niedziela, 29 września 2013

Podmorska erupcja na Morzu Czerwonym


Podmorska erupcja wulkaniczna rozpoczęła się 28 września 2013 roku na północny zachód od wulkanu Jebel Zubair i na południowy zachód od miejsca erupcji z 2011-12 roku w wyniku której powstała nowa wysepka na północny zachód od Rugged Island. Silna anomalia SO2 i obłok pary widoczne na zdjęciu satelitarnym. Otwór erupcyjny znajduje się na płytkiej głębokości, o czym świadczy obecność znaczącego obłoku pary. Aktywność typu Surtsey produkująca silne (napędzane parą) eksplozje wyrzucające strumienie wody i pary, a później (wraz z coraz płytszym otworem erupcyjnym) fragmenty lawy. Informacje jak zwykle dość skąpe.

Video: https://www.youtube.com/watch?v=f0O1ONhKpK8&feature=player_embedded

Na dolnym zdjęciu w ramach ciekawostki Zalzala Jazeera (emitująca metan Wyspa Trzęsienia Ziemi) w pobliżu Gwadar (Pakistan). Ostatnio było o niej głośno.

Etna i pewne drzewo na jej wschodnim zboczu...

http://dtbbth.blogspot.com/2013/09/castagno-dei-cento-cavalli-najstarsze.html

piątek, 27 września 2013

Wezuwiusz a sytuacja Neapolu



Wezuwiusz nader często pojawia się na moim blogu, choć drzemie od 1944 roku. Nie na darmo przylgnęło do niego miano najniebezpieczniejszego wulkanu na Ziemi, gdyż w cieniu Wezuwiusza mieszka 3 miliony ludzi. Ostatnia badania wulkanu stwierdzają, że wulkan może być o wiele bardziej niebezpieczny niż do tej pory uważano. Lokalne władze w przypadku wystąpienia serii trzęsień ziemi (prekursorów erupcji) będą miały twardy orzech do zgryzienia: jak ochronić tak ogromną populację ludzką przed wybuchem wulkanu? Ewakuacja takiej magnitudy w przypadku erupcji Wezuwiusza nie będzie miała precedensu w historii wulkanologii. 8-10 km pod powierzchnią wulkanu znajduje się aktywny rezerwuar magmy, który może wyprodukować duże erupcje pliniańskie takie jak ta z 79 roku. Wezuwiusz może być niespokojny na tygodnie czy miesiące przed erupcją, ale gdy dojdzie do jego wybuchu może on nastąpić bez ostrzeżenia. O tym świadczą geochemiczne analizy fragmentów skał z historycznych erupcji Wezuwiusza - magma przemierzyła dystans od komory magmowej wulkanu na powierzchnię w ciągu zaledwie kilku godzin!

3800 lat temu Wezuwiuszem targnęła o wiele silniejsza erupcja niż ta z 24 sierpnia 79 roku. Z wulkanu zeszło 5 kolosalnych spływów piroklastycznych, które dotarły na odległość 20 km pokrywając obszar dzisiejszego Neapolu. Tak potężna erupcja Wezuwiusza może (ale nie musi) mieć miejsce w przyszłości. Dlaczego nie musi? Bowiem nikt tak naprawdę nie wie jak długo przyszły wybuch wulkanu potrwa, jaki będzie typ erupcji i jak ona przebiegnie. Ewakuować trzeba obszar 20 km wokół Wezuwiusza w razie wystąpienia jakichkolwiek oznak przebudzenia wulkanu.

Nie wszyscy naukowcy zgadzają się z tezą, że przyszła erupcja Wezuwiusza będzie miała katastrofalne skutki. Bruno Scalliet z Uniwersytetu w Orleanie twierdzi, że typ erupcji wulkanu uległ zmianie na mniej eksplozywny, gdyż komora magmowa Wezuwiusza w trakcie umiarkowanej erupcji w 1944 roku znajdowała się 3 km pod powierzchnią. Magma stała się tym samym mniej lepka, a co za tym idzie mniej skłonna do powodowania potężnych eksplozji. "Niezwykła warstwa 10 km pod powierzchnią wulkanu może być magmą, ale może to też być woda bądź solanka" - twierdzi Scalliet.

Wezuwiusz jest starannie monitorowany. Sieć czujników na wulkanie mierzy aktywność sejsmiczną, deformację gruntu oraz zmiany zachodzące w chemii emitowanych gazów. Plan ewakuacji ludności bazuje na scenariuszu sub-pliniańskiej erupcji Wezuwiusza z 1631 roku, którą uśmierciła 6000 osób, ale zdewastowała mniejsze obszary niż poprzednie erupcje wulkanu. Czerwona strefa, najbliższa wulkanowi jest najbardziej narażona na spływy piroklastyczne. Z niej należy ewakuować 600 000 ludzi. Z kolei żółta strefa jest narażona na opad popiołu i odłamków skalnych. W jej przypadku władze muszą poczekać na rozwój erupcji i ustalenie kierunku wiatru zanim wydadzą nakaz ewakuacji. Zagrożeniem w niebieskiej strefie są powodzie i lahary będące następstwem wybuchu wulkanu. Od 2003 roku ów plan ewakuacyjny jest na bieżąco aktualizowany - wydłużono np. czerwoną strefę na wschodnie dystrykty Neapolu, zredukowano czas ewakuacji do 72 godzin. Giuseppe Mastrolorenzo z Obserwatorium Wulkanu Wezuwiusz uważa jednak, że spływy piroklastyczne będące produktem umiarkowanej erupcji wulkanu dotrą do kilku miast nie objętych czerwoną strefą. Naukowiec twierdzi, że nie wolno czekać z ewakuacją żółtej strefy, gdyż popiół szybko znajdzie się w powietrzu i zapadnie ciemność. Wiatr wieje często w stronę Neapolu, zatem i tam może mieć miejsce opad popiołu. W najgorszym przypadku ewakuacja obejmie całą metropolię neapolitańską i 3 miliony ludzi, co może być zadaniem niemożliwym do realizacji!

Różne modele opierają się na różnych scenariuszach rozwoju erupcji. Przykładowo w trakcie erupcji wulkanu Soufriere Hills w latach 1995-97 nie doszło do ewakuacji wszystkich mieszkańców karaibskiej wyspy Montserrat. Peter Baxter z Uniwersytetu Cambridge opracował analityczny model na podstawie którego jeśli czujniki wykażą aktywność sejsmiczną Wezuwiusza będącą prekursorem erupcji to z prawdopodobieństwem 70% będzie miała miejsce eksplozywna erupcja, a 4% katastrofalna erupcja pliniańska, czyli bardziej prawdopodobna jest umiarkowana erupcja Wezuwiusza a la ta z 1944 roku. Ale tak naprawdę tylko czas pokaże jak zachowa się Wezuwiusz w przyszłości.

czwartek, 26 września 2013

Wybuch wulkanu Telica w Nikaragui


Do erupcji nikaraguańskiego wulkanu Telica doszło wczoraj nad ranem. Umiarkowana eksplozja popiołu targnęła wulkanem generując obłok popiołu sięgający wysokości 1-1.5 km. Erupcję poprzedziły trwające od paru miesięcy częste roje trzęsień ziemi. Zdjęcie by Jhonny Cruz Arellano.

środa, 25 września 2013

Nowa wyspa (wulkan błotny) w pobliżu wybrzeża Gwadar


24 września 2013 roku o godzinie 16:29 lokalnego czasu doszło do potężnego trzęsienia ziemi o magnitudzie 7.7 w prowincji Beludżystan w Pakistanie. Beludżystan słynie z obecności wielu wulkanów błotnych. W tej chwili liczba ofiar śmiertelnych wynosi 283, rannych jest ponad 400 osób, zaginionych są setki. Mają miejsce silne wstrząsy wtórne, które przeszkadzają w akcji ratunkowej. Najciężej ranni są transportowani helikopterem do szpitali w Karachi.

Mieszkańcy Gwadar zauważyli pojawienie się nowej wyspy o długości 200 metrów i szerokości 100 metrów blisko wybrzeża Morza Arabskiego. Już w 1968 roku trzęsienie ziemi spowodowało powstanie wyspy, która zniknęła po roku zerodowana przez fale. Sejsmolodzy podejrzewają, że nowo powstała wyspa jest formacją czasową, wulkanem błotnym wyrzucającym muł, piasek i wodę. 'Skraplanie' warstw mułu i piasku ma miejsce po silnym trzęsieniu ziemi, efemeryczne wyspy mogą pojawić się po wstrząsie o magnitudzie 7-8 w skali Richtera. Wówczas może dojść do zmiany krajobrazu.

niedziela, 22 września 2013

Erupcja kopuły lawowej Caliente


21 września o godzinie 8.30 lokalnego czasu doszło do silnej erupcji kopuły lawowej Caliente wulkanu Santiaguito, której towarzyszyły eksplozje oraz spływy piroklastyczne powstałe wskutek zapadnięcia się grubej warstwy lawy na południowo-wschodniej krawędzi i zboczu Caliente. Gorejące chmury zeszły ze wszystkich stron kopuły. Eksplozjom towarzyszyły fale uderzeniowe odczuwane w promieniu 20 km (szyby wibrowały w oknach w odległości 10 km od wulkanu), a chmura erupcyjna sięgnęła wysokości 4.5 km. Odnotowano opad popiołu w Quetzaltenango, Santa María de Jesús i Zunil. Kopuła lawowa Santiaguito jest (jak widać) nieprzewidywalna i potrafi być niebezpieczna. Podobna erupcja tego typu miała miejsce niemal miesiąc temu.

piątek, 20 września 2013

Erupcja Santorini latem/ wulkan Tarumai


























Erupcja kaldery Santoryn, która około roku 1600 p.n.e doprowadziła do zagłady cywilizację minojską miała miejsce latem. To wykazały badania szczątków insektów odnalezionych w dzbanie zawierającym nasiona słodkiego grochu odkrytym w ruinach starożytnego Akrotiri. Owa katastrofalna erupcja miała miejsce gdzieś pomiędzy czerwcem a wczesnym lipcem, gdyż tylko wtedy strąkowce grochowe i fasolowe miały sposobność zainfekować zbiory i dostać się do dzbana. Oto do czego prowadzi coraz większy postęp w technice datowania skamieniałych insektów.

Kaldera Shikotsu na wyspie Hokkaido niespokojna. Japońska Agencja Meteorologiczna wskazuje na aktywność sejsmiczną pod zachodnim zboczem andezytowego stratowulkanu Tarumai (Tarumae), której towarzyszy inflacja gruntu. Trwa to od późnego czerwca do wczesnego lipca. Zarejestrowano głęboką aktywność sejsmiczną od początku lipca. Brak aktywności powierzchniowej. Na zdjęciach erupcja wulkanu Tarumai w 1909 roku oraz jego kopuła lawowa (zdjęcie by Fukashi Maeno). Erupcja wulkanu Tarumae w 1739 roku była potężną erupcją pliniańską o sile 5 w skali VEI.

środa, 18 września 2013

Tajemniczy ogień na Alasce



Pod koniec września 2012 roku Pat Sanders, strażnik Yukon-Charley Rivers National Preserve w Interiorze Alaski usłyszał eksplozję. Kilka tygodni później 40 km na północny wschód od miasteczka Eagle dostrzeżono ogień, który nazwano Windfall Mountain Fire. 15 października 2012 roku przelot samolotem ujawnił kalderę nieznanego pochodzenia, która płonęła. I nadal się pali. Ludzie w Eagle zaczęli odczuwać odór siarki, co przyjęli z niepokojem. Padła sugestia ze strony władz, że doszło do zapłonu złoża łupków bitumicznych pod górą, które zaczęło płonąć. Owa aktywność zdaniem geologów może przypominać wulkaniczną, ale nie wydaje się być związana z wulkanizmem. Ów podziemny ogień może natomiast emitować dwutlenek siarki (SO2), będący produktem erupcji wulkanicznych. Śmiertelnie mroźna alaskańska zima nie spowodowała ustania ognia. Kaldera rozrosła się trzykrotnie od jesieni 2012 roku. Jest bardzo gorąca, w jednej z jej szczelin geolog dokonał pomiaru temperatury i wyszło 285 stopni Celsjusza. Jak długo ogień będzie płonął? Nie wiadomo. Zdjęcia Eda Christiensena.

niedziela, 15 września 2013

Wulkan Sinabung na Sumatrze powraca do życia



W nocy 15 września 2013 roku doszło do nowej niezapowiedzianej erupcji wulkanu Sinabung na Sumatrze. Eksplozja wyrzuciła bomby wulkaniczne przed 3 w nocy lokalnego czasu. Według indonezyjskiej prasy ewakuowano 3710 mieszkańców pobliskich wiosek Sukameriah, Kutarayat i Kutagugung. Druga erupcja wulkanu Sinabung w czasach historycznych miała miejsce w sierpniu i we wrześniu 2010 roku. Wtedy ewakuowano ponad 17 000 ludzi. Do najsilniejszej erupcji Sinabung doszło 7 września 2010 roku. Chmura popiołu sięgnęła wysokości 5 km, a huk eksplozji był słyszany z odległości 8 km.

Rankiem 17 września 2013 roku silna eksplozja Sinabung wygenerowała obłok popiołu sięgający wysokości 6 km. Potem miała miejsce niemal ciągła emisja popiołu.

czwartek, 12 września 2013

Arenal budzi się do życia?


Mieszkańcy La Fortuna de San Carlos od kilku dni robili zdjęcia wulkanu, który emitował obłoki pary. Możliwość przebudzenia wulkanu natchnęła nadzieją branżę turystyczną... a nuż turyści znowu zaczną tłumnie przybywać do Parku Narodowego Arenal, aby zobaczyć wybuchający wulkan (który zapadł w drzemkę w 2010 roku). Obserwatorium Kostaryki (OVSICORI) twierdzi jednak, że obłoki pary są rezultatem aktualnego wzrostu opadów deszczu, gdyż obłoki emitowane przez wulkan składają się w większości z wody. Brak aktywności sejsmicznej Arenal, a 'głośnie odgłosy' dochodzące od wulkanu to zapewne spadające odłamki skał i głazy po porze deszczowej. 

Monitoring islandzkich wulkanów coraz dokładniejszy - jak informuje Iceland Review. Przyczynił się do tego grant Unii Europejskiej w wysokości 6.3 milionów euro. Monitoring GPS, sejsmografy, radary, czujniki zostaną rozmieszczone na głównych islandzkich wulkanach, w tym, rzecz jasna, na najbardziej aktywnych. Dla przykładu już tego lata czujniki fal dźwiękowych rozmieszczone zostały w lesie Þjórsárdalsskógur. "Badamy wszystko, od najmniejszych trzęsień ziemi po najsłabsze oznaki aktywności" - mówi geofizyk Freysteinn Sigmundsson z Islandzkiego Instytutu Nauk o Ziemi. Ma to na celu dokładniej przewidzieć rozwój przyszłej erupcji wulkanicznej oraz uszczegółowić modele dystrybucji popiołu. 

Dzisiejszego ranka erupcje wulkanów Szywiełucz, Sakurajima i Suwanosejima wygenerowały chmury popiołu sięgające wysokości odpowiednio 5.8 km, 4.2 km i 1 km.  

Pośrednio związane z wulkanizmem, ale miejsce robi wrażenie:

http://dtbbth.blogspot.com/2013/09/dolina-mynow-we-woskim-sorrento.html 

poniedziałek, 9 września 2013

Mała erupcja wulkanu Lokon-Empung...


...z krateru Tompaluan. Godzina 6.30 rano, 9 września 2013 roku. Chmura erupcyjna sięgnęła wysokości 1.5 km, a eksplozja była słyszana z odległości 10 km. Wbrew twierdzeniom prasy nie doszło do żadnego wylewu lawy.

10 września doszło do przynajmniej 6 eksplozji Lokon-Empung poprzedzonych intensywnym odgazowaniem, po eksplozjach następowało trwające 1-2 godziny wyrzucanie popiołu z krateru Tompaluan. Chmury popiołu sięgały wysokości 1-2 km. Kod awiacji zmieniono na pomarańczowy. 

piątek, 6 września 2013

Odkryto największy wulkan na Ziemi


I nazwano go Tamu Massif. Jest to podwodny bazaltowy płaskowyż (wulkan tarczowy) o rozmiarze stanu Nowy Meksyk czy Wysp Brytyjskich, który jest o zaledwie 25% mniejszy objętościowo od marsjańskiego Olympus Mons, największego wulkanu Układu Słonecznego. Lokalizacja: 1600 km na wschód od Japonii. Odkrycia dokonał William Sager, geolog z Uniwersytetu Houston. Szerokość Tamu Massif wynosi 650 kilometrów, wysokość zaledwie 4 km, zbocza są bardzo łagodne. Tamu Massif wybuchł po raz ostatni około 144 milionów lat temu i od tego czasu jest wygasły. Wylew lawy miał miejsce z centralnego stożka. Na wierzchołku Tamu Massif znajduje się kilka kalder przypominających kaldery hawajskiego Mauna Loa. Do tej pory geolodzy przypuszczali, że wulkan był częścią płaskowyżu oceanicznego Shatsky Rise. Sager przypuszcza, że jeszcze większe wulkany mogą się skrywać pod wodą np. na płaskowyżu oceanicznym Ontong Java, lecz podwodne struktury bardzo trudno się bada. Wierzchołek Tamu Massif znajduje się na głębokości 1980 metrów.

Historia pumeksowej tratwy



W lipcu 2012 roku na głębokości 700 metrów 800 km na północ od Nowej Zelandii wybuchł wulkan Havre Seamount (łańcuch wysp Kermadec). Lawa zastygła w pumeks i utworzyła tratwę wielkości terytorium Belgii. Po roku oddziaływania przez fale i wiatr tratwa pumeksu rozpadła się na tysiące mniejszych kawałków, a te w ostatnich dniach sierpnia 2013 roku zaczęły osiadać na brzegach wysp oddalonych o 14 mil morskich od Port Douglas, Australia, 4000 km od miejsca erupcji. Niektóre z kawałków pumeksu są wielkości ludzkiej głowy; co więcej, stały się oazą dla morskiego życia m.in. dla pąkli, mięczaków, różnych gatunków dżdżownic, krabów oraz stułbi. Pumeksowe tratwy w trakcie procesu ewolucji mogą transportować gatunki organizmów żywych na odległość 30 km w ciągu dnia. Niektóre kawałki pumeksu są tak gęsto obsadzone przez morskie żyjątka i korale, że toną pod ich ciężarem. Na zdjęciach wulkan Havre Seamount oraz tratwa pumeksu powstała po jego erupcji.

środa, 4 września 2013

Małe erupcje freatyczne wulkanu Ubinas


1, 2 i 3 września 2013 roku doszło do pięciu małych eksplozji wulkanu Ubinas w pobliżu miasta Arequipa (Peru). Eksplozje mają charakter freatyczny - z powodu intensywnego opadu śniegu dochodzi do eksplozji pary w kraterze. IGP informuje, że nie ma zmian w zakresie aktywności sejsmicznej wulkanu sugerujących nadchodzącą erupcję. Z powodu opadu śniegu na wierzchołek Ubinas eksplozje będą trwały przez najbliższy czas. Na miejsce jedzie grupa sejsmologów, aby monitorować stan aktywności peruwiańskiego wulkanu. Erupcja Ubinas z 5 września wyprodukowała obłok popiołu sięgający wysokości 3 km. Na zdjęciu IGP erupcja freatyczna Ubinas w dniu 2 września 2013 roku.

Sycylijska Etna wyprodukowała wczoraj niewielki obłok popiołu z Nowego Południowo-Wschodniego Krateru. To pierwsza oznaka aktywności erupcyjnej Etny od czasu paroskyzmów erupcyjnych wulkanu w pierwszych miesiącach 2013 roku.

Indonezyjski wulkan Karangetang być może szykuje się do większej erupcji. Świadczy o tym obecność rozżarzonej lawy na jego wierzchołku, silne odgazowanie generujące obłok sięgający wysokości 500 metrów i umiarkowana aktywność strombolijska.

Rankiem 4 września doszło do umiarkowanie dużej eksplozji wulkaniańskiej wulkanu Sakurajima (na dolnym zdjęciu). Wygenerowała ona obłok sięgający wysokości 3.6 km oraz uszkodziła szyby w samochodach za sprawą opadu lapilli i małych bomb w odległości do 4 km od wulkanu. Wybucha także wulkan Suwanose-jima produkując obłoki popiołu sięgające wysokości 2.1 km.

wtorek, 3 września 2013

Bio-geochemiczne procesy na wulkanie Kolumbo



Greccy naukowcy z Uniwersytetu Ateńskiego oraz z Hellenic Center of Marine Research eksplorując powierzchnię podmorskiego wulkanu Kolumbo znajdującego się na północny wschód od kaldery Santoryn odkryli, iż głęboko pod Kolumbo w komorze magmowej tego podwodnego wulkanu zachodzą ekstremalnie efektywne bio-geochemiczne procesy. Złoto, antymon, tal, srebro, arsen, rtęć, cynk oraz dwutlenek węgla w ogromnych ilościach wraz z mikroorganizmami, które zapewne biorą udział w tworzeniu metali składają się na Kolumbo. Wulkan przypomina zbiornik, najgłębszy punkt sięga głębokości 504 metrów. Tam, ze szczelin dna pokrytego zastygłą lawą wydobywa się dwutlenek węgla, tam też znajdują się kominy hydrotermalne.

Co poza tym? Intensyfikuje się aktywność erupcyjna wulkanu Fuego w Gwatemali. Z wulkanu w dół kanionu Ceniza schodzą spływy piroklastyczne docierające na odległość 2 km, a chmury popiołu sięgają wysokości 3 km. Eksplozje póki co nie są zbyt intensywne, ale wzrost drgań wskazuje na parcie nowej magmy. Na wulkanie Momotombo w Nikaragui w ciągu ostatnich dni miał miejsce rój trzęsień ziemi (powtarzające się, intensywne epizody aktywności sejsmicznej). Prekursor przyszłej erupcji Momotombo? Czas pokaże.