piątek, 30 listopada 2018

Metan pod islandzkim lodowcem Sólheimajökull

Metan CH4 to gaz cieplarniany o wiele bardziej szkodliwy dla klimatu niż dwutlenek węgla CO2. Pokaźne pokłady metanu znajdują się pod arktyczną zmarzliną. Oczywiście dwutlenek węgla jest głównym gazem odpowiadającym za obecne ocieplenie klimatu, jednak wieści z Islandii mogą zaniepokoić. Naukowcy z Lancaster University odkryli że islandzki lodowiec Sólheimajökull połączony z podlodowym wulkanem Katla emituje wielkie ilości metanu: do 41 ton tego gazu cieplarnianego poprzez wody roztopowe codziennie w trakcie letnich miesięcy - ekwiwalent ponad 136 000 bekających krów. To ponad 20 razy więcej niż zbadane emisje metanu ze wszystkich wulkanów w Europie.

Dr Rebecca Burns zbadała koncentracje metanu w próbkach wody pobranych z roztopowego jeziora znajdującego się przed lodowcem Sólheimajökull, po czym porównała je z poziomami metanu w pobliskich sedymentach i rzekach aby upewnić się że metan nie jest uwalniany przez pobliskie tereny. Najwyższe koncentracje metanu odnaleziono w punkcie w którym rzeka wypływała spod lodowca i docierała do jeziora. To wskazuje na źródło koncentracji metanu pod lodowcem Sólheimajökull - konkretnie na aktywność mikrobiologiczną (mikroby uwalniają metan do otaczających wód roztopowych). Woda roztopowa z lodowca wchodzi przy powierzchni jego poruszania się w kontakt z gazami emitowanymi przez wulkan Katla, które obniżają zawartość tlenu w wodzie, co oznacza że część metanu wyprodukowana przez mikroby może zostać rozpuszczona w wodzie i przetransportowana z lodowca bez konwersji do postaci CO2. Gorąco pochodzące z wulkanu Katla sprzyja produkcji metanu przez mikroby. W dodatku Katla jest wulkanem emitującym ogromne ilości dwutlenku węgla.

Zlodowaciałe, tudzież podlodowe wulkany znajdują się między innymi na Antarktydzie, Alasce, w Argentynie (np. Viedma pod Patagońską pokrywą lodową) oraz we wspomnianej Islandii. Czy pod pokrywami lodowymi tychże wulkanów także produkowany jest metan? I czy jest uwalniany do ziemskiej atmosfery w miarę zaniku tych lodowców, ich topnienia?

Źródło: http://www.lancaster.ac.uk/news/volcanoes-and-glaciers-combine-as-powerful-methane-producers-2

Wciąż trwa umiarkowana aktywność erupcyjna wulkanów Kadovar (Papua Nowa Gwinea) i Nevados de Chillan (Chile) - w postaci sporadycznych eksplozji.

Zdjęcia lodowca Sólheimajökull mojego autorstwa - zrobione w kwietniu 2014 roku. Pamiętam że feralnego dnia strasznie padało, co nie przeszkodziło mi zachwycać się tym lodowcem i go eksplorować.

wtorek, 27 listopada 2018

Pierwsze zdjęcia Elysium Planitia od marsjańskiej misji InSight

26 listopada o godzinie 20.54 czasu CET sonda NASA InSight pomyślnie wylądowała na powierzchni Marsa, konkretnie w Elysium Planitia, po czym rozłożyła panele słoneczne i przesłała pierwsze zdjęcia z miejsca udanego lądowania. Elysium Planitia to bardzo interesujący obszar: równina wulkaniczna, która od północy graniczy z wyżyną wulkaniczną oraz z wygasłymi marsjańskimi wulkanami tarczowymi Elysium Mons, Albor Tholus i Hecates Tholus. Jak wiadomo głównym celem misji InSight jest przeprowadzenie badań geofizycznych i sejsmologicznych, zatem miejsce nie jest przypadkowe: na Elysium Planitia znajdują się liczne niskie struktury wulkaniczne, w tym niewielkie wulkany tarczowe oraz wylewy lawy (niektóre mogą mieć wiek geologiczny 2 milionów lat).

Mały wylew lawy schodzi z otworu erupcyjnego zwanego "puttusiddu" na wschodnim stoku New SE Crater wulkanu Etna. Zdj. Benito Morabito.

Według najnowszych badań morskich i jeziornych sedymentów oraz rdzeni lodowych kaldera centralna wulkanu Deception Island (Antarktyda) powstała wskutek potężnej erupcji wulkanicznej 3980 lat temu, która wywołała zmiany klimatyczne na Ziemi.

EDIT 29 listopada: Umiarkowane spływy piroklastyczne schodzą z północno-zachodniego zbocza kopuły lawowej Caliente wulkanu Santiaguito w Gwatemali.

piątek, 23 listopada 2018

Veniaminof, Etna i Popocatepetl

W dniach 19-20 listopada zintensyfikowała się aktywność erupcyjna wulkanu Veniaminof. Obłok popiołu nad aktywnym otworem erupcyjnym sięgnął wysokości 4.5 km i osiągnął długość aż 600 km. Na zdj. Janet Schaefer / AVO w dniu 21 listopada. Kod awiacji został zmieniony na czerwony. Erupcja Veniaminof widoczna była z Perryville. Emisje popiołu obecnie wciąż trwają, ale są słabsze.

Islandia - śmierdzi siarką wokół Sólheimajökull i Jökulsá á Sólheimasandur. Gazy mogą akumulować się w obniżeniach terenu i stanowić zagrożenie dla ludzi.

Wymiary nowej naleśnikowej kopuły lawowej wulkanu Popocatepetl w Meksyku: średnica 250 metrów, grubość 30 metrów, objętość 1.5 miliona metrów sześciennych. Umiarkowana aktywność erupcyjna w toku.

Wulkanem Fuego w Gwatemali wciąż targają regularne eksplozje generujące obłoki popiołu sięgające wysokości 4.5 km.

Etna (Sycylia) - umiarkowana aktywność strombolijska w kraterze Bocca Nouva i w "puttusiddu" (małej dziurze) na wschodnim zboczu New SE Crater. Aktywność erupcyjną wykazuje także NE Crater.

W grudniu szykuję duży materiał o nowozelandzkich wulkanach, gdyż dwóch moich znajomych, których poznałem dzięki Wulkanom Świata przebywa aktualnie właśnie tam. Także będzie sporo zdjęć i informacji.

Przypłynął ewangelizować, został zabity strzałami przez Sentinelczyków. Plemię żyjące na odizolowanej wyspie North Sentinel (Andamany i Nikobary, Indie) zabija strzałami z łuku 27-letniego Amerykanina Johna Allena Chau, podróżnika i samozwańczego misjonarza. To tak gwoli ciekawostki nie związanej z wulkanami, gdyż historia tego plemienia jest absolutnie fascynująca:

https://www.voidmagazine.pl/2018/08/25/sentinelczycy-zagadka-antropologii/

EDIT 26 listopada: Dwie niewielkie erupcje freatyczne wulkanu Mayon, Luzon, Filipiny generujące szarawo-białe obłoki o wysokości 300-500 metrów.

Także niewielka erupcja wulkanu Karangetang, Siau, Indonezja z chmurą erupcyjną o nieznanej wysokości.

poniedziałek, 19 listopada 2018

Piąty paroksyzm erupcyjny wulkanu Fuego w toku

Trwa piąty paroksyzm erupcyjny wulkanu Fuego w Gwatemali w bieżącym roku. Ma miejsce ciągła emisja popiołu na wysokość 4.9 km (w nocy 5.2 km), z wulkanu schodzą spływy piroklastyczne, które mkną wąwozami Taniluya i Ceniza. Z krateru wulkanu wyrzucana jest na wysokość 300 metrów rozżarzona fontanna lawy (w nocy jest jeszcze wyższa - 500-600 metrów). Wylew lawy o oszacowanej długości 2.5 km płynie w kierunku wąwozu Ceniza. Opad popiołu ma miejsce w społecznościach Panimache, Morelia, Santa Sofia, Sangre de Cristo i Finca Paolo Verde. Wulkan wyrzuca odłamki balistyczne na odległość 800 metrów w różnych kierunkach. Trwają pierwsze ewakuacje ludzi. Warto dodać iż bilans ofiar śmiertelnych paroksyzmu erupcyjnego Fuego z dnia 3 czerwca 2018 roku wynosi obecnie 194 osoby zabite. Zdj. Javier Juarez.

Anak Krakatau (Indonezja) - aktywność strombolijska tego wulkanu w toku, wylew lawy dociera południowo-wschodnim zboczem do oceanu. Żarzenie się wierzchołka Anak Krakatau można zaobserwować z odległości 40 km.

środa, 14 listopada 2018

Po kilku tygodniach drzemki budzi się wulkan Sakurajima

Do przebudzenia japońskiego wulkanu Sakurajima dochodzi o godzinie 00.43 czasu JST. Obłok erupcyjny sięga wysokości 4 km, ma miejsce opad piroklastyczny na zbocza wulkanu. Chmurę erupcyjną przecinają wulkaniczne błyskawice. Opad popiołu ma miejsce w Tarumi i Kanoya.

Potem 14 listopada 2018 roku około godziny 12.45 po południu dochodzi do kolejnej erupcji z krateru Minamidake (na zdj). Ostatnia erupcja tego wulkanu miała miejsce 16 lipca bieżącego roku. Widok z Kagoshima. Zdj. Naoto Yoshidome.

15 listopada 2018 roku eksplozja wulkanu Suwanosejima (Japonia)z krateru Ontake generuje obłok popiołu o wysokości 2 km.

Wylew lawy schodzi z kopuły lawowej Ñuñurcu Dome wulkanu Sangay w Ekwadorze.

niedziela, 11 listopada 2018

Topnienie lodowca na wulkanie Mount Meager w Kanadzie

Ciekawa informacja z Kanady. Wulkanolog z SFU (Simon Fraser University) Glynn Williams Jones sugeruje iż globalne ocieplenie topi lodowiec pokrywający kanadyjski stratowulkan Mount Meager zlokalizowany na północny zachód od Whistler, Kolumbia Brytyjska, co w przyszłości może skutkować ogromnym osuwiskiem, a co za tym idzie erupcją tego wulkanu. Odkrywane są nowe jaskinie lodowe-fumarole emitujące parę wodną, siarkowodór i dwutlenek węgla. Powstały wskutek antropogenicznego globalnego ocieplenia powodującego topnienie pokryw lodowych i kurczenie się lodowców. Warto dodać iż do ostatniej potężnej erupcji eksplozywnej Meager doszło 2400 lat temu, co w geologii jest zaledwie mgnieniem oka. Williams Jones wraz ze współpracownikami badali m.in. poziomy toksycznych gazów oraz poszerzanie się fumarol, ale również tempo odwrotu lodowca i potencjał do wystąpienia ogromnego osuwiska, co z kolei może doprowadzić do przebudzenia się wulkanu z trwającej 2400 lat drzemki. Do osuwiska z Mount Meager już zresztą doszło 6 sierpnia 2010 roku. Wówczas blisko 50 milionów metrów kwadratowych materiału dotarło na odległość 13 km niszcząc drogi, mosty i sprzęt. Kolejne osuwisko z Mount Meager może być 10 razy większe i przemieścić się na oszacowaną odległość 20-30 km powodując powodzie i zagrażając populacjom ludzi.

To nie tylko problem związany z Mount Meager. Globalne ocieplenie sprzyja stopniowemu kurczeniu się lodowców pokrywających podlodowe wulkany Islandii, a także wybuchające góry Alaski i Ameryki Południowej.

Na zdj. SFU jaskinie lodowe (fumarole) wulkanu Mount Meager (głębokość największej wynosi 30-40 metrów).

Artykuł z którego korzystałem (odnajdziecie tam również imponujące nagranie z drona):

https://newsinteractives.cbc.ca/longform/mount-meager-eruption-risk

Wciąż mają miejsce umiarkowane i nader częste emisje popiołu z japońskiego wulkanu Kuchinoerabujima. W nocy krater wulkanu słabo się żarzy. Ustała natomiast aktywność erupcyjna i efuzja lawy z wulkanu Barren Island (Andamany).

7 listopada doszło do umiarkowanej emisji popiołu z wulkanu (kompleksu wulkanicznego) Planchón-Peteroa w Chile - pierwszej od 2011 roku.