Islandia

VESTMANNAEYJAR - Blisko południowego wybrzeża Islandii leży grupa wysepek Vestmannaeyjar. Na tych wysepkach miały miejsce dwie słynne erupcje wulkaniczne, a mianowicie Surtsey w 1963 roku i Heimaey w 1973 roku. Można o nich przeczytać w niemal każdym opracowaniu dotyczącym wulkanologii, także nie mam zamiaru się na ich temat zbytnio rozpisywać.

Erupcja Surtsey rozpoczęła się w 14 listopada 1963 roku 130 metrów pod wodą i trwała do czerwca 1967 roku. Została zauważona przez załogę trawlera. W ciągu 10 dni od odkrycia erupcja Surtsey uformowała wyspę o długości 0.8 km i wysokości 91 metrów. Pomimo erozyjnego wpływu morskich fal wyspa rosła w rozmiarach i w lutym 1964 roku mierzyła już 1.6 km. Erupcja Surtsey trwała do 5 czerwca 1967 roku. Wulkany w płytkiej wodzie, czego dowodem jest Surtsey wybuchają eksplozywnie na skutek kontaktu lawy z zimną wodą. Nazwa wyspy Surtsey pochodzi od nordyckiego boga ognia Surtra. Od 1966 roku Surtsey jest objęta ochroną w formie rezerwatu przyrody.

Heimaey to największa wyspa w archipelagu Vestmannaeyjar i jako jedyna zamieszkana. Wyspa jest szeroka na 4.8 km i długa na 8 km. Do szczelinowej erupcji Heimaey doszło wczesnym rankiem 23 stycznia 1973 roku. Ze szczeliny w pobliżu miasteczka Heimaey wydostawały się fontanny ognia. W ciągu dwóch dni uformowany został stożek Eldfell (Góra Ognia) o wysokości 91 metrów. W lutym 1973 roku Eldfell był wysoki na 183 metry i wypływały z niego potoki lawy. Lawa niszczyła domy i infrastrukturę techniczną. Oprócz tefry produktami erupcji były trujące gazy takie jak tlenek węgla, dwutlenek węgla i metan, które spowodowały śmierć jednej osoby. Błyskawicznie ewakuowano 5000 mieszkańców wyspy. Zniszczeniu uległo 360 domów, w ciągu sześciu miesięcy (do 3 lipca 1973 roku) erupcji Eldfell urósł do wysokości 225 metrów. Aby zatrzymać potoki lawy pryskano na nie morską wodą, budowano bariery - lawa po schłodzeniu krzepła i opóźniała swój bieg. Maurice i Katia Krafft nakręcili niesamowite filmy w trakcie erupcji Heimaey - wielokrotnie emitowane na National Geographic. 80% populacji w 1975 roku powróciło na Heimaey, odbudowano wiele domów, ale wulkan wciąż drzemie.

Erupcje w latach 1637-38 (Heimaey?), 1896 (Hellisey), 1963-67 (Surtsey), 1973 (Heimaey).