Grecja

SANTORYN - Inne nazwy: Santorini, Thera. Największa i najdalej na południe wysunięta wyspa greckiego archipelagu Cykladów i zarazem pozostałość gigantycznej eksplozji wulkanicznej niszczącej osadnictwo na wyspie i przyczyniającej się do upadku tzw. cywilizacji minojskiej na Krecie. Santoryn wybuchł około 1613 roku p.n.e. W wyniku potężnej erupcji (skala VEI = 7) powstała ogromna kaldera zapadliskowa wypełniona wodą. Pozostałościami dawnego stożka wulkanicznego mierzącego ongiś ok. 1600 metrów są dwie 'spalone wyspy' Palea Kameni i Nea Kameni. Ów monstrualny wybuch Santorynu doprowadził do zagłady miasto Akrotiri na wyspie Thera i na skutek fal tsunami sięgających wysokości 50 metrów oraz gęstego opadu popiołu zniszczył miasta, placówki handlowe i porty cywilizacji minojskiej na Krecie. Pliniańska kolumna gazu i popiołu w trakcie głównego paroksyzmu wulkanu wznosiła się na wysokość 36 km. Ruiny starożytnego miasta Akrotiri są często porównywane do Pompejów zniszczonych wybuchem Wezuwiusza w 79 roku, jednak jego mieszkańcy opuścili wyspę tuż przed kataklizmem - po wielkim trzęsieniu ziemi. Po erupcji Santorynu z jednej pojedynczej wyspy, która została rozerwana na strzępy i zapadła się 300-400 metrów w głąb morza pozostały trzy skrawki: Thera, Therasia i Aspronisi. Z niszczącą erupcją wiąże się mit zaginionego lądu Atlantydy.

W 1707 roku w trakcie erupcji dacytowej lawy i popiołu podwodny wulkan wyłonił się na powierzchnię Morza Egejskiego formując otwór erupcyjny w centrum kaldery na wysepce Nea Kameni. Do erupcji Santorynu dochodziło następnie w latach 1866-70, 1925-28, 1939-41 czy wreszcie w roku 1950 (erupcja freatyczna), w wyniku której powstała kopuła lawowa. Na niewielkiej wyspie znajdują się fumarole siarkowe i wysoki na 130 metrów krater.

Erupcje Santorynu: 1613 p.n.e, 197 p.n.e, 46-47, 726, 1570-73, 1650, 1707-11, 1866-70, 1925-28, 1939-41, 1950.

Według wulkanologów wybuch Santorynu w pierwszej połowie XVII wieku p.n.e był dwukrotnie silniejszy od katastrofalnej erupcji Krakatau w 1883 roku.

Na zdjęciu ostatnia erupcja kaldery Santoryn (wyspa Nea Kameni) w roku 1950.