Nowe wyspy wulkaniczne (lata 2011-2015)

Fascynuje mnie proces formowania nowego lądu przez erupcje wulkaniczne. Od roku 2011 w wyniku podmorskich erupcji wulkanicznych narodziły się cztery nowe wysepki. O każdej z nich kilka słów:

1) Dwie wysepki w archipelagu Zubair (Jemen) na Morzu Czerwonym - Powstały wskutek dwóch podmorskich erupcji wulkanicznych, które miały miejsce na przełomie 2011-12 roku oraz w 2013 roku. Ze strony naukowców padła sugestia, iż archipelag Zubair może być częścią poprzednio nie rozpoznanej strefy aktywności wulkanicznej. W odróżnieniu od ciągle trwającej erupcji Nishinoshima dwie jemeńskie erupcje trwały przez okres miesiąca-dwóch. Pierwsza z nich rozpoczęła się 19 grudnia 2011 roku pomiędzy wyspami Haycock i Rugged. Trwała do 15 stycznia 2012 roku i w jej wyniku powstała wyspa Principato di San Bernardino (Sholan) na której znajduje się jezioro kraterowe. 28 września 2013 roku na południowy zachód od poprzedniego miejsca erupcji rozpoczęła się druga podmorska erupcja. Pod koniec października uformowała się druga wyspa Jadid. W obu przypadkach faza aktywności eksplozywnej poprzedziła efuzję lawy. Naukowcy z King Abdullah University of Science and Technology w Arabii Saudyjskiej wierzą, że obie wysepki przetrwają wieki. Mniejsza z nich Sholan w ciągu dwóch lat od zakończenia erupcji zmniejszyła się o 30% wskutek erozji, potem poziom erozji zaczął spadać. Większa zwana Jadid jest jeszcze odporniejsza na erozję. Z czasem materiał budulcowy wysp zamieni się w odporny na erozję tuf. Być może zakwitną na nich pierwsze rośliny z nasion przeniesionych przez ptaki i prądy morskie. O ile pozwoli na to jałowy klimat wysp archipelagu Zubair. Czy w następnych latach dojdzie do kolejnych podmorskich erupcji wulkanicznych w archipelagu Zubair i tym samym do uformowania kolejnych wysp? Nie można tego wykluczyć.

2) Nishinoshima - Nishinoshima narodziła się w listopadzie 2013 roku. Choć aktywność wulkaniczna w formie efuzji lawy na wysepce wciąż trwa erozja morska zaczyna drążyć nowo powstały skrawek lądu. Nishinoshima przez biologów ewolucyjnych już określana jest jako przyszłe laboratorium procesu ewolucji. Na razie to jałowa wulkaniczna skała. Gdy aktywność wulkaniczna na wyspie ustanie pojawią się ptaki. Pozostawią na wyspie nasiona, okruchy żyznej gleby, odchody, pióra. Niektóre nasiona przyniesie wiatr czy morze. Zakwitną pierwsze rośliny; rozwinie się ekosystem. I tutaj dochodzi do konfliktu między wulkanologami i geologami a biologami. Ci ostatni chcieliby aby na nowo powstałą wyspę wraz z obecnością ludzi nie trafił żaden materiał zewnętrzny, który może zakłócić wczesne stadia procesu ewolucji. Zapewne przez wiele lat Nishinoshima będzie wyspą zamkniętą dla cywilów i turystów - podobnie jak islandzka Surtsey. Należąca do łańcucha wysp Ogasawara Nishinoshima dobitnie pokazuje, iż nasza planeta jest żywa i aktywna.

3) W styczniu 2015 roku zakończyła się podmorska erupcja Hunga Ha'apai, która doprowadziła do powstania najmłodszej wysepki z pięknym zielonkawym jeziorem kraterowym (na zdjęciu GP Orbassano) i najwyższym punktem mierzącym 120 metrów (pozostałe wymiary: szerokość 800 metrów i długość 1.3 km). Geolodzy z Tonga twierdzą jednak, że powierzchnia wysepki szybko maleje.