Islandia

LAKI (GRIMSVÖTN) - Wulkan Grimsvötn (1725 m) jest położony pod czapą lodowca Vatnajökull w środkowej Islandii. Dwa główne wulkaniczne centra leżą pod lodem: Bardarbunga i bardziej aktywne Grimsvötn. Dochodzi zatem do podlodowcowych erupcji freatomagmowych, których następstwem są powodzie (jökulhlaup).

Katastrofalna erupcja 27-kilometrowego systemu szczelin Laki (Skaftar) 8 czerwca 1783 roku spowodowała największy wylew lawy w czasach historycznych. Obszar 565 kilometrów kwadratowych został nią pokryty. Lawa ze szczelin Laki wydostawała się z częstotliwością 8600 metrów sześciennych na sekundę. Fluor zabijał bydło, które zjadało skażone trawy. W następstwie klęski głodu umarło na Islandii 9000 ludzi. Gigantyczne ilości ditlenku siarki dostały się do atmosfery powodując globalne oziębienie klimatu i surowe zimy. Nad częścią Europy pojawiła się gęsta czerwonawa mgła. Zmiana warunków klimatycznych wywołana erupcją Laki mogła przyczynić się m.in do wybuchu Rewolucji Francuskiej w 1789 roku. W Indiach zapanowała katastrofalna susza, w Japonii miało miejsce zimne lato, którego następstwem była przerażająca klęska głodu. Erupcja Laki mogła przyczynić się do śmierci 2 milionów ludzi na całym świecie.

18 grudnia 1998 roku rozpoczęła się 10-dniowa erupcja w kalderze Grimsvötn, 10 km na południe od miejsca erupcji z 1996 roku. W ciągu 10 minut nad lodowcem Vatnajökull uformowała się chmura erupcyjna sięgająca wysokości 10 km. Była ona widoczna z oddalonej 200 km na zachód stolicy Islandii Reykjaviku.

1 listopada 2004 roku rozpoczęła się 5-dniowa erupcja podlodowcowa Grimsvötn. Trzy godziny przed wybuchem miały miejsce intensywne roje wstrząsów sejsmicznych. Erupcja rozpoczęła się pod 100-150 metrową warstwą lodu, którą roztopiła w ciągu zaledwie godziny. 2-3 listopada chmura popiołu sięgnęła wysokości 13 km. Towarzyszyły jej wulkaniczne wyładowania atmosferyczne (pioruny). Obłok popiołu dotarł do Finlandii, Norwegii i Szwecji.

31 października 2010 roku doszło do powodzi pod lodowcem Vatnajökull blisko wulkanu Grimsvötn. Nie wiadomo jednak, czy jökulhlaup spowodowała erupcja wulkaniczna.

Daty erupcji: 905?, 1060?, 1332, 1341, 1500?, 1598, 1603, 1619, 1629, 1638, 1659, 1681, 1684-85, 1706, 1716, 1725, 1753, 1768, 1774, 1783-85, 1794?, 1816, 1823, 1838, 1854, 1861?, 1867, 1873, 1883, 1887-89, 1891, 1897, 1902-04, 1922, 1933, 1934, 1934, 1938, 1939?, 1941?, 1945?, 1948, 1954, 1972, 1983, 1984?, 1996, 1998, 2004, 2010?, 2011.