poniedziałek, 31 maja 2010

Włochy






WEZUWIUSZ (VESUVIUS) - Jeden z najniebezpieczniejszych wulkanów na świecie i zarazem jedyny aktywny wulkan na kontynencie europejskim. Wznosi się na wysokość 1219 metrów niedaleko Neapolu. W 5960 r. p.n.e oraz 3580 lat p.n.e Wezuwiusz wybuchł potężnie. Najbardziej niszczycielska erupcja Wezuwiusza miała miejsce w roku 79, kiedy wulkan doprowadził do zniszczenia trzech rzymskich miast: Pompeje, Herkulanum oraz Stabie. 24 sierpnia 79 roku wulkan eksplodował zasypując okolice deszczem popiołu. Pliniańska kolumna gazu i popiołu wzniosła się na wysokość 33 km. Na Pompeje opadła warstwa pumeksu i gorącego popiołu z częstotliwością 12-15 cm na godzinę. Zapadła kompletna ciemność. 25 sierpnia 79 roku o 7.30 wieczorem gorejące chmury ze zbocza Wezuwiusza dotarły do Pompejów i w ciągu dwóch minut doprowadziły do zagłady miasta. Erupcja z 79 roku (4 w skali VEI) na wieki pogrzebała Pompeje, Herkulanum i Stabie pod warstwami popiołu i mułu. W Pompejach i Herkulanum mogło zginąć od 3360 do 16 000 ludzi. Przysypane popiołem Pompeje odkryto ponownie dopiero w 1595 roku, Herkulanum natomiast zostało pogrzebane pod 20-metrową warstwą błota. Wybuch zniszczył część starego stożka za wyjątkiem pozostałości dawnego wulkanu zwanej Monte Somma usytuowanej na północno-wschodniej stronie góry. Z ruin starego stożka wyrósł nowy - Wezuwiusz. Raporty o erupcjach wulkanu po katastrofie z 79 roku nie są wiarygodne - wulkan wybuchł w roku 203 i 472 (w trakcie tej erupcji pokrył popiołem większość Europy, a wybuch był rzekomo słyszany nawet w Konstantynopolu). Potem Wezuwiusz wybuchał w latach 512, 685 i 993. W trakcie erupcji w roku 1036 miały miejsce wylewy lawy. Kolejne erupcje wulkanu odnotowano w latach 1049, 1139, 1500 (erupcja popiołu).

16 grudnia 1631 roku o świcie rozpoczęła się wielka erupcja Wezuwiusza. Kolumna plinańska osiągnęła wysokość 28 km, akompaniował jej opad tefry na wschodnią stronę wulkanu, spływy piroklastyczne, freato-magmowa emisja gazów oraz lahary. 17 grudnia pojawiły się wypływy lawy ze szczelin otwartych na południowo-zachodnich zboczach wulkanu, które dotarły do kilku wiosek m.in La Scala, Portici, Pugliano i Torre del Greco, po czym strumienie roztopionej skały zetknęły się z morskim żywiołem. Erupcja trwała jeszcze przez kilka tygodni do stycznia 1632 roku. Zniszczeniu uległo kilka wiosek, zginęło od 3500 do 4000 ludzi. W wyniku erupcji wulkan zmniejszył się o 152 metry, a po wybuchu krater stał się dwukrotnie szerszy.

W maju 1779 roku doszło do kolejnej silnej erupcji. Na północnej stronie wulkanu otworzyła się szczelina przez którą wydostała się lawa. 8 sierpnia rozpoczęły się głośne eksplozje i z wulkanu wyrosła kolumna ognia na wysokość 3.2 km. Zniszczeniu uległo miasteczko Ottoiano zasypane deszczem scorii i odłamkami ważącymi do 45 kg. Ludzie chronili się w piwnicach przez 25 minut, dopóki chmura nie przeszła dalej.

15 lipca 1794 roku o 6 wieczorem wylew lawy dotarł do Torre del Greco niszcząc część miasteczka. Strumień lawy miał być podobno szeroki na 305 metrów i dotarł aż na 91 metrów w głąb morza. Do kolejnych silnych erupcji Wezuwiusza doszło w latach 1822, 1838 i 1872.

26 kwietnia 1872 roku na północno-zachodniej stronie wulkanu otworzyła się szczelina z której wydostała się lawa. Strumień zablokował drogę ucieczki 20 obserwatorom, którzy zginęli. Zniszczone zostały miasteczka Massa i San Sebastiano de Vesuvio, strumień lawy otoczył także obserwatorium wulkanologiczne. 1 maja krater się zapadł tworząc kalderę. Lepka lawa utworzyła kopułę lawową w latach 1891-94. Inna formacja lawy Colle Umberto wyrosła w latach 90-tych XIX wieku w pobliżu obserwatorium. Erupcja z 1872 roku nastąpiła bez ostrzeżenia.

4 kwietnia 1906 roku blisko Casotto della Guide, na południowym zboczu wulkanu pojawiła się szczelina z której wylała się lawa. Wieczorem 7 kwietnia widoczne były fontanny lawy, a centralnym kraterem Wezuwiusza wstrząsały coraz intensywniejsze eksplozje. Ottaino znowu zostało zdewastowane, ilość wyrzuconego popiołu przyczyniła się do zawalenia wielu budynków. Ponad 100 osób zginęło w kościele w San Giuseppe, gdy zawalił się na nich pokryty popiołem dach świątyni. Pod koniec erupcji wybuch gazu zredukował stożek o 91 metrów.

18 marca 1944 roku - z krateru Wezuwiusza zaczyna wypływać lawa. Jej strumień popłynął w kierunku miast San Sebastian i Massa. Oba uległy zniszczeniu. Z krateru wyrzucone zostały ogromne ilości scorii i popiołu, a trzy dni później zaobserwowano gwałtowne fontanny lawy. Erupcja gazowa po raz kolejny wysadziła w powietrze górną część stożka. Zdewastowana została amerykańska baza lotnicza w pobliżu Neapolu. 29 marca 1944 roku Wezuwiusz zakończył ponad 300 lat niemal regularnej aktywności. I do tej pory milczy.

Wezuwiusz to bardzo niebezpieczny wulkan. Ponad 3 miliony osób żyjących w jego cieniu może zostać dotkniętych skutkami jego przyszłej erupcji. Ponad milion ludzi mieszka i pracuje w odległości do 6.4 km od wulkanu. Z tego powodu Wezuwiusz jest stale monitorowany. Jego gwałtowna przyszła erupcja może doprowadzić do straszliwego kataklizmu.

Erupcje Wezuwiusza: 79, 172, 203, 222-35?, 379-95, 472, 505, 512, 536, 685, 787, 968, 991?, 999?, 1007, 1037, 1049?, 1073, 1139, 1500, 1631-32, 1637-52, 1654-80, 1682, 1685-94, 1696, 1697-98, 1701-04, 1706-07, 1708, 1712-23, 1724-30, 1732-37, 1744-61, 1764-67, 1770-79, 1783-94, 1796-1822, 1824-34, 1835-39, 1841-1850, 1854-55, 1855-61, 1864-68, 1870-72, 1874, 1875, 1906, 1913, 1944.

Podwodna erupcja na Marianach



Trwa podwodna erupcja wulkanu na północnych Marianach pomiędzy wyspami wulkanicznymi Anatahan i Sarigan na głębokości 300 metrów. Podwodny wulkan wyrzuca popiół i gorące obłoki pary na wysokość do 12 km. W ten weekend mieszkańcy wyspy Sarigan słyszeli głośne eksplozje. Anatahan i Sarigan to dwa wulkany mariańskie: Anatahan wybuchł po raz pierwszy w czasach historycznych wieczorem 10 maja 2003 roku i do 2008 roku kontynuował aktywność wulkaniczną, Sarigan zaś uchodzi za wygasły, ale w czerwcu i sierpniu 2005 roku miały pod nim miejsce wstrząsy sejsmiczne.

Saint Kitts i Nevis



LIAMUIGA - Wysoki na 1156 metrów stratowulkan będący najwyższym szczytem wyspy St. Kitts. Posiada dwie kopuły lawowe na zachodnim zboczu oraz krater o średnicy 1 km, w którym do 1959 roku znajdowało się płytkie jezioro, od 2006 roku nadal obecne. Mniej niż 2000 lat temu miały miejsce ostatnie jak dotąd silne erupcje wulkanu produkujące lahary i spływy piroklastyczne. Przy otworze erupcyjnym są aktywne fumarole. Centralny stożek Liamuiga zbudowany jest z law bazaltowych i andezytowych. Od czasu osiedlenia się na wyspie osadników europejskich w 1624 roku nie odnotowano erupcji wulkanu. Raporty o erupcjach w latach 1692 i 1843 dotyczą zapewne eksplozji gazowych fumarol. W latach 1988-89 i 1999-2000 w okolicach krateru doszło do wstrząsów sejsmicznych. Wulkan znany jest także pod lokalną nazwą Mount Misery.

Hokkaido, Japonia


KUTCHARO - Kaldera na wyspie Hokkaido o średnicy 20 na 26 km, w której znajduje się jezioro Kutcharo-ko w kształcie półksiężyca. W centrum kaldery znajduje się holoceński wulkan Atosanupuri oraz kompleks kopuł lawowych. Każdej jesieni na wody jeziora migruje około 20 000 łabędzi. Brak danych o historycznych erupcjach, ostatni wybuch w kalderze miał miejsce ponad 1000 lat temu.

niedziela, 30 maja 2010

Galeria islandzkiej erupcji






Eyjafjallajökull - galeria erupcji i wyładowań elektrycznych. Przepiękne zdjęcia.

Sandwich Południowy



CANDLEMAS ISLAND - Kolejna wulkaniczna wyspa w archipelagu Sandwich Południowy oddalona 3.7 km od wyspy Vindication. Odkryta przez Jamesa Cooka 2 lutego 1775 roku w trakcie jego drugiej podróży dookoła świata. Północna część wyspy jest wolna od lodu na skutek wulkanicznego ciepła, południowa zaś pokryta śniegiem i lodem. Na mierzącym 550 metrów stratowulkanie znajdują się gejzery i gorące źródła. W 1953 roku dostrzeżono pole wrzącej lawy na północy wyspy. W 1823 roku doszło do erupcji z otworu erupcyjnego wulkanicznego stożka Lucifer Hill (Wzgórze Lucyfera) leżącego w północnej części wyspy i otoczonego przez pięć głównych wylewów lawy. Inna erupcja miała miejsce 6 listopada 1911 roku. A tak w ogóle nazwa wyspy kojarzy mi się z legendarnym epicko-doom metalowym zespołem Candlemass, także pasuje idealnie.

Sandwich Południowy


HODSON - Ten wysoki na 1005 metrów i pokryty lodem stratowulkan formuje niezamieszkaną wyspę Visokoi w archipelagu Sandwich Południowy. Wymiary wyspy w przybliżeniu: 8 na 6 km, bazaltowe stożki scorii na wschodnich zboczach wysepki. Przypuszczalnie doszło do dwóch erupcji Hodson w 1830 i 1930 roku. Kapitan Cook odkrywszy w 1775 roku wyspy Sandwich określił je mianem "najbardziej straszliwego wybrzeża na świecie", na które "nigdy nie padnie promień słońca".

Update co do ostatnich erupcji - Gwatemala i Ekwador



Wulkan Pacaya w Gwatemali nadal kontynuuje erupcję na skutek której ewakuowano 2000 ludzi z pobliskich obszarów. Wulkanem targają strombolijskie eksplozje wyrzucające bazaltową tefrę wysoko w powietrze. Tefra wraz opadem popiołu (warstwa liczy 7 cm) zniszczyła lub uszkodziła już 800 domów. Z powodu erupcji zginął reporter telewizyjny Anibal Achila, troje dzieci w wieku od 7 do 12 lat zaginęło. Zamknięto szkoły i lotnisko w Guatemala City.

Tungurahua w Ekwadorze także wybucha. Zarządzono ewakuację miast Cusua i Juive Grande, zamknięto lotnisko w Guyaquil. Chmura popiołu nad wulkanem sięgnęła wysokości 10 km.

Na filmiku z Youtube erupcja Pacaya.

Papua Nowa Gwinea






MANAM - Nie mylić z polskim zespołem muzycznym Kory Jackowskiej. Aktywny bazaltowo-andezytowy stratowulkan Manam leży na wyspie Manam (Papua Nowa Gwinea) na Morzu Bismarcka. Mierzy 1807 metrów. Wyspa ma kształt kolisty o średnicy 10 km. Niższe zbocza wulkanu obrasta roślinność, na wyższych nie ma wegetacji. Pozostałości starej kaldery są widoczne na wysokości 900 metrów. Wulkan posiada dwa aktywne kratery, z tym że bardziej aktywny jest południowy. Erupcje wulkanu mają charakter strombolijski i peleański. Te silniejsze produkują spływy piroklastyczne i wylewy lawy docierające aż do wybrzeża. Bywają śmiercionośne np. 3 grudnia 1996 roku spływ piroklastyczny z wulkanu zabił 13 osób w wiosce Budua, w marcu 2007 roku potok błota (lahar) porwał cztery osoby. Silne erupcje w listopadzie i grudniu 2004 roku doprowadziły do ewakuacji 9600 osób, odnotowano ofiary śmiertelne. 27 lutego 2006 roku kolejna silna erupcja i ewakuacja setek mieszkańców wyspy. Rok wcześniej (28 stycznia 2005 roku) wulkan zniszczył obserwatorium wulkanologiczne. Erupcje są kontynuowane w 2009 roku. Daty erupcji wulkanu Manam: 1616, 1643, 1700, 1830, 1885, 1887-95, 1899, 1901-02?, 1904, 1907?, 1909-14?, 1917, 1919, 1920-21, 1922, 1923, 1924?, 1925, 1926-28, 1932-34, 1936-39, 1946-47, 1953, 1954, 1956-58, 1959-60, 1961, 1962, 1963, 1963-64, 1965-66, 1974-2013, 2014, 2015.

Filipiny


NATIB - Mierzący 1287 metrów masywny stratowulkan leży na północnym krańcu półwyspu Bataan. W okolicach otworu erupcyjnego posiada obszary termalne. Wymiary jego kaldery 6 na 7 km. Ostatnie erupcje Natib miały miejsce w przedziale od 69 000 do 27 000 lat temu.

sobota, 29 maja 2010

W trzewach wulkanu Ambrym



Niesamowite nagranie. Spojrzenie w otchłań piekła!

Birma (Myanmar)





POPA - Mierzący 1518 metrów stratowulkan zlokalizowany jest w środkowej Birmie. Uformowany został w późnym plejstocenie, a lokalne legendy wspominają o jego erupcji w roku 442 p.n.e. Centralna kaldera w kształcie podkowy jest szeroka na 1.6 km i głęboka na 850 metrów. Popa składa się z bazaltowych i bazaltowo-andezytowych wylewów lawy oraz materiałów piroklastycznych i scorii wskazujących na dawne erupcje strombolijskie. Na południowy zachód od Mount Popa znajduje się Taung Kalat, wulkaniczna iglica (737 metrów) na szczycie której wybudowano wieki temu buddyjski klasztor.

Dominika



MORNE DIABLOTINS - Nazwa największego i najwyższego wulkanu Dominiki (1430 m) z francuskiego znaczy tyle, co 'małe diabły'. W jego pobliżu znajduje się inny wulkan Morne aux Diables (północna krawędź wyspy). Posiada 5 kopuł lawowych oraz gorące źródła obok Glanvillia, na północno-zachodnim zboczu, zarówno podwodne jak i brzegowe. Brak danych o jego historycznych erupcjach.

Chile



YATE - Wysoki na 2187 metrów bazaltowo-andezytowy stratowulkan z pasożytniczymi otworami leżący na płaskowyżu Hualaihue, zerodowany lodowcem. Nie odnotowano jego erupcji w czasach historycznych. Yate zawiera sześć erupcyjnych otworów położonych na szczelinie o średnicy 7.5 km. 19 lutego 1965 roku ze zbocza Yate zeszła lawina, która przebyła 7.5 km i dotarła do jeziora Lago Cabrera. W następstwie tsunami o wysokości 25 metrów zginęło 27 osób.

Erupcja Tungurahua w Ekwadorze


28 maja 2010 roku w Ekwadorze wybuchł wulkan Tungurahua. Do ewakuacji zmuszono setki ludzi. Chmura erupcyjna sięgnęła wysokości 10 kilometrów. Opad popiołu odnotowano w mieście Guyaquil, 185 km na południowy zachód od tego aktywnego stratowulkanu. Odwołano loty z Quito i Guyaquil. Od stycznia 2010 roku trwają erupcje Tungurahua (3-4 stycznia z krateru wyrzucona została lawa).

piątek, 28 maja 2010

Etiopia






ERTA ALE - Najaktywniejszy bazaltowy wulkan tarczowy Afryki (613 m) położony na spękanej żarem słońca etiopskiej pustyni (depresja Danakil). Jest jednym z pięciu wulkanów na świecie (obok Kilauea, Erebus, Nyiragongo i Mount Ambrym) posiadającym aktywne jezioro lawy. W języku Afar 'Erta Ale' znaczy tyle, co 'dymiąca góra', co oznacza, iż wulkan mógł być aktywny od wielu stuleci. Jego eliptyczna kaldera ma wymiary 1.6 na 0.7 km, a dwa kratery są często wypełnione wrzącymi jeziorami lawy. Główny krater zapadliskowy jest głęboki na 200 metrów, mniejszy południowy loch jest szeroki na 65 metrów i głęboki na 100. Odnotowano erupcje wulkanu w latach 1873?, 1903?, 1904?, 1906, 1940, 1960, 1967-2015 (faza erupcyjna niemal bez przerwy). Erupcje szczelinowe mają miejsce zazwyczaj na północnym zboczu Erta Ale. Erupcja z 25 września 2005 roku zabiła 250 zwierząt i zmusiła do ewakuacji okolicznych mieszkańców. Erta Ale jest do tej pory wulkanem mało poznanym z uwagi na trudny dostęp do niego, piekło pustyni i niegościnne plemię Afarów.

Erupcja Pacaya w Gwatemali


W czwartek 27 maja doszło do erupcji wulkanu Pacaya w Gwatemali, w wyniku której zginęły 3 osoby: dwóch mieszkańców wsi El Bejucal oraz reporter gwatemalskiej CNN. Ewakuowano 4 wioski w pobliżu wulkanu, zamknięto międzynarodowe lotnisko w Guatemala City. Popiół z wulkanu pokrył jego pobliskie obszary.

Oprócz Pacaya aktywne są obecnie następujące wulkany:

1) Arenal (Kostaryka)
2) Cleveland (Aleuty)
3) Eyjafjallajökull (Islandia, z wulkanu nadal wydobywa się pióropusz pary)
4) Pagan Island (Mariany)
5) Rinjani (Indonezja, wyspa Lombok)
6) Bagana (Papua Nowa Gwinea)
7) Batu Tara (Indonezja, wyspa Batu Tara)
8) Fuego (Gwatemala)
9) Gaua (wyspy Banksa na Pacyfiku, Vanuatu)
10)Karymsky (Karimski, wschodnia Kamczatka)
11)Kilauea (Hawaje)
12)Kluczewska Sopka (środkowa Kamczatka)
13)Sakurajima (Japonia, wyspa Kiusiu)
14)Santa Maria (Gwatemala)
15)Szywiełucz (środkowa Kamczatka)
16)Ulawun (Papua Nowa Gwinea, Nowa Brytania)

10 tysięcy dni erupcji


Od 3 stycznia 1983 roku hawajski wulkan tarczowy Kilauea wybucha bez przerwy. Minął dzisiaj dziesięciotysięczny dzień jego erupcji. Nie na darmo Kilauea jest jednym z najaktywniejszych wulkanów na świecie. W XIX wieku otwory erupcyjne wulkanu były aktywne przez prawie 100 lat. Dostęp do krateru Halemaumau jest ograniczony.

Alaska, Aleuty





CLEVELAND - Jeden z najaktywniejszych stratowulkanów archipelagu wysp Aleuckich formujący zachodnią część wyspy Chuginadak. Mierzy 1730 metrów i występuje pod tradycyjną nazwą Chuginadak (aleucka bogini ognia). Niemal idealnie symetryczny wybuchał regularnie w ciągu ostatnich dwóch wieków. Erupcja z 10-13 czerwca 1944 roku (skala VEI = 3) zabiła amerykańskiego żołnierza sierżanta Purchase (porwał go potok błota). W jej wyniku słup popiołu osiągnął wysokość 6 km. Ewakuowano niewielki oddział wojskowy. W trakcie wybuchu w 1994 roku chmura popiołu sięgnęła wysokości 10.5 km, a 19 lutego 2001 roku 12 km, przy czym popiół opadł na miasto Nikolski. Do ponownych erupcji doszło 19 lutego i 13 marca. Do ostatniej jak dotąd erupcji Cleveland doszło 2 października 2009 roku, w wyniku której chmura popiołu sięgnęła wysokości 6.1 km, powędrowała 600 km na północny wschód i została rozwiana nad Morzem Beringa. Erupcje wulkanu charakteryzują krótkie emisje popiołu, którym towarzyszą wylewy i fontanny lawy. 26 maja 2010 roku na otworze erupcyjnym zaobserwowano anomalię termiczną. Zatem czy Cleveland szykuje się do kolejnej większej erupcji? Wybuchy wulkanu w latach 1893, 1897, 1929?, 1932, 1938, 1944, 1951?, 1975, 1984, 1985, 1986, 1987, 1989?, 1994, 2001, 2005-09, 2011, 2012, 2013, 2014.

wtorek, 25 maja 2010

Indonezja i Kostaryka: dwie nowe erupcje


24 maja 2010 – niemal ciągle aktywny wulkan Arenal (Kostaryka) wybuchł eksplozywnie i efuzywnie produkując popiόł, bomby wulkaniczne, emisje gazu oraz 8 wypływόw lawy (według innych źrόdeł lawin), ktόre doprowadziły do ewakuacji Parku Narodowego Arenal. W ciąu ostatnich 42 lat doszło do kilku strombolijskich erupcji Arenal. Ostatnia silna erupcja wulkanu w 1968 roku (skala VEI = 3) zabiła 89 osόb.

Ożywił się indonezyjski wulkan Rinjani (wyspa Lombok), a w zasadzie stożek scorii Barujari znajdujący się w kalderze i od końca 2009 roku niemal ciągle eksplozywny. Barujari wyrzucił z siebie obłok popiołu na wysokość 2 km oraz bomby wulkaniczne, a lawa dotarła do jeziora kalderowego Segara Anak. Nie zarządzono jednak ewakuacji okolicznych mieszkańcόw. Na fotografii Barujari.

Koniec islandzkiej erupcji?


W czasie ostatniego weekendu (22-23 maja) Eyjafjallajökull powoli zamierał z ostatnią erupcją popiołu mającą miejsce trzy dni temu. Nie odnotowano opadόw popiołόw ani piorunόw, zmniejszyła się liczba wstrząsόw sejsmicznych. Od tego czasu z otworu wciąż wydobywa się wysoka na 3 km chmura pary, ale przestrzeń powietrzna nad pόłnocnym Atlantykiem i Europą pozostaje wolna od popiołu. Straty linii lotniczych ocenia się na blisko 1.7 miliarda euro. To, że erupcja pod lodowcem Eyjafjallajökull się zakończyła wcale nie oznacza, że wulkan się nie uaktywni. Jeśli magma na nowo zacznie się przemieszczać z komory magmowej to wulkan wybuchnie znowu, natomiast jeśli zapas magmy się skończył to będzie rzeczywiście finito. Od momentu otwarcia szczeliny w Fimmörduvháis erupcja trwała bez przerwy dwa miesiące – szkoda, że już ustała... :) Bela final manhã de carnaval!

Kamczatka, Rosja


VEER - Niewysoki bazaltowy wulkan (350 m) we wschodniej Kamczatce blisko rzeki Levaya Avacha. Składa się ze stożków żużlowych i lawowych. Niepotwierdzona erupcja w 1856 roku. W pobliżu znajduje się andezytowy wulkan Pravy (Prawy).