Ekwador

TUNGURAHUA – Jeden z najbardziej aktywnych wulkanόw w Ekwadorze (140 km na południe od Quito) znany pod nazwą Czarny Olbrzym. Andezytowo-dacytowy stratowulkan o szerokim na 400 metrόw kraterze – jego lawa jest lepka, andezytowa, ale też rzadka, zasadowa (bazaltowa). W czasach historycznych naliczono 17 erupcji Tungurahua (5023 metry wysokości) – wulkan rozpoczął cykl aktywności erupcyjnej w 1999 roku ze szczegόlnie silnymi wybuchami 16 sierpnia 2006 i 6 lutego 2008 roku. W wyniku spływu piroklastycznego 16 sierpnia zginęła pięcioosobowa rodzina i dwόjka naukowcόw. Tungurahua dziennie wyrzucał z siebie 12120-22000 ton materiału wulkanicznego. Grzyb popiołu dotarł na wysokość 10668 metrόw, a erupcja stopiła czapę lodowca powodując lahary. Ewakuacji poddane zostało 25 tysięcy mieszkańcόw uzdrowiska Baňos. 1 stycznia 2010 roku Tungurahua uaktywnił się znowu. Chmura popiołu sięgnęła wysokości 6 km. Erupcje Tungurahua centralne, strombolijskie, wulkaniańskie, którym towarzyszą wylewy lawy, lahary i gorejące chmury.

Daty erupcji: 100?, 200?, 350?, 480 plus minus 75 lat, 600?, 730 plus minus 200 lat, 800?, 1030 plus minus 75 lat, 1250 plus minus 50 lat, 1350 plus minus 50 lat, 1557, 1640?, 1641, 1644?, 1646?, 1757?, 1773, 1776, 1777?, 1781?, 1857, 1885?, 1886-88, 1900?, 1916-25, 1944, 1999-2014.

Najsilniejsze w latach 1773, 1886 i 1916-1923.

1773 - 23 kwietnia 1773 roku erupcja Tungurahua wyprodukowała ogromny spływ gruzu, który pomknął doliną Vazcun ledwie mijając miasto Baños. Erupcja wulkanu zatamowała rzekę Pastanza i uformowała niewielkie wzgórza El Calvario i Panteon-barrier, a także wylew lawy Juiví Grande.

1886 - 11 stycznia 1886 roku, wysokość kolumny erupcyjnej 16 km, wulkaniczne burze trwały dniami i nocami, lawa spłynęła północno-zachodnim zboczem wulkanu, schodziły gorejące chmury. W Puel zapadła ciemność. Lahary ze stopionego śniegu zniszczyły mosty w Lligua, Rio Verde i Agoyán Chico. Uformowane zostało jezioro poprzez zatamowanie rzeki Patate. Erupcja wulkanu trwała do lipca 1886 roku.

1916-18 - 2 marca 1916 roku emisja kolumny gazów i popiołu. Zniszczeniu uległ most na wschodzie. W trakcie pory nocnej eksplozje wulkanu co 2-3 minuty. 6 lutego zapada ciemność. 7 lutego wulkan wyrzuca tysiące bomb wulkanicznych, a z jego zboczy schodzą gorejące chmury. 20 grudnia 1917 roku spływy piroklastyczne, wulkaniczne burze oraz wyrzucanie bomb wulkanicznych trwa 36 godzin. Na skutek hałasu pękają szyby w domach. Płonie wegetacja. 5 kwietnia 1918 roku kolumna erupcyjna nad Tungurahua sięga wysokości 25 km. 16 listopada 1918 roku z wulkanu schodzą spływy piroklastyczne. W Quito opada popiół wulkaniczny. Do 1925 roku trwają małe erupcje wulkanu.