yellowstone się budzi? A Puy de Dome?

30 marca 2014 roku o godzinie 6.34 rano miało miejsce płytkie trzęsienie ziemi o magnitudzie 4.8 na głębokości 7 km w Yellowstone National Park, a konkretnie z epicentrum zlokalizowanym 4 mile na północ północny wschód od Norris Geyser Basin, w centrum wznoszenia gruntu. Było ono jednym z trzęsień ziemi, które rozpoczęły się w Yellowstone 27 marca - do 30 marca naliczono ich co najmniej 25. Oczywiście prasę ogarnęła histeria i pojawiły się głosy, że kaldera Yellowstone wybuchnie! Niemniej owo trzęsienie ziemi było najsilniejsze od 22 lutego 1980 roku. Nie ma jednak podstaw sądzić, że dojdzie do erupcji wulkanicznej Yellowstone, tym bardziej supererupcji.

Inna ciekawostka: pod francuskim wulkanem Puy de Dome (na dolnym zdjęciu) odnotowano rój trzęsień ziemi o maksymalnej magnitudzie 2.5. Zastanawiające. :-) Początek przyszłej aktywności wulkanicznej w Owernii?

Z samolotu widziano obłok popiołu sięgający wysokości 3 km nad wulkanem Anak Krakatau. Dane satelitarne wskazują jednak na brak chmury erupcyjnej.

Trwa umiarkowana aktywność eksplozywna wulkanu Ubinas w Peru.

Emisja popiołu Gunung Merapi

Miała miejsce erupcja (przypuszczalnie freatyczna) jawajskiego wulkanu Merapi, która wygenerowała obłok erupcyjny sięgający wysokości 3 km. Opad popiołu i piasku odnotowano w kilku wioskach np. w Glagaharjo i Kepuharjo. Merapi co pewien czas daje o sobie znać emitując popiół - nie zanosi się (przynajmniej na razie) na długotrwałą erupcję, ale warto ów niebezpieczny wulkan starannie monitorować.  Zdjęcie z Twittera.

Wczoraj wybuchł sumatrzański wulkan Marapi. Popiół opadł we wioskach Batipuh i Tanahdatar.

W kraterze peruwiańskiego wulkanu Ubinas rośnie kopuła lawowa (jej średnica obecnie 120 metrów). Żarzy się w nocy. Wulkan emituje obłok pary i SO2, który sięga wysokości 1800 metrów ponad krater, co widać na dolnej fotografii. 

Powódź glacjalna na Grímsvötn

Glacjalna powódź (jökulhlaup) rozpoczęła się pod wulkanem Grímsvötn. Poziom wody jest przybliżony do glacjalnej powodzi z listopada 2012 roku. Woda z powodzi zapewne nie dotrze do drogi na Skeiðarársand czy do mostu nad rzeką Gígjukvísl. Przypomnijmy, że ów most został posadowiony w miejsce poprzedniego zmytego przez jökulhlaup w 1996 roku (na zdjęciach). Nie mogę jednak znaleźć żadnej informacji, że dzisiejszy jökulhlaup to rezultat subglacjalnej erupcji Grímsvötn.

Niusy z Papui Nowej Gwinei: obłok SO2 nad wulkanem Ulawun, odnotowano erupcję wulkanu Karkar z chmurą popiołu sięgającą wysokości 2.4 km.

Aktywność wulkaniczna w dniach 24-25 marca

1) Etna - Trwająca bez przerwy od 21 stycznia 2014 roku aktywność strombolijska w New SE Crater jest kontynuowana w tym tygodniu. Zaobserwowano kilka emisji popiołu np. 18 marca 2014 roku. Kilka małych wylewów lawy na zachodniej ścianie Valle del Bove.

2) Fuego - Częste eksplozje strombolijskie (co 6-8 godzin), niektóre z nich emitują obłoki popiołu sięgające wysokości 1.2 km. Opadające rozżarzone odłamki powodują rozżarzone lawiny na górnym zboczu stożka.

3) Reventador - Emisje gazu i popiołu. Ekwadorski wulkan na zdjęciu.

4) Popocatepetl - Regularne emisje gazu i popiołu sięgające wysokości 300 metrów ponad krater.

5) Nishinoshima - Obecnie aktywne pozostają dwa stożki. Większy wyrzuca dużo świeżej lawy formując proto-stratowulkan o stromych zboczach. Mniejszy zawiera niewielkie jezioro lawy emitując popiół; schodzą z niego strumienie lawy. Na wyspie uformowały się także szczeliny z których wylewa się lawa. Zdjęcia Japanese Coast Guard są niesamowite.

Copahue, Etna i Poas

Podwyższono stopień alarmu na pomarańczowy dla wulkanu Copahue w Chile. Powód? Wzrost aktywności sejsmicznej sugerujący obecność świeżej magmy w hydraulice wulkanu. Brak aktywności powierzchniowej poza wzrostem emisji SO2. Czy są to oznaki przyszłej aktywności erupcyjnej? Czas pokaże. W większości przypadków intruzje magmy pod wulkanami nie dosięgają powierzchni, a więc nie dochodzi do erupcji. Podobnie może być (ale nie musi) z islandzką Heklą. 20 i 21 marca odnotowano dwa trzęsienia ziemi pod Heklą - oba o magnitudzie 1.2; odpowiednio na głębokości 7.1 i 9.1 km.

Rankiem 19 marca doszło do kolejnej niewielkiej erupcji freatycznej wulkanu Poas w Kostaryce. Eksplozja wyrzuciła muł, wodę i odłamki skalne na wysokość 100 metrów. Takie sporadyczne eksplozje freatyczne targają wulkanem od 2006 roku i w przyszłości można spodziewać się kolejnych.

Dawno nie pisałem o Etnie, zatem czas to nadrobić. Aktywność strombolijska w New SE Crater Etny trwa od 16-17 marca nieprzerwanie. Ma miejsce niewielka efuzja lawy.

Na zdjęciu Antonioetna/Youreporter.it New SE Crater Etny w dniu 21 marca 2014 roku.

Jeszcze raz o Hekli

Jak donosi mbl.is od 2006 roku w komorze magmowej Hekli znajduje się więcej magmy niż przed ostatnią erupcją islandzkiego wulkanu w 2000 roku. Doszło do niej dokładnie 79 minut po wystąpieniu pierwszego zarejestrowanego trzęsienia ziemi. Nie oznacza to jednak, że przyszła erupcja Hekli będzie większa niż ta ostatnia i przedostatnia (w 1991 roku). Tego dowiemy się gdy wulkan wybuchnie. Islandzkie media informują, że wejście na Heklę jest obecnie obarczone ryzykiem. Zaleca się na wulkan nie wspinać. No cóż, jednym z moich planów pod koniec kwietnia jest wejście na Heklę, więc zobaczymy czy ono wypali. Musi wypalić!

Nius: http://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/03/17/kvikusofnun_meiri_i_heklu_en_arid_2000/

Swoją drogą drażnią mnie już czysto spekulatywne artykuły, że Hekla jest na krawędzi erupcji.Tak naprawdę już od 2006 roku islandzki wulkan był przez islandzkich geologów brany pod uwagę jako kandydat do kolejnej erupcji (pomijam Katlę, gdyż histeria na punkcie erupcji tego wulkanu była na szczęście krótkotrwała, Katla milczy od 1918 roku). Hekla wybuchnie w przyszłości, to pewne. Ale wulkany nie chodzą tak jak w zegarku. I to jest w nich najpiękniejsze.

http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2584628/Is-Icelandic-volcano-erupt-Experts-warn-Hekla-starting-bulge-magma.html

Uśpiona Hekla

Statystycznie większość erupcji islandzkiego wulkanu Hekla miała miejsce wiosną/wczesnym latem (pomiędzy styczniem a majem). Z racji tego, że pod koniec kwietnia zamierzam odwiedzić Islandię, w tym i Heklę zastanawiam się czy słynny islandzki wulkan się nie przebudzi. Kiedyś wierzchołek Hekli pokrywał niewielki lodowiec - silna erupcja wulkanu w 1947 roku unicestwiła go niemal całkowicie i już nigdy w pełni się nie uformował.

Hekla słynie także ze swojej asejsmiczności. Od czasu ostatniej erupcji wulkanu w 2000 roku do marca 2013 roku miały na niej miejsce 53 trzęsienia ziemi. W ciągu dwóch ostatnich tygodni miało natomiast miejsce na islandzkim wulkanie 15 trzęsień ziemi. Jeśli dojdzie do przyszłej erupcji Hekli (a na pewno dojdzie) to będzie ona mieć miejsce godzinę-dwie po wystąpieniu roju trzęsień ziemi.

W okresie 1200-1900 Hekla wybuchała raz/dwa razy w ciągu wieku. Każda z tych erupcji zaczynała się fazą pliniańską bądź sub-pliniańską produkującą tefrę, a niektóre z nich kończyły się dłużej trwającą efuzją lawy. Od 1970 roku Hekla wybucha statystycznie co 9-10 lat. Od 1104 roku tefrochronologicznie i historycznie naliczono 18 erupcji tego islandzkiego wulkanu. Zdjęcie Sigurjóna Sindrasona przedstawia wulkan w 2000 roku.

Nowe erupcje wulkanu Slamet

Nowe erupcje trzeciego najwyższego wulkanu w Indonezji (po Kerinci i Semeru), czyli jawajskiego Slamet zaobserwowano wczoraj wieczorem. Eksplozje wygenerowały obłoki popiołu sięgające wysokości 800-1000 metrów ponad wierzchołek. Zanim doszło do erupcji Slamet miał miejsce wzrost aktywności sejsmicznej (441 umiarkowanych trzęsień ziemi i 9 wulkanicznych). W poniedziałek wieczorem o godzinie 20:06 lokalnego czasu doszło do pierwszej eksplozji wulkanu. Wibrowały szyby w pobliskim obserwatorium. Drogi prowadzące do wulkanu zamknięto. Poza tym nic specjalnego się nie dzieje: aktywność wulkaniczna na świecie jest bardzo umiarkowana. Przykładowo także jawajski Merapi 10 marca wypuścił obłok popiołu sięgający wysokości 1.5 km.

Zdjęcie z Twittera.

Bainbridge Rocks jedną z pereł Wysp Galapagos

Na Bainbridge Rocks składają się trzy skaliste wysepki w pobliżu południowo-wschodniego wybrzeża wyspy Santiago. Jedna z tych wysepek to zerodowany wulkaniczny krater w którym znajduje się zachwycające słonowodne jeziorko o turkusowej barwie, które przywabia flamingi. Obserwacja flory i fauny Wysp Galapagos skłoniła Karola Darwina do sformułowania głośnej teorii ewolucji.

Walą się antyczne zabudowania Pompejów. W poniedziałek na skutek ulewnych deszczów zawaliła się ściana będąca częścią warsztatu zlokalizowanego na rogu Via Nola i częściowo odrestaurowanego. Wcześniej zawaliła się część ściany grobowca oraz część łuku podtrzymującego Świątynię Wenus. Zaniedbania w Pompejach są przerażające.

"Pompeje" (2014) Paula W.S Andersona

Nie mam zamiaru recenzować nowego blockbustera historyczno-katastroficznego skupiwszy się na obsadzie czy scenariuszu. W kategoriach czysto rozrywkowych "Pompeje" (2014) Paula W.S. Andersona są całkiem przyjemnym wypełniaczem czasu z historią miłosną, zemstą i krwawymi walkami gladiatorów w tle. Bardziej interesuje mnie "realizm geologiczny" filmu, tudzież jego brak. Czyli można by rzec ostatnie pół godziny filmu, kiedy Wezuwiusz z hollywoodzkim rozmachem niszczy Pompeje. Do tej pory geolodzy i archeolodzy spierają się jak Wezuwiusz wyglądał przed katastrofalną erupcją w 79 roku. Przykładowo Strabon w "Geografii" porównuje Wezuwiusza do bardziej aktywnej Etny. Odnaleziony w ruinach Pompejów fresk "Bacchus i Wezuwiusz" ukazuje wulkan jako górę o stromych zboczach i pojedynczym wierzchołku. Zbocza Wezuwiusza pokryte są winnicami i obrośnięte lasami, na co wskazuje także Strabon, który jednak wspomina, że wierzchołek Wezuwiusza był płaski, bez wegetacji, pokryty szczelinami. Być może tak właśnie Wezuwiusz wyglądał przed katastrofalną erupcją w roku 79. Erupcja ta uformowała krater, który uległ zniszczeniu w trakcie późniejszej erupcji wulkanu w roku 472. Od czasu erupcji wulkanu w 1631 roku Wezuwiusz wyglądał tak jak wygląda obecnie: dwa wierzchołki uformowane na krawędzi kaldery Monte Somma, w tym wewnętrzny Wielki Stożek. Zatem wygląd wulkanu zapewne został na potrzeby filmu nieco podkoloryzowany.

Niewątpliwym plusem filmu jest realistyczne ukazanie Pompejów - filmowcy używali LIDARu (połączenia lasera z teleskopem) oraz zdjęć z lotu ptaka, aby jak najdokładniej odwzorować strukturę (tkankę miejską) Pompejów. Realistycznie pokazano ruch spływów piroklastycznych; to, że spód gorejącej chmury porusza się szybciej niż część szczytowa. Kiedy gorejąca chmura zwalnia i osiada na przystanku końcowym tworzy się nowy obłok erupcyjny (tzw. obłok Feniksa). Natomiast eksplodujące bomby wulkaniczne wyrzucane przez wulkan to już gruba przesada. Przykładowo Koloseum w Pompejach jest świetnie zachowane, bez śladów uszkodzeń czy zawalenia. Podobnie powstałe na skutek trzęsień ziemi szczeliny bez dna, które pochłaniały łodzie, rydwany, ludzi, itd. Tsunami niszczące Pompeje też jest dyskusyjne: nie ma dowodów na ogromne lawiny schodzące z Wezuwiusza, które mogły spowodować powstanie niszczących fal czy też na pionowe przesunięcie morskiego dna. Poza tym gdzie jest wybrzeże w Pompejach? Nie zachowało się do współczesnych czasów. Mimo tych niedociągnięć na "Pompeje" (2014) warto się wybrać do kina - choćby dla znakomitej roli Kiefera Sutherlanda jako zbrodniczego Senatora.

Nius z ostatniej chwili: zintensyfikowała się aktywność erupcyjna wulkanu Pacaya w Gwatemali. Wulkan wyrzuca rozżarzone bomby wulkaniczne na wysokość do 200 metrów, a na jego zachodnim zboczu pojawił się nowy wylew lawy. Chmura erupcyjna nad kraterem MacKenney sięgnęła wysokości 3 km.