Wulkan Szywiełucz bywa zaliczany do grupy wulkanów kluczewskich. W odróżnieniu od pięknych symetrycznych wulkanów Kluczewska Sopka czy Kronocka Sopka Szywiełucz jest brzydki, posępny. Powstał w późnym plejstocenie 65 000 lat temu - stary Szywiełucz rozerwany potężną erupcją wulkaniczną sprzed tysięcy lat wznosi się na wysokość 3283 metry, natomiast młody Szywiełucz w przedziale czasowym od 10 000 lat temu do 1964 roku na przemian rósł i zapadał się przy udziale eksplozywnych erupcji połączonych z ekstruzją lawy i wyrzucaniem tefry. Kolapsy Szywiełucz określone za pomocą tefrochronologii miały miejsce 5700, 3700, 2600, 1600, 1000 i 600 lat temu. Pierwsza udokumentowana historycznie erupcja Szywiełucz w 1854 roku miała siłę 5 w skali VEI i pozostawiła krater o szerokości 1.5 km znajdujący się w większej kalderze. Przez kolejne lata w kraterze formowały się nowe kopuły lawowe. Pomiędzy 1925 a 1930 rokiem uformowała się duża kopuła, pomiędzy 1946 a 1949 kolejna zwana Suelich. Od 1950 roku Szywiełucz ucichł - nie było erupcji, eksplozji, ekstruzji, jedynie fumarole wykazywały aktywność. 24 stycznia 1964 roku trzęsienie ziemi miało miejsce pod wulkanem. W październiku tego roku aktywność sejsmiczna przybrała intensywny charakter. O 7.07 w nocy z 11 na 12 listopada 1964 roku potężny wstrząs targnął wulkanem i rozpoczęła się erupcja Szywiełucz - wpierw od strukturalnego kolapsu i ogromnej lawiny gruzu, a potem od erupcji freatycznej, która wyprodukowała kolumnę bogatego w gips popiołu, wreszcie aktywność pliniańska wulkanu doprowadziła do ejekcji juwenilnej tefry. O 7.47 miały miejsce pumeksowe spływy piroklastyczne. O 8.22 erupcja wulkanu ustała. Kopuła Suelich i inne post-1854 kopuły lawowe oraz wzgórze Arbuzik przestały istnieć. Topografia wierzchołka Szywiełucz uległa zmianie. Lawina gruzu pokryła obszar 98 km kwadratowych z przeciętną głębokością od 3 do 15 metrów, w depresjach nawet na głębokość 150 metrów. Erupcja wyprodukowała 0.8 km sześciennych tefry. Po kilku latach spokoju do 1980 roku Szywiełucz uformował nową kopułę lawową w wewnętrznym kraterze. Erupcja trwała dwa lata, kolejna miała miejsce w 1984 roku. W późnych latach 80-tych i latach 90-tych Szywiełucz był bez przerwy aktywny i stale rósł - do 1995 roku. Od sierpnia 1999 roku Szywiełucz wykazuje niemal nieprzerwaną aktywność erupcyjną - czasem z silniejszymi epizodami erupcyjnymi jak np. w lutym 2005 roku. Oddalone o 50 km od wulkanu małe miasteczko Kliuchi jest zagrożone opadem popiołu. Szywiełucz regularnie produkuje chmury popiołu sięgające wysokości 8 km, a nawet więcej, tym samym stwarzając zagrożenie dla awiacji. Liczne warstwy popiołu z Szywiełucz odnajdywane na rozległych terytoriach stanowią idealne markery w holoceńskich badaniach związanych z datowaniem innych wulkanicznych materiałów, form terenu, materiałów naniesionych przez tsunami czy lawiny, morskich i rzecznych teras oraz wykopalisk archeologicznych. Szywiełucz jest zły do szpiku kości.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz