Paroksyzm erupcyjny indonezyjskiego wulkanu Lewotobi Lakilaki

                                                                   

Dziś o godzinie 17.35 czasu WITA doszło do silnej erupcji eksplozywnej indonezyjskiego wulkanu Lewotobi Lakilaki. Kolumna popiołu sięgnęła wysokości 10 km (wg innych danych: 16 km). Trwają ewakuacje z okolic wulkanu, gdyż istnieje ryzyko zejścia spływów piroklastycznych.

W wysokiej kolumnie erupcyjnej z Lewotobi Lakilaki widoczne były wulkaniczne błyskawice generowane przez tarcie drobin popiołu. Wulkan objęty został czwartym stopniem alarmu. 

O godzinie 23.00 czasu lokalnego kolumna popiołu nad wulkanem wzniosła się na wysokość 5 km. 

Poprzedni paroksyzm erupcyjny Lewotobi Lakilaki miał miejsce 18 maja br. 

Także dzisiaj indonezyjski wulkan Raung wyemitował obłok popiołu o wysokości 1.5 km.

Zdj. Magma Indonesia, PVMBG Badan Geologi. 

Aha, pod moimi wpisami na peju WŚ pojawiła się masa wpisów o ekoterrorystach, opodatkowaniu wulkanów, Grecie Thunberg, etc. Niektórzy komentatorzy myślą, że wulkany emitują tylko cieplarniany dwutlenek węgla. Wygodnie jest zapomnieć (albo o tym nie wiedzieć, bo po co nabywać wiedzę?), że w czasach historycznych kilka potężnych erupcji wulkanicznych (6 i 7 w skali VEI), które bogate były w dwutlenek siarki SO2 doprowadziło do okresowych epizodów schłodzenia klimatu np. Tambora w 1815 roku czy Krakatau w 1883 roku. Warto pamiętać o tym, że potężne erupcje wulkaniczne chłodzą klimat, a nie go ocieplają. I tak, emitowane przez wulkany CO2 i para wodna są gazami cieplarnianymi, aczkolwiek wulkany nie wpływają na zmiany klimatyczne tak intensywnie jak czynniki antropogeniczne. W zasadzie ich wpływ na ocieplenie klimatu jest zaniedbywalnie mały. 

I jeszcze jedno. Paroksyzm erupcyjny wulkanu Lewotobi Lakilaki był umiarkowanie silny, ale to max 3-4 w skali VEI (krótka erupcja, wysokość kolumny erupcyjnej to max 16 km). Aby okresowo schłodzić klimat za sprawą ogromnej emisji SO2 do stratosfery potrzeba znacznie dłuższej i silniejszej erupcji wulkanicznej (6-7 w skali VEI a la Tambora w 1815 roku, czas trwania: kilkanaście godzin/kilka dni, wysokość kolumny erupcyjnej: 30-40 km i wyższa). Wówczas będziemy mieli zjawisko wulkanicznej zimy. Wtedy zmiany klimatu w kontekście globalnego ocieplenia staną się nieważne, bo konsekwencje przyszłej 7 w skali VEI dla ludzkości mogą okazać się naprawdę opłakane.

https://wulkanyswiata.blogspot.com/2024/06/przysza-erupcja-o-sile-7-w-skali-vei-i.html

Zachęcam do patronowania WŚ bądź postawienia mi od czasu do czasu wirtualnej kawki. Myślę że pasjonackie blogi i fanpejdże takie jak mój stanowią doskonałą przeciwwagę dla utrzymujących się z clickbaitów i reklam koncernów medialnych. U mnie clickbaitów ani reklam nie znajdziecie. 

Zostań Patronem WŚ:

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Opcja wirtualnej kawy:

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

Wyciek asfaltu w kopalni Lettomanopello

                                                              

Lubię wyszukiwać intrygujące archiwalne fotografie geologiczne, zatem tym razem wpis nie będzie stricte poświęcony wulkanom. Specjalista od wulkanów błotnych Mark Tingay zamieścił ostatnio na X unikalne zdjęcia wycieku asfaltu ze skały, który wylał się do sztolni kopalnianej w Lettomanopello (Abruzja, Włochy) w 1956 roku. Zdjęcia niniejsze wyglądają niczym z lovecraftowskiej fantastyki naukowej/ sci-fi horroru, ale pochodzą z fascynującego artykułu Cazziniego z 2018 roku, opublikowanego przez Geological Society z Londynu. 

Bitum (asfalt) to bardzo lepka mieszanina węglowodorów pochodząca z ropy naftowej. Potrafi zastygnąć, ale generalnie nadal jest cieczą, która płynie bardzo wolno. Od czasów starożytnego Rzymu był używany jako zaprawa murarska, do uszczelniania łodzi, jako klej.

Wrzuciłem powyższe zdjęcie z trzema mężczyznami na mój fanpejdż i okazało się fajną ciekawostką/viralem. Kopalnia Lettomanopello, w której od lat 30-tych wydobywano bitum obecnie jest opuszczona.

EDIT: W Lettomanopello funkcjonowały dwie kopalnie wydobywcze asfaltu. Obie są opuszczone.

https://www.mindat.org/loc-374199.html

https://www.mindat.org/loc-374171.html

Jeziora asfaltowe znajdują się m.in. w Trynidad i Tobago (Asphalt Lake), Azerbejdżanie (Binagadi) czy w Wenezueli. 

Tuż przed świtem 2 maja 2025 roku sonda NASA Mars Odyssey sfotografowała ogromny marsjański wulkan tarczowy Arsia Mons, który wraz dwoma innymi masywnymi wulkanami formuje masyw Tharsis Montes. Zielonkawa mgiełka (poświata) na fotografii to nic innego niż marsjańska atmosfera. 

Zastosowanie sztucznej inteligencji AI w wulkanologii i sejsmologii

 

Obecnie staram się wdrażać we własnym zakresie w sztuczną inteligencję (AI). Na razie w formie lektur książkowych (głównie książki wydawnictwa Helion), potem przyjdą kursy online i webinary. Dostrzegam rewolucję technologiczną, która nadeszła, ale też nie podchodzę do niej bezkrytycznie w pełni świadom licznych zagrożeń, które ona przyniesie/może przynieść. Daleko mi jednak do zajadłego luddysty, który jest całkowicie przeciwny wdrożeniu AI jako narzędzia wspomagającego ludzką pracę/kreatywność. W niniejszym artykule skupię się na dwóch przykładach zastosowań sztucznej inteligencji AI w sejsmologii i wulkanologii, na które natrafiłem w bieżącym roku.

Notka z fanpejdża WŚ z 27 maja br.

Doktor Alberto Ardid i profesor nadzwyczajny David Dempsey wykorzystali ucznenie maszynowe (machine learning) do analizy powtarzalnych wzorców sejsmicznych z 24 wulkanów, w tym z trzech zlokalizowanych w Nowej Zelandii, prowadzących do 41 przeszłych erupcji m.in. White Island w 2019 roku (zginęły 22 osoby), Ruapehu w 2009 roku i Tongariro w 2012 roku.

Odkryli że sygnały ostrzegawcze (prekursory sejsmiczne) przed erupcją podążają za powtarzalnymi wzorcami, które można przenieść na inne, mniej zbadane (słabo monitorowane) wulkany.

"To odkrycie może być przełomem w prognozowaniu (predykcji) erupcji, umożliwiając nam wykorzystanie danych z należycie monitorowanych wulkanów w celu poprawy monitoringu i łagodzenia  ryzyka w miejscach niedostatecznie monitorowanych, zwiększając tym samym bezpieczeństwo wulkanów na całym świecie." - powiedział Ardid. 

Erupcje wulkaniczne stanowią poważne zagrożenie dla około 29 milionów ludzi na całym świecie, którzy mieszkają w odległości 10 km od czynnych wulkanów. 

https://www.nature.com/articles/s41467-025-56689-x

Algorytmy uczenia maszynowego odegrały także ważną rolę w trakcie kryzysu sejsmicznego Santorini (Grecja) w grudniu 2024-lutym 2025, gdyż wykrywały 10 razy więcej trzęsień ziemi niż standardowe metody katalogowania sejsmicznego z Obserwatorium w Atenach. Chodzi tutaj o detekcję trzęsień ziemi o małej magnitudzie. 

https://www.bgs.ac.uk/news/artificial-intelligence-is-proving-a-game-changer-in-tracking-the-santorini-earthquake-swarm/

Obecnie czytane: "Azymut na AI" Chrisa Badura i "Sztuczna inteligencja: Nowe spojrzenie" Norviga i Russella. 

Garść niusów wulkanicznych:

11 czerwca br. miał miejsce 25 epizod erupcyjny w kalderze Halemaumau hawajskiego wulkanu tarczowego Kilauea, który wygenerował fontannę lawy sięgającą wysokości 350 metrów i trwał 8 godzin. 

Pod koniec maja br. miała miejsce niewielka aktywność erupcyjna wulkanu Mount Michael (Sandwich Południowy, aktywne jezioro lawy w kraterze). 

Wyciek lawy o długości 3.3 km ma miejsce na północno-zachodniej flance wulkanu tarczowego Nyamuragira (Kongo). Jezioro lawy stratowulkanu Nyiragongo także pozostaje aktywne. 

Niewielki wylew lawy ma miejsce z wulkanu Mawson Peak (bezludna Wyspa Heard, Australia, ta sama, na którą swego czasu Donald Trump nałożył idiotyczne cła). 

Źródło: Culture Volcan.

Paroksyzm erupcyjny wulkanu Fuego w Gwatemali

                                                      

5 czerwca 2025 roku zintensyfikowała się aktywność erupcyjna wulkanu Fuego w Gwatemali. Jak informują wulkanolodzy z Conred z Fuego schodzą spływy piroklastyczne, które mkną wąwozami Ceniza i Seca na odległość nawet 7 km. Trwają ewakuacje wiosek El Porvenir, Panimache i Morelia. Zamknięta została droga RN-14 w departamencie Escuintla.

Fuego to wulkan, którego nie należy lekceważyć. Przypominam, że 3 czerwca 2018 roku (czyli ponad 7 lat temu) zabił spływami piroklastycznymi setki osób. Zdj. Conred.

6 czerwca br. erupcja wulkanu Fuego jest kontynuowana. Ulewne opady deszczu destabilizują świeży materiał wulkaniczny. W konsekwencji powstają przemieszczające się wąwozami wulkanu lahary (potoki wulkanicznego błota), które są mobilne i niebezpieczne. 

Dla przypomnienia 2 czerwca br. spływ piroklastyczny miał miejsce z sycylijskiego wulkanu Etna.

Rankiem 5 czerwca doszło też do 24 epizodu erupcyjnego w kalderze Halemaumau hawajskiego wulkanu Kilauea. Fontanny lawy w kształcie litery V w najintensywniejszej fazie erupcji sięgały wysokości 300-350 metrów. 

Trwa słaba aktywność erupcyjna wulkanu Suwanosejima (Japonia) oraz podmorskiego wulkanu Kavachi (Wyspy Salomona).

Kolejna aktualizacja jutro rano. 

Spływ piroklastyczny z SE Crater wulkanu Etna

                                                                   

Dziś o godzinie 11.23 lokalnego czasu doszło do częściowego kolapsu (zapadnięcia się) fragmentu wierzchołka SE Crater (jego północna strona) wulkanu Etna, po czym w kierunku Valle del Leone, a potem Valle del Bove zszedł masywny spływ piroklastyczny (zjawisko, które nie jest powszechne na sycylijskim wulkanie). Aktywność erupcyjna nasiliła się wewnątrz krateru generując fontannę lawy. Na szczęście nikt nie odniósł obrażeń, ale wielu osobom udało się nakręcić i sfotografować gorejącą chmurę, która mknie bardzo szybko i jest wysokotemperaturowa. Przewodnicy krzyczeli na ludzi, aby czym prędzej uciekali i turyści się do poleceń zastosowali. 

Oczywiście spływy piroklastyczne na Etnie to nie jest jakaś zdumiewająca nowość: poprzednie miały miejsce 10 lutego 2022 roku i 11 lutego 2014 roku, ale ten był wyjątkowo masywny. 

Paroksyzm erupcyjny sycylijskiego wulkanu Etna miał miejsce z SE Crater, czyli najmłodszego centrum erupcyjnego Etny. Od 15 marca do 12 maja 2025 roku miało miejsce kilka epizodów aktywności strombolijskiej z SE Crater obejmujących wycieki lawy. 2 czerwca br. miał jednak miejsce pierwszy od 1 grudnia 2023 roku paroksyzm erupcyjny (epizod fontanny lawy) z SE Crater. 

Zdj. Roberto Tartoni i in. 

Etna jest nadal relatywnie bezpiecznym wulkanem do eksploracji. Sam byłem na niej dwukrotnie i gorąco polecam. 

Zachęcam do Patronowania WŚ, jeśli macie ochotę i możliwość. Z góry dziękuję.

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Można mi także postawić wirtualną kawkę w zamian za moje wysiłki popularyzacji wulkanów w polskim Internecie. Z góry dziękuję. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata