środa, 13 czerwca 2012

Gwałtowny wulkanizm na Io




Io jest jednym z 64 księżyców gazowego olbrzyma Jowisza i najbardziej aktywnym wulkanicznie ciałem niebieskim Układu Słonecznego. Tuziny czynnych wulkanów i wylewów lawy znaczą jego powierzchnię. Geologiczna mapa przygotowana przez US Geological Survey obejmuje paterae (przypominające kaldery depresje), pola lawowe, tholi (kopuły wulkaniczne), wysokie góry i rozległe płaskowyże siarkowe. Na mapie oznaczono 425 paterae (indywidualnych struktur wulkanicznych). Natomiast, co znamienne, na powierzchni Io nie ma kraterów impaktowych (astroblemów) powstałych po impaktach meteorytów czy asteroid. Jest to jedyny obiekt Układu Słonecznego nie posiadający tychże. Co prawda Io jest 25 razy bardziej aktywny wulkanicznie od Ziemi (zaiste istne piekło), ale większość długotrwałych zmian powierzchniowych ogranicza się do 15% powierzchni księżyca - intensywnym zmianom podlegają pola lawy pokrywające 28% powierzchni Io czy struktury paterae pokrywające zaledwie 3% powierzchni Io. Temperatura procesów erupcyjnych na Io dochodzi do 1527 stopni Celsjusza, a chmury erupcyjne sięgają wysokości 60-300 km, zatem można je zaobserwować przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a. Dla przykładu aktywne centra wulkaniczne na Io noszą nazwy Loki, Prometheus, Culann, Marduk, Volund, Zamama, Maui i Amirani - przypuszcza się także, że ogromne chmury erupcyjne na Io tworzą się na skutek interakcji wylewów lawy z bogatymi w SO2 (ditlenek siarki) materiałami na powierzchni, analogicznie gdy lawa z wulkanu Kilauea dociera do oceanu.

Mapa geologiczna Io jest do pobrania tutaj:

http://pubs.usgs.gov/sim/3168/

2 komentarze:

  1. Niesamowite! Na mapie widać idealnie...
    wulkany po prostu żyją!
    Czekam na kolejne :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Io jest dla mnie najbardziej fascynującym ciałem Układu Słonecznego. Owszem, Europa czy Enceladus mają potencjał do posiadania żywych organizmów z uwagi na probabilistyczne występowanie wody w stanie ciekłym, ale to Io jest najbliższy moim zainteresowaniom. Jego powierzchnia stanowi zaledwie 8.2% powierzchni Ziemi. Grawitacja Jowisza "ciągnie" Io po różnych częściach jego orbity zniekształcając jego wnętrze. Na skutek tarcia powstaje ciepło i Io jest gorący. Radioaktywne elementy uranu, toru i potasu w skałach Io również przyczyniają się do pływowego żaru księżyca. Obserwacja ewolucji Io jest i będzie kamieniem milowym w zakresie pozaziemskiego wulkanizmu.

      Usuń