Erupcja indonezyjskiego wulkanu Dempo i inne wieści wulkaniczne

25 lipca o godzinie 21.15 lokalnego czasu sumatrzański wulkan Dempo wyemitował obłok popiołu o wysokości 5.2 km. Erupcja była krótka, ale warto ją wzmiankować, gdyż w tym roku Gunung Dempo był spokojny. 

Eksplozje wulkaniańskie tragają innym indonezyjskim wulkanem, a mianowicie Ibu (Halmahera). Emisje popiołu mają miejsce ze stożka żużlowego w kalderze na wysokość 2 km.

25 lipca aleucki wulkan Shishaldin emitował popiół na wysokość około 6 km. Obecnie jak informują wulkanolodzy z Alaska Volcano Observatory wulkan się uspokoił. Ten piękny symetryczny wulkan charakteryzuje się umiarkowaną aktywnością eksplozywną. 

Od maja 2023 roku trwa płytki rój trzęsień ziemi 4 km na północ od innego alaskańskiego wulkanu Trident. Trzęsienia ziemi mają miejsce na głębokości 5 km pod wulkanem. Może dojść do erupcji Trident w bliższej lub dalszej przyszłości, która uformuje nowe stożki czy kopuły. Ostatnia erupcja Trident miała miejsce w latach 1953-74. 

Rozpoczęła się erupcja efuzywna w południowym pit crater wulkanu Erta Ale w Etiopii. Aktywny pozostaje stożek hornito na północno-zachodniej krawędzi krateru. 

Aktywny pozostaje stożek rozbryzgowy (spatter cone) wulkanu Piton de la Fournaise, który osiągnął wysokość 30 metrów i powstał na głównej południowo-wschodniej szczelinie. Lawa przemieszcza się tubami lawowymi. Aktywność sejsmiczna jest niska. 

Trwają eksplozje wulkaniańskie peruwiańskiego wulkanu Ubinas emitujące popiół na wysokość 6-7 km. Opad popiołu ma miejsce w dystryktach Ubinas, Yunga, Chojata i Lloque. 

W otworze erupcyjnym erupcji Litli Hrutur (Islandia) mają miejsce piękne fontanny lawy. Nowe pole lawowe rozrasta się zasilane przez wyciek lawy ze stożka. Materiałów zdjęciowych i filmowych z tej erupcji jest od groma. Sam zastanawiam się nad wylotem na Islandię, ale nie wiem czy mi się uda w te wakacje. Na razie erupcja trwa i być może potrwa jeszcze kilka tygodni/miesięcy. Zdj. Isak Finnbogason. 

Rośnie nowa kopuła lawowa kamczackiego wulkanu Szywiełucz. 28 lipca wulkan wyemitował popiół na wysokość 4.5 i 7.5 km. Naukowcy z KVERT objęli Szywiełucz czerwonym kodem awiacji.

Także 28 lipca kolumbijski wulkan Nevado del Ruiz wyemitował obłok popiołu na wysokość ponad 6 km.

Erupcja Litli Hrutur stabilna/ Intensywne emisje popiołu z wulkanu Shishaldin

                                             

Wróciłem z festiwalu Castle Party 2023 w Bolkowie, zatem najwyższa pora na nowy wpis. Erupcja Litli Hrutur na Islandii jest stabilna. 19 lipca 4.11 rano częściowo zawaliła się zachodnia krawędź aktywnego krateru i wylana lawa zaczęła płynąć w kierunku wzniesienia Litli Hrutur (kierunek południowo-zachodni).   

Niestety na skraju pola lawowego zemdlał zagraniczny turysta. Odtransportowano go helikopterem do szpitala, w którym zmarł. Nie mam jednak obecnie pojęcia czy do śmierci przyczyniły się toksyczne gazy obecne na miejscu erupcji. Zawsze obserwując wybuch wulkanu warto mieć przy sobie maskę przeciwgazową. Pytanie jak się zachowają Islandczycy - czy znowu nie zamkną/ograniczą dostępność erupcji? I faktycznie dzisiaj miejsce erupcji zostaje zamknięte na pewien czas.

Tak czy owak niektórzy turyści zachowują się nieodpowiedzialnie np. 17 lipca mimo obecności toksycznych gazów grupa ludzi próbowała się wspiąć na aktywny krater, czyli przedostała się do niebezpiecznej strefy no-go. 

Sama erupcja jest 2-3 razy intensywniejsza niż erupcja Gedlingadalsgos w 2021 roku. Czoło wylewu lawy przemieszcza się codziennie na odległość 300-400 metrów, natomiast maksymalna grubość wylewu wynosi 20 metrów, przeciętna 10 metrów. Aktywny krater osiągnął wysokość 22 metrów.

Czerwony kod awiacji dla aleuckiego wulkanu Shishaldin. 18 lipca emisje popiołu sięgnęły wysokości 6-9 km i pojawiły się wylewy lawy na zboczach wulkanu. Już 19 lipca aleucki wulkan zredukował aktywność erupcyjną emitując popiół na wysokość 3 km. Zdj. AVO.

Trwają liczne erupcje freatyczne na wyspie wulkanicznej Anak Krakatau.

Oczywiście wieści z Papui Nowej Gwinei docierają do mnie z opóźnieniem. Od 7 lipca trwają emisje popiołu z wulkanu Bagana (Wyspa Bougainville, na zdj.) Chmura popiołu kilkakrotnie sięgnęła wysokości 16-18 km, czyli stratosfery. Opad popiołu kontaminuje zasoby wody, niszczy ogrody, etc. Obecnie ewakuowano ponad 8000 osób z 10 wiosek blisko wulkanu. Czyli sytuacja kryzysowa, o której niewiele się mówi.

Redukcja intensywności trzeciej erupcji Ogni Fagradalsfjall

                                                 

11 lipca 2023 roku erupcja Litli Hrutur (trzecia erupcja cyklu tzw. Ogni Fagradalsfjall) zredukowała swoją intensywność. Ustabilizowała się, co oczywiście może się nagle zmienić. Aktywny pozostaje obecnie pojedynczy krater (stożek żużlowy) o długości 50-100 metrów. Intruzja magmy o długości ok. 10 km rozciąga się pod wzniesieniem Keilir w kierunku północno-wschodnim, czyli teoretycznie może dojść w przyszłości do kolejnego szczelinowego wypływu lawy. Lawa z erupcji pali mech w okolicach Litli Hrutur. 

Warto dodać, że erupcja Litli Hrutur miała miejsce 323 dni od czasu zakończenia erupcji Meradalir w 2022 roku. To trzecia erupcja cyklu, który został nazwany Ogniami Fagradalsfjall. Trzecia i możliwe, że nie ostatnia. Otwarcie nowych szczelin erupcyjnych i toksyczne gazy to główne zagrożenia związane z erupcją Litli Hrutur. 

Teren erupcji jest obecnie otwarty dla mieszkańców wyspy i turystów. Trekking na odległość 20 km w obie strony. To doprawdy fascynujące jak islandzkie erupcje szczelinowe stały się sieciowymi viralami i gigantycznymi atrakcjami turystycznymi. Umożliwiają z bliska zobaczenie zjawiska geologicznego, które nie jest powszechne (hawajska erupcja szczelinowa). Można się zbliżyć do wylewu lawy i poczuć ten ekstremalny żar. Można być świadkiem narodzin nowego stożka i nowego pola lawowego. Erupcje szczelinowe na La Palmie czy Hawajach (Mauna Loa) były możliwe do obserwacji jedynie z oddalonych punktów widokowych, Islandczycy podeszli do tego inaczej, bardziej pragmatycznie. Wszystkie erupcje systemu wulkanicznego Fagradalsfjall zostały udostępnione do obserwacji z bliska. I to jest niesamowite. Masa zdjęć, materiałów z dronów, live streamingi, teledyski kręcone w trakcie wypływów lawy, entuzjastyczne grupy poświęcone islandzkim wulkanom, itd. Media społecznościowe takie jak Facebook czy Instagram wprost puchną od ilości materiałów związanych z erupcjami szczelinowymi systemu wulkanicznego Fagradalsfjall, który jeszcze niedawno uznawałem za część systemu wulkanicznego Krysuvik. Można wręcz założyć, że są to erupcje turystyczne, dzięki którym Islandia jest wyjątkowa, co oczywiście ma też swoje ciemne strony (rosnące ceny, masa nieodpowiedzialnych zachowań turystów nie tylko na miejscu erupcji). 

Otwarty dostęp do erupcji. Brak przewodników. Brak płacenia za erupcyjny spektakl. Jedynie zalecenia ostrożności i rzetelne informowanie o zagrożeniach. Czyli nowatorskie podejście i same plusy.

Z drugiej strony wolałbym żyć w świecie, w którym viralowe stają się erupcje wulkaniczne, a nie patostreamingi czy oszukańcze praktyki niektórych internetowych celebrytów.

11 lipca wybucha najaktywniejszy wulkan błotny Tajwanu, czyli Wandan. Do jego ostatniej erupcji doszło w lutym 2023 roku, a w 2022 r. wybuchał trzykrotnie. 

Podwyższenie stopnia alarmu dla aleuckiego wulkanu Shishaldin z uwagi na wzrost aktywności sejsmicznej i anomalię termiczną. 

Mapa miejsc erupcji Ogni Fagradalsfjall via Maps of Iceland.

Erupcja wulkanu Fagradalsfjall w 2023 roku

Dzisiaj o godzinie 16.42 rozpoczęła się erupcja szczelinowa wulkanu Fagradalsfjall po kryzysie sejsmicznym, który objął 12 000 trzęsień ziemi. Blisko Litli Hrutur otworzyła się szczelina erupcyjna o długości 200 metrów, która generuje niewielkie fontanny lawy i wylew lawy palący roślinność. Na razie erupcja jest niepozorna, niewielka i nie mam pojęcia jak długo potrwa (chciałbym aby potrwała na tyle długo, abym zdążył ją w tym roku zobaczyć). Na miejscu są liczni droniarze i fotografowie, a także badacze wykonujący pomiary.

Obecnie widoczne są trzy równoległe szczeliny erupcyjne. Lawa płynie głównie na południe, nieco mniej lawy płynie na północ. Pytanie czy bez ostrzeżenia otworzą się nowe szczeliny. Istnieje taka możliwość. Dlatego też policja zamyka lokalne drogi i przegania cywilów. Także z powodu obecności dwutlenku siarki i innych gazów.

Zdjęcia początku erupcji Juergen Merz i Jakob Vegerfors.

Na pewno faza inicjalna erupcji i emisja lawy była przynajmniej 10 razy intensywniejsza niż początek erupcji Geldingadalsgos w marcu 2021 roku. Obecnie jednak intensywność emisji lawy spadła. Formują się stożki tzw. hornito. Erupcja nazwana została póki co Litli Hrutur i stanowi trzeci epizod tzw. Ogni Fagradalsfjall - po erupcjach Geldingadalsgos w 2021 roku (pół roku trwania) i Meradalir w 2022 roku (17 dni).

Ten post będzie aktualizowany w ciągu najbliższych dni. Później jadę na festiwal muzyczny. 

Trekking od parkingu Fagradalsfjall będzie długi. Natomiast jest droga i parking przy Keilir. Zapewne lada dzień Islandczycy wytyczą nowe szlaki do miejsca erupcji przy Litli Hrutur. Tak czy owak, ta erupcja może być o tyle problematyczna, gdyż nie jest osłonięta wzgórzami wulkanicznymi jak dwie poprzednie i teoretycznie lawa może zagrozić drogom na lotnisko międzynarodowe Keflavik. 

11 lipca po intensywnym początku erupcja Litli Hrutur osłabła. Normalka jeśli chodzi o islandzkie erupcje szczelinowe. Pytanie jak długo erupcja potrwa. Nikt tego nie wie.

9 lipca miało miejsce kilka eksplozji freatycznych stożka żużlowego indonezyjskiego wulkanu Anak Krakatau. 

Z filipińskiego wulkanu Mayon schodzą spływy piroklastyczne docierając na odległość przynajmniej 4 km. Aktywne pozostają dwa wylewy lawy. Kopuła lawowa filipińskiego wulkanu pozostaje niestabilna.

Rankiem 10 lipca z niestabilnej kopuły lawowej wulkanu Karangetang zszedł masywny spływ piroklastyczny. Trwa aktywność efuzywna indonezyjskiego wulkanu.

Update z Islandii/ Grzegorz Gawlik odnaleziony

                                                                        

Od początku roju (4 lipca) zarejestrowano już ponad 8500 trzęsień ziemi na północny wschód od systemu wulkanicznego Fagradalsfjall. Intruzja magmy znajduje się obecnie na głębokości mniej niż 1 km. Wypływ lawy jest zatem prawdopodobny, choć może się zdarzyć, że intruzja magmy ustanie. Jeśli natomiast dojdzie do erupcji szczelinowej to może ona być nieco silniejsza niż erupcje Geldingadalsgos w 2021 roku oraz Meradalir w 2022 roku. Do erupcji zapewne dojdzie na północ (blisko) wzniesienia Litli Hrutur albo gdzieś na obszarze pomiędzy północnym zboczem Fagradalsfjall i Keilir. Natomiast wciąż należy pamiętać, że nie każda intruzja magmy kończy się erupcją. Nie mam pewności czy dojdzie do wypływu lawy na sto procent.

7 kwietnia rozpoczął się także rój trzęsień ziemi na obszarze wulkanicznym Eldey, na zachód od Reykjanesta w związku z czym podniesiony został stopień alarmu dla tego wulkanu. 

Tragiczne wieści z Japonii. Rankiem 7 lipca ratownicy japońscy dotarli do ciała podróżnika i eksploratora wulkanów, autora Projektu 100 Wulkanów Grzegorza Gawlika, który zginął na wulkanie Ontake 7 kwietnia. Wcześniej ekipa poszukiwawcza natrafiła na jego plecak. Ciało Grzegorza zostało odnalezione na wysokości 2350 metrów, w stromej dolinie blisko południowo-wschodniego wierzchołka Ontake zwanego Otaki. Zapewne Greg próbował dotrzeć do kraterów Jigokudani powstałych wskutek erupcji w 2014 roku i doszło do tragicznego wypadku (ześlizgnął się ze szlaku, lawina?)

Przerażająco smutna wiadomość. Będzie mi Ciebie brakować, Przyjacielu. Świat stracił nietuzinkowego, odważnego i ciekawego podróżnika i wspinacza, który kochał wulkany. Dziękuję Ci za wszelkie wsparcie, którego mi udzieliłeś.

Swoją drogą zainteresowanie medialne wyczynami wspinaczkowymi Grega nie było w mojej ocenie wystarczające, może dlatego, że Greg nie wspinał się w Himalajach i nie zdobywał ośmiotysięczników. Wybrał traktowane po macoszemu przez większość wspinaczy wysokogórskich wulkany. Co prawda zdobył Kazbek, Ojos del Salado, Elbrus, Kilimandżaro, Orizaba czy Demawend, ale skupił się też na mniejszych czynnych wulkanach. I bardzo dobrze. Uwierzcie mi. Na Ziemi jest mnóstwo niezdobytych do tej pory wulkanów, w tym liczne wyspiarskie. 

I jeszcze jedna refleksja. Teraz tym bardziej warto kupić książkę Grzegorza, gdyż jest pełna cennych informacji. Jego już nieopłacana strona grzegorzgawlik.pl może kiedyś po prostu zniknąć z sieci, a jest pełna znakomitych artykułów i zdjęć.

https://bezdroza.pl/ksiazki/projekt-100-wulkanow-przewodnik-trekkingowy-top-15-grzegorz-gawlik,benajw.htm

http://www.grzegorzgawlik.pl/ \

EDIT: Pod artykułami o odnalezieniu ciała Grzegorza pojawiło się kilka głupawych komentarzy anonimów o tym, że "Grzegorz nic nie osiągnął", itd. Uważam takie umniejszające komentarze rodaków za ignoranckie i bezczelne plus wystawiane z czystej zawiści. Chociażby jego wyprawa na Ojos del Salado i pionierskie udokumentowanie fotograficzne i pomiarowe najwyżej położonych jezior na Ziemi przyczyniła się do późniejszego nurkowania w jednym z tych jezior przez polskiego nurka ekstremalnego Marcela Korkusia. No ale trzeba trochę na ten temat poczytać i interesować się tzw. ukrytą geografią.

Na zdj. Grzegorz i indonezyjski wulkan Lokon-Empung (krater Tompaluan) w 2013 r. oraz najwyżej położony obszar geotermalny na andyjskim wulkanie Ojos del Salado, do którego Gregor pioniersko dotarł w 2016 roku.

Nowy rój trzęsień ziemi pomiędzy Fagradalsfjall a Keilir

                                                                                 

Minęły dwa lata od czasu zobaczenia przeze mnie erupcji szczelinowej Geldingadalsgos/ Fagradalsfjall na żywo, tymczasem od 4 lipca mamy nowy rój trzęsień ziemi pomiędzy Fagradalsfjall a Keilir. To najintensywniejszy rój trzęsień ziemi w Fagradalsfjall w bieżącym roku i może on wskazywać na intruzję świeżej magmy. Nie wszystkie roje trzęsień ziemi skutkują erupcją lawową, jednakże nie byłbym zdziwiony gdyby w ciągu najbliższych dni/tygodni doszło na Reykjanes do kolejnej erupcji szczelinowej. Niektóre z tych trzęsień ziemi są bardzo płytkie (1.1 km-500 metrów). Co ciekawe, przynajmniej od kwietnia 2023 roku jest rejestrowana pomiarami GPS deformacja (podnoszenie się) gruntu na półwyspie Reykjanes.

To najsilniejszy rój trzęsień ziemi w Fagradalsfjall od 2022 roku (erupcja Meradalir). Pozostaje czekać i być czujnym. Być może szykuje się kolejny epizod erupcyjny (szczelinowy) na półwyspie Reykjanes.

EDIT 6 VII: Od 4 lipca zarejestrowano ponad 4700 trzęsień ziemi, w tym kilka o magnitudzie powyżej 3.5. Głębokość intruzji magmy to 2-4 km. Czekam zatem na wyciek lawy blisko Keilir albo na kompletny zanik roju.

Pomarańczowy alert dla wulkanu Ubinas w Peru spowodowany silniejszymi emisjami popiołu czasem sięgającymi wysokości 5.5 km. Lekki opad tefry miał miejsce w dystryktach Ubinas i Matalaque.

Ubinas to obok Sabancaya najaktywniejszy wulkan w Peru.

EDIT: Rankiem 6 lipca miała miejsce intensywna eksplozja wulkanu San Cristobal w Nikaragui, która wygenerowała obłok ciemnego popiołu o wys. 2-3 km oraz spływy piroklastyczne powstałe wskutek częściowego kolapsu kolumny erupcyjnej. 

Trwa malownicza efuzja lawy z wulkanu Piton de la Fournaise. Formuje się nowy stożek żużlowy na jednej ze szczelin erupcyjnych na wysokości 1700 m. Wyciek lawy znajduje się w odległości 2-2.5 km od drogi.

Pierwsza w 2023 roku erupcja wulkanu Piton de la Fournaise

2 lipca 2023 roku o godzinie 08.30 lokalnego czasu po krótkim kryzysie sejsmicznym i gwałtownej deformacji gruntu rozpoczęła się pierwsza w bieżącym roku erupcja szczelinowa wulkanu Piton de la Fournaise na wyspie Reunion. Należało się jej spodziewać, bo erupcje lawowe tego wulkanu mają miejsce co roku. Miejsce erupcji to wschodnia flanka krateru Dolomieu na wysokości 2000 metrów. Aktywne pozostawały dwie szczeliny erupcyjne emitujące niewielkie fontanny lawy i dwa wylewy lawy oraz obłok SO2. 2 lipca o godzinie 17.50 na południowo-wschodnim zboczu krateru Dolomieu otworzyła się trzecia szczelina emitująca lawę w kierunku Grandes Pentes. Zdj. OVPF z 3 lipca.

Trwają emisje popiołu z peruwiańskiego wulkanu Ubinas sięgające wysokości 5-6 km. 

Trawa efuzja lawy z filipińskiego wulkanu Mayon. Niestabilna kopuła lawowa wulkanu czasem zapada się generując spływy piroklastyczne docierające na odległość 3-4 km. Dwa główne wylewy lawy osiągają długość 2.3 km i 1.3 km (dane z 30 czerwca 2023 r.) Wulkan jest wciąż objęty trzecim stopniem alarmu.

Trzecim stopniem alarmu został także objęty japoński wulkan wyspiarski Kuchinoerabujima z powodu płytkiej aktywności sejsmicznej.