czwartek, 29 stycznia 2015

Nurkowanie w jeziorze kraterowym Nevado Tres Cruces

Interesująca wyprawa rodaków w najbliższym czasie. Chodzi o nurkowanie w jeziorze kraterowym Tres Cruces Norte znajdującym się na wysokości 5915 metrów. Celem projektu jest ustanowienie Rekordu Guinessa w nurkowaniu wysokościowym, ale też analiza funkcjonowania ludzkiego organizmu w trakcie nurkowania. Interesujące na pewno będzie zbadanie jakie mikroorganizmy ekstremofilne mogą żyć w owym jeziorze. Określona zostanie głębokość jeziora i jego dokładna średnica (sugerowana 220 m na 150 m). Masyw wulkaniczny Nevado Tres Cruces (6749 metrów wysokości) znajduje się na granicy Argentyny i Chile i stanowi część Parku Narodowego Tres Cruces. Składa się z dwóch głównych wierzchołków Tres Cruces Sur (6749 m.) i Tres Cruces Central (6629 m.), a także trzeciego subsydiarnego Tres Cruces Norte (6030 m.) Wyprawa ma się rozpocząć 22 lutego 2015 roku i zakończyć się 17 marca, a jej kierownikiem jest Maciek Kołodziejczyk. Czekam na dalsze informacje i trzymam kciuki za jej powodzenie.

http://medexpeditions.org/
https://www.facebook.com/medexpedition

Wygląda na to że wspaniałe jezioro kraterowe Licancabur położone na wysokości 5900 metrów (w którym swego czasu nurkował Kamil Iwankiewicz) zostało zdetronizowane.

Jakie wulkany aktywne? 1) Sangay (Ekwador) - prawdopodobna umiarkowana aktywność strombolijska, 2) Shishaldin (Alaska) - prawdopodobna słaba aktywność erupcyjna w kraterze centralnym, 3) Karymsky (Kamczatka) - umiarkowana aktywność eksplozywna wulkanu z obłokami popiołu sięgającymi wysokości 4.2 km, 4) Kluczewska Sopka (Kamczatka) - wylew lawy aktywny na południowo-wschodnim wyższym stoku wulkanu. Zapadnięcie się lawy i jej interakcja ze śniegiem spowodowały powstanie spływu piroklastycznego, który w ciągu 2 minut przemierzył odległość 2 km.

Na zdjęciu jezioro Nevado Tres Cruces (autor Guillaume Ceyrac).

piątek, 23 stycznia 2015

Antyczne zwoje z Herkulanum odczytane

Jak informuje Scientific American włoskim naukowcom udało się częściowo odczytać tekst ze zwęglonego zwoju papirusu z Herkulanum, które uległo zagładzie w wyniku erupcji wulkanu Wezuwiusz 24 sierpnia 79 roku. W 1754 roku setki papirusowych zwojów wykopano z Willi Papirusów w Herkulanum. Kilka z tych antycznych tekstów trzymano potem w Bibliotece Neapolitańskiej, kilka otrzymał jako podarunek Napoleon Bonaparte w 1802 roku. Vito Mocella z Instytutu Mikroelektroniki i Mikrosystemów w Neapolu oraz jego współpracownicy chcieli odczytać tekst w skręconych zwojach uszkodzonego papirusu, lecz jednocześnie nie chcieli go rozwijać zdając sobie sprawę, iż nieodwracalnie uszkodzi to ów cenny artefakt. Rozwiązaniem miała okazać się tomografia promieniowania X (XCT), ale owa metoda nie potrafi odróżniać materiałów z chemicznego punktu widzenia podobnych. Chemiczne podobieństwo opartego na węglu atramentu i zwęglonego papirusu oznacza że zarówno papirus, jak i atrament będą absorbować promienie X na podobnym poziomie i tym samym wyrazy zostaną stracone. Rozwiązaniem okazała się tomografia XPCT (tzw. obrazowanie z efektem kontrastu fazowego), czyli zmodyfikowana forma tomografii XCT nie opierająca się na zróżnicowanych poziomach absorpcji promieni X, lecz na tym w jaki sposób promienie X załamują się w każdym z różnych materiałów, by wygenerować niezbędny duży kontrast. Mocellemu i jego współpracownikom udało się wyświetlić kilkanaście liter greckiego alfabetu w trakcie pracy nad gęstymi warstwami antycznego dokumentu. Prawdopodobnym autorem części tekstu był Filodemos z Gadary, grecki filozof szerzący poglądy Epikura. Z czasem (wraz z rozwojem technik analizy danych) uda się zapewne odczytać dalsze części antycznego tekstu.

Link: http://www.scientificamerican.com/article/ancient-scrolls-burned-in-vesuvius-volcano-eruption-deciphered-by-advanced-x-ray-scans/

21 stycznia o godzinie 9.15 rano silna eksplozja wulkaniańska wulkanu Colima wygenerowała obłok popiołu sięgający wysokości 4 km oraz niewielki spływ piroklastyczny. Opad popiołu miał miejsce w Tuxpan, Zapotiltic i Ciudad Guzmán.

Słabnie erupcja wulkanu Fogo na Cabo Verde (Republika Zielonego Przylądka). Umiarkowana aktywność eksplozywna z otworu erupcyjnego, zanik znaczącej efuzji lawy. Trwają prace nad otwarciem drogi prowadzącej do Ilheu de Losna i zniszczonych wiosek Portela/Bangaeira.

niedziela, 18 stycznia 2015

Szywiełucz, Soputan, Aso i Kluczewska Sopka

Stan na 18 stycznia 2015. Brak większych niespodzianek.

- Szywiełucz (Kamczatka) - Umiarkowanie silna eksplozja tego wulkanu dzisiejszego ranka generująca obłok popiołu sięgający wysokości 6 km. Potem miały miejsce trwające kilka godzin emisje popiołu.

- Kluczewska Sopka (Kamczatka) - Umiarkowana aktywność strombolijska w centralnym kraterze generująca niewielkie obłoki popiołu. Niewielki wylew lawy prawdopodobnie aktywny na południowo-wschodniej stronie wulkanu. 20 stycznia wylew lawy na górnym wyższym stoku Kluczewskiej Sopki. Intensyfikacja erupcji w ciągu minionej doby. Obłok popiołu nad wulkanem osiąga wysokość 1.5-2 km.

- Soputan (Sulawesi, Indonezja) - O godzinie 11.38 lokalnego czasu erupcja Gunung Soputan generująca obłok popiołu sięgający wysokości 5-6 km. Lawina skał zeszła z zachodniej strony kopuły lawowej docierając na odległość 500 metrów. Soputan wybuchł dwukrotnie 6 stycznia 2015. 19 stycznia - gruby wylew lawy pozostaje aktywny na zachodnim zboczu centralnego stożka. Eksplozja dzisiejszego ranka wygenerowała spektakularny obłok erupcyjny i spływy piroklastyczne. Strefa zagrożenia wokół wierzchołka wulkanu wynosi 6.5 km.

- Aso (Kiusiu, Japonia) - Aktywność strombolijska oraz częste emisje popiołu z krateru Nakadake.

Na zdjęciach dzisiejsza erupcja wulkanu Soputan oraz emisje popiołu z krateru Nakadake wulkanu Aso.

19 stycznia - trwa aktywność erupcyjna wulkanów Sangay w Ekwadorze i Dukono w Indonezji. Mały obłok popiołu wygenerował kamczacki wulkan Karymsky.

poniedziałek, 12 stycznia 2015

Kluczewska Sopka, Fuego i Hunga Tonga-Hunga Ha'apai

- Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (Tonga) - Podmorska erupcja prawdopodobnie przedarła się na powierzchnię. Wczoraj i przedwczoraj obłok erupcyjny sięgał wysokości 10 km, co wynikało z obserwacji pilotów. Niepotwierdzony opad popiołu i tefry ma miejsce na wyspie Ha'apai.

Stan na 13 stycznia 2015: Air New Zealand, Pacific Blue i Fiji Airways anulowały wszystkie loty do Tonga. Aktywny podmorski otwór erupcyjny znajduje się 3 km na południe od Hunga Tonga i 3.2 km na południowy wschód od Hunga Ha’apai. W odróżnieniu od erupcji z 2009 roku niewiele jest zdjęć tej aktualnej, a szkoda.

EDIT: Zdjęcia znajdziecie poniżej. Obecnie otwór erupcyjny emituje parę i gaz. Stan na 15 stycznia: podmorska erupcja uformowała efemeryczną wysepkę pomiędzy wyspami Hunga Tonga i Hunga Ha’apai o szerokości 1 km, długości 2 km i wysokości 100 metrów, która została przyłączona do Hunga Ha’apai. W trakcie obserwacji ekipy z Nowej Zelandii poczynionej 14 stycznia eksplozje miały miejsce co 5 minut. Gęste obłoki popiołu sięgają wysokości 400 metrów, ponad wysokością 1 km chmura erupcyjna składa się prawie wyłącznie z pary. Wilgotny popiół sprzyja budowie nowej wyspy. Opad popiołu i kwaśnego deszczu odczuwano w odległości 10 km od miejsca erupcji.

http://matangitonga.to/2015/01/14/ash-emission-slows-following-dramatic-jan-6-eruption

- Fuego (Gwatemala) - Intensywna aktywność eksplozywna wulkanu Fuego w minionych dniach. 6-8 silnych eksplozji strombolijskich w ciągu godziny czasami wyrzucających rozżarzone bomby wulkaniczne na wysokość 1 km ponad krater. Chmury popiołu sięgają wysokości 1-1.5 km ponad krater.

- Kluczewska Sopka (Kamczatka) - Aktywny wylew lawy na południowo-zachodnim zboczu Kluczewskiej Sopki. Chmury popiołu sięgają wysokości 8.5 km. Relatywnie intensywne emisje popiołu + wyrzucanie rozżarzonego materiału wulkanicznego na wysokość setek metrów. Na zdjęciu krater Kluczewskiej Sopki.

- Zhupanovsky (Żupanowski) (Kamczatka) - Obłoki popiołu z tego wulkanu zaobserwowano w pobliżu wulkanu Koriacka Sopka z Pietropawłowska Kamczackiego 12 stycznia 2015. Eksplozywna aktywność Żupanowski trwa.

niedziela, 11 stycznia 2015

Podlodowe wulkany Antarktydy oraz grubość pola lawy Nornahraun

15 grudnia 2014 roku na American Geophysical Union zaprezentowano nowe badanie wskazujące, iż w ciągu minionych 50 000 lat erupcje wulkaniczne dwukrotnie przebijały się przez lód Zachodniej Pokrywy Lodowej Antarktydy. W głębokich rdzeniach lodowych odkryto warstwy brązowego popiołu pochodzące z erupcji wulkanicznych sprzed około 22 470 lat temu i 45 381 lat temu. Skąd dokładnie? Nie wiadomo. Najbliższe wyrastające ponad powierzchnię lodu wulkanu Antarktydy znajdują się 300 km od tego obszaru. Cząstki popiołu odnalezione w rdzeniach są jednak zbyt blokowe i gruboziarniste by podróżować długie dystanse niesione przez antarktyczne zamiecie. Popiół różni się także chemicznie od erupcji odległych wulkanów. Owe dwie erupcje podlodowe miały prawdopodobnie charakter freato-magmowy - ich źródło może się znajdować blisko projektu odwiertu WAIS Divide (na satelitarnym zdjęciu), gdzie pokrywa lodowa sięga głębokości 3 km. Wykryto obecność trzech wulkanów pogrzebanych pod lodem, może być ich więcej.

Pod jednym z subglacjalnych wulkanów w West Antarctica’s Executive Committee Range wykryto w 2010 roku ruch magmy. Anomalie magnetyczne i grawitacyjne wskazują na potencjalną obecność 9 podlodowych wulkanów w okolicy WAIS Divide. Najbliższe przybrzeżne wulkany Mount Berlin, Mount Takahe i Mount Siple wybuchały 20 razy w ciągu minionych 571 000 lat na co wskazują warstwy popiołu w wydobytych rdzeniach lodowych, a aktywność geotermalna podgrzała dno pokrywy lodowej w pobliżu niektórych podlodowych wulkanów.

Pole lawy Holuhraun - obecna wielość: 84.4 km kwadratowych, przeciętna grubość: 10 metrów we wschodniej części, 12 metrów w centrum i 14 metrów/więcej w zachodniej. Według pomiarów maksymalna grubość pola lawy wynosi około 40 metrów blisko wschodniej krawędzi jeziora lawy. Powierzchnia kaldery Bárðarbunga od 16 sierpnia 2014 roku obniżyła się o 59 metrów. Lawa przekroczyła drogę Dyngjufjallaleið i zaczęła się rozciągać na inne pole lawy Þorvaldshraun.

piątek, 9 stycznia 2015

Robot trafi do wnętrza wulkanu Kilauea

W marcu 2015 roku do wnętrza wulkanu Kilauea na Big Hawaii trafi robot nazwany VolcanoBot 2. Ma to pomóc w przeanalizowaniu mechanizmów zachodzących we wnętrzu wulkanu. Chodzi też o zbadanie szczelin i otworów erupcyjnych. Następca VolcanoBot 2 - VolcanoBot 1 - badał nieaktywną szczelinę wulkanu tarczowego Kilauea w dniach 5-9 maja 2014 roku. Dotarł na głębokość 25 metrów w dwóch lokalizacjach i pozwolił naukowcom stworzyć mapę 3D szczeliny. Lżejszy i mniejszy VolcanoBot 2 ma za zadanie zejść jeszcze głębiej. Jeśli chodzi o ciała pozaziemskie do erupcji szczelinowych dochodziło na Księżycu, Marsie, Merkurym, Enceladusie czy Europie, ale ich mechanizmy nie są znane. Oba roboty na zdjęciu - VolcanoBot 2 to ten mniejszy.

środa, 7 stycznia 2015

Erupcja Fogo zmierza ku końcowi

Aktywność erupcyjna wulkanu Fogo zmierza ku końcowi. Obecnie charakteryzuje się krótkotrwałymi wybuchami eksplozywnymi i wylewami lawy. Wczoraj chmura erupcyjna nad aktywnym otworem erupcyjnym sięgnęła wysokości 1.5 km, a wylew lawy osiągnął długość 50 metrów. W mieście Sao Felipe miał miejsce umiarkowany opad popiołu. Dotąd aktywny zachodni wylew lawy zatrzymał się, ale w ciągu minionych dni zniszczył wszystkie nietknięte domy w Ilhéu Losna.

Rankiem 7 stycznia kamczackim wulkanem Szywiełucz targnęła silna eksplozja wulkaniańska generująca obłok popiołu sięgający wysokości 9 km. Kolumna popiołu o szerokości 1.5 km częściowo zapadła się generując spływy piroklastyczne.

Erupcja Hunga Tonga-Hunga Ha'apai w Tonga wciąż trwa, ale pod wodą. Nad miejscem erupcji unosi się obłok pary (bez popiołu), co świadczy o tym, że podmorska erupcja jeszcze nie przedarła się na powierzchnię.

W dniu 2 stycznia mieszkańcy wioski Ahmed Ila w Etiopii zaobserwowali gęste i ciemne obłoki nad wulkanem Dallol. W obłokach pojawiały się nieregularnie występujące czerwone światła. Co jest przyczyną owych emisji?

Na zdjęciu Photo Volcanica kopuła lawowa wulkanu Szywiełucz w 2013 roku oraz Dallol w Etiopii.

wtorek, 6 stycznia 2015

Erupcja indonezyjskiego wulkanu Soputan

Wulkan Soputan wybuchł o godzinie 2:47 w nocy lokalnego czasu emitując obłok popiołu na wysokość 6.5 km. Na zachodnim i północno-zachodnim zboczu Soputan pojawił się wylew lawy. Brak zdjęć z tej erupcji w sieci. Poziom alarmu trzeci ("Siaga"). Silna eksplozja targnęła wówczas centralną kopułą lawową wulkanu.

Japońskie wulkany aktywne. W ostatnich dniach wulkanem Sakurajima targnęło sześć do ośmiu wulkaniańskich eksplozji (przeciętna ich liczba w ciągu jednego dnia) generujących obłok popiołu sięgający wysokości 3 km, pomiędzy eksplozjami mają miejsce niemal ciągłe emisje popiołu z krateru Showa. Rankiem 5 stycznia 2014 roku wulkan Suwanosejima wyprodukował chmurę popiołu sięgającą wysokości 1.8 km. Mała/ umiarkowana aktywność strombolijska wciąż trwa w kraterze Nakadake wulkanu Aso.

Na zdjęciach aktywny krater Showa wulkanu Sakurajima (Haruki Morishita) oraz indonezyjski wulkan Soputan.

sobota, 3 stycznia 2015

Aktywność strombolijska Kluczewskiej Sopki

Rozpoczął się 2015 rok. Zobaczymy jaką aktywność erupcyjną przyniesie - które z wulkanów zaskoczą budząc się z drzemki, a które utrzymają aktywność erupcyjną.

- Kluczewska Sopka (Kamczatka, Rosja) - 29 grudnia zaobserwowano świeży popiół na ośnieżonych zboczach kamczackiego wulkanu Kluczewska Sopka. Wzrost aktywności sejsmicznej notowano już od 19 grudnia. Niewielki obłok wydobywający się z krateru centralnego zaobserwowano 2 stycznia 2015 roku. W nocy krater Kluczewskiej Sopki żarzy się. Prawdopodobna umiarkowana aktywność strombolijska.

- Holuhraun (Islandia) - Erupcja szczelinowa Nornahraun wkroczyła w 2015 rok. Brak znaczących zmian. Powierzchnia pola lawy: 82 km kwadratowych.

- Fogo (Cape Verde) - Także erupcja Fogo wkroczyła w 2015 rok. Efuzja lawy i aktywność eksplozywna nasiliły się 31 grudnia 2014 roku. Aktywny pozostaje zachodni wylew lawy.

- Colima i Popocatepetl (Meksyk) - 1) Colima - ekstruzja wylewu lawy z krateru centralnego; formuje on płaską kopułę lawową. Ta z kolei przecieka w kilku miejscach czego rezultatem jest krótki wylew lawy i rozżarzone lawiny. Sporadyczne niewielkie eksplozje generują obłoki popiołu. 2) Popocatepetl - Mała kopuła lawowa rośnie w wewnętrznym centralnym kraterze wulkanu. Sporadyczne eksplozje i emisje pary.

EDIT: 3 stycznia 2015 roku wulkanem Colima targnęła eksplozja generująca kolumnę popiołu sięgającą wysokości 3 km (na górnym zdjęciu). Alarm dla społeczności Tonila, Zapotitlic, Mazamitla, Tamazula i Valle Juárez.

- Sinabung (Sumatra, Indonezja) - Umiarkowanie duży spływ piroklastyczny rankiem 3 stycznia 2015 roku. Gorejące chmury i opad popiołu często paraliżują dystrykty Tiganderket, Payung i Lau Balang. W sobotę rano chmura popiołu sięgnęła wysokości 3 km, a spływ piroklastyczny dotarł na odległość 4 km.

- Etna (Sycylia, Włochy) - duża emisja popiołu 2 stycznia 2015 roku z New SE Crater. Rankiem 3 stycznia po dwóch latach ciszy uaktywnił się krater zapadliskowy Etny Voragine (umiarkowane eksplozje strombolijskie), który wraz z kraterem Bocca Nuova znajduje się w starym kraterze centralnym Etny.

- 3 stycznia 2015 roku minęła 32 rocznica początku erupcji wulkanu Kilauea na Big Hawaii, a konkretnie stożka Pu’uO’o. Czoło wylewu lawy zakrzepło 540 metrów od sklepu spożywczego w Pahoa.

Nadto wulkan Erebus wybuchł 1 stycznia 2015 roku, a erupcję zaobserwowali pasażerowie samolotu Qantas 747-400 czarterowanego na noc przez Antarctica Flights i lecącego z Sydney.

Na zdjęciach Kluczewska Sopka oraz dzisiejsza gorejąca chmura z wulkanu Sinabung.