O erupcji wulkanu Agung w latach 1963-64

Jedną trzecią krateru wulkanu Agung na Bali wypełnia lawa. Wśród ekspertów toczy się obecnie dyskusja dotycząca znaczącego spowolnienia wypływu lawy do krateru, co może wskazywać na zmniejszenie się ciśnienia magmy i gazów pod przypominającą ciasto, tudzież naleśnik kopułą lawową (na zdjęciu fotografa, który wolał pozostać anonimowy) porównywaną z kopułą lawową innego indonezyjskiego aktywnego wulkanu Ibu. Tak czy owak wulkan nadal emituje obłoki sięgające wysokości 500 metrów-1.5 km, a jego krater w nocy żarzy się. 71 863 ewakuowanych wciąż przebywa w 239 obozach.

Przejdźmy teraz do tragicznej erupcji Gunung Agung w latach 1963-64 i omówmy ją bardziej szczegółowo. Zanim do jej doszło w styczniu 1963 roku mieszkańcy wioski Jehkuri na południowym zboczu Agung (6 km od jego krateru) odczuwali częste trzęsienia ziemi. Po południu 16 lutego 1963 roku trzęsienia ziemi odczuli mieszkańcy wioski Kubu znajdującej się u północnego podnóża wulkanu. Erupcja rozpoczęła się o godzinie 11 pm 18 lutego 1963 roku z krateru centralnego i początkowo nie była intensywna. Z czasem jednak zaczęła nabierać intensywności. 20 lutego 1963 roku po północnym zboczu Agung zaczyna płynąć lawa. Formują się pierwsze spływy piroklastyczne - jedna z gorejących chmur zabija pierwszą ofiarę w Sildigading. W połowie marca 1963 roku wylew andezytowej lawy osiąga długość 7.5 kilometrów.

15 marca 1963 roku ma miejsce silne trzęsienie ziemi. 17 marca dochodzi do pierwszego siedmiogodzinnego paroksyzmu erupcyjnego Gunung Agung. Szacunkowa wysokość pliniańskiej kolumny erupcyjnej 19-26 kilometrów ponad poziom morza. Opad popiołu ma miejsce w Dżakarcie i Bandung, zachodnia Jawa - w odległości 1000 km od wulkanu. Spływy piroklastyczne oraz gorące/zimne lahary z marcowego paroksyzmu niszczą wioski oraz zabijają ludzi i zwierzęta. W wyniku tego paroksyzmu odcięty zostaje dopływ lawy. Drugi silny paroksyzm erupcyjny wulkanu Agung rozpoczyna się 16 maja 1963 roku i trwa przez 4-5 godzin. Wówczas kolumna erupcyjna nad wulkanem sięga wysokości 10-20 km, a spływy piroklastyczne są rozleglejsze niż te z 15 marca. Zniszczeniu ulegają wioski u podnóża wulkanu. Oba te paroksyzmy erupcyjne wyrzuciły popiół i bogate w siarkę gazy aż do tropikalnej stratosfery. Spływy piroklastyczne i lahary (oraz w mniejszym stopniu trzęsienia ziemi) poczyniły znaczne lokalne szkody.

31 maja 1963 roku kolumna erupcyjna nad Agung sięga wysokości 9 km. Po obu paroksyzmach erupcyjnych Gunung Agung wykazuje już bardziej umiarkowaną aktywność erupcyjną do 17 stycznia 1964 roku. W listopadzie 1963 roku lahary dewastują doliny rzeczne i nisko położone tereny przyczyniając się do śmierci kolejnych osób. Bilans ofiar śmiertelnych erupcji wulkanu Agung w latach 1963-64 (5 w skali VEI) wynosi 1100-1500 ludzi.

Źródło: https://link.springer.com/article/10.1007/s00445-012-0615-z