Wieści naukowe na temat kaldery Yellowstone

                                                             

1 stycznia 2025 roku ukazał się artykuł naukowców, w którym przedstawione zostały dowody na to, że ryolitowa aktywność erupcyjna masywnej kaldery (superwulkanu) Yellowstone w przyszłości wystąpi w północno-wschodniej części kaldery. Wskazują na to badania magnetotelluryczne całej kaldery, czyli pomiar elektromagnetycznych właściwości geofizycznych, które uwzględniają zmiany w polu magnetycznym Ziemi. Badanie ujawniło siedem, a być może więcej unikalnych regionów magmy pod kalderą Yellowstone, z których niektóre zasilają inne na głębokościach od 4 do 47 km, czyli w pobliżu granicy płaszcza. Zbiorniki magmy zawierają magmę bazaltową w dolnych częściach, natomiast ryolitową w górnych. 

Oszacowana przez badaczy ilość magmy to od 388 do 489 km sześciennych, przy czym ilość ta była znacznie wyższa niż na południu, północy i zachodzie, gdzie miały miejsce dawne erupcje Yellowstone. 

Link: https://www.nature.com/articles/s41586-024-08286-z

Dla przypomnienia Yellowstone targnęły trzy supererupcje w ciągu ostatnich ponad 2 milionów lat (ostatnia około 640 000 lat temu), natomiast ostatnia niewielka lawowa erupcja kaldery miała miejsce około 70 000 lat temu. 

Natomiast w kwietniu br. sejsmolodzy przy użyciu przenośnych sejsmometrów (tzw. sejsmografu wibracyjnego, który mógł pracować tylko w nocy i tylko w wyznaczonych punktach) oraz sztucznych fal sejsmicznych (fale S i P) ustalili, że szczyt komory magmowej Yellowstone znajduje się na głębokości 3.8 km pod powierzchnią kaldery i jest mocno odgraniczony od warstw skalnych powyżej. Z badania wynika, że do erupcji długo uśpionego wulkanu Yellowstone prędko nie dojdzie, gdyż gazy są nieustannie uwalniane przez struktury geotermalne na obszarze kaldery. 

https://www.nature.com/articles/s41586-025-08775-9

https://polskieradio24.pl/artykul/3515743,oddychajacy-twor-w-wulkanie-w-yellowstone-od-niego-zalezy-czy-dojdzie-do-katastrofy

Kaldera Yellowstone jest starannie monitorowana przez wulkanologów z Yellowstone Volcano Observatory (YVO) za pomocą sieci sejsmometrów, które rejestrują liczne trzęsienia ziemi na jej obszarze. 

Dwie komory magmowe Yellowstone: pierwsza z nich rozciąga się na głębokości od 5 km do 17 km pod powierzchnią kaldery, jej długość to ok. 90 km, a szerokość ok. 40 km, skład: ryolit (skała o dużej zawartości krzemionki). Jest ona w większości stała, z zaledwie około 5-15 (10-30) procent stopionej skały (płynnej magmy). To ta płytsza komora magmowa podgrzewa podziemną wodę, która jest emitowana chociażby przez gejzery takie jak Old Faithful. Głębsza komora magmowa jest bazaltowa, znajduje się na głębokości od 20 do 50 km pod powierzchnią, jest 4.5 razy większa od płytszej, ale zawiera jedynie około 2 procent stopionej skały (płynnej magmy). 

Nie ma póki co żadnych wyraźnych oznak, że Yellowstone wybuchnie w najbliższym czasie. 

http://wulkanyswiata.blogspot.com/2022/02/superwulkany-globalne-zagrozenie.html

W nocy 30 kwietnia br. doszło do 11 epizodu erupcyjnego SE Crater wulkanu Etna (od 15 marca br.) obejmującego aktywność strombolijską i wyciek lawy (dwa wylewy lawy). Erupcja była doskonale widoczna m.in. z Katanii, Nicolosi czy Santa Venerina. Zdj. Boris Behncke.

Erupcja freatyczna filipińskiego wulkanu Bulusan

                                                                                 

28 kwietnia br. o godzinie 04.36 lokalnego czasu wybuchł filipiński wulkan Bulusan. Erupcja trwała 24 minuty i wygenerowała obłok popiołu sięgający wysokości 4.5 km. Opad popiołu miał miejsce m.in. w Buraburan, Juban, Irosin pokrywając drogi i pola uprawne. Erupcję wulkanu poprzedził wzrost aktywności sejsmicznej. 

Poprzednia erupcja filipińskiego wulkanu miała miejsce w czerwcu 2022 roku. Ewakuowano wówczas blisko 11 000 mieszkańców. Zdj. Concillor Irvin Fotres, Mddrmo Jquert (widok z Juban). 

Dwa dni temu rozpoczęła się aktywność erupcyjna stożka intrakalderowego na wyspie Barren Island (Andamany).

Trwa niewielka aktywność erupcyjna na najmłodszej wyspie wulkanicznej na Ziemi, czyli Home Reef (Tonga). Na górnej fotografii Richarda Robinsona wyspa wulkaniczna Late, w pobliżu której ma miejsce erupcja Home Reef i powiększana powierzchniowo jest wspomniana wyspa wulkaniczna. 

27 kwietnia br. w chmurze erupcyjnej z indonezyjskiego wulkanu Lewotobi Lakilaki (Flores) zarejestrowano wulkaniczne błyskawice. 

Zachęcam do kawowego wsparcia WŚ, jeśli lubicie moją aktywność popularyzatorską i możecie sobie pozwolić na odrobinę finansowego wsparcia. Z góry dziękuję.

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

Rozważ zostanie Patronem/Patronką Wulkanów Święta.

https://patronite.pl/wulkanyswiata

EDIT: 29 kwietnia o godzinie 19.43 wieczorem lokalnego czasu doszło do kolejnej erupcji freatycznej wulkanu Bulusan. Opad popiołu zarejestrowano w miastach Irosin i Juban, Sorgoson. 

Silnie wybucha kamczacki wulkan Bezimienny

                                                                 

Rankiem 24 kwietnia 2025 roku doszło do silnej erupcji eksplozywnej wulkanu Bezimienny (Kamczatka, Rosja), która wygenerowała obłok popiołu o wysokości 11 km. Opad popiołu odnotowano w pobliskich wioskach m.in. w wiosce Atłasowo. Kod awiacji czerwony. Zdj. KVERT. 

23 kwietnia br. dwie erupcje targnęły kostarykańskim wulkanem Poas. Jedna z nich wygenerowała obłok popiołu o wysokości 3 km, druga 1 km. W wiosce Grecia wskutek opadu popiołu padły dwie krowy. 

21 kwietnia br. aktywność erupcyjną wykazywały dwa wulkany w Kongo, a mianowicie Nyamuragira i Nyiragongo.

Silniejsza niż zazwyczaj erupcja wulkanu Poas w Kostaryce

                                              

21 kwietnia br. o godzinie 14.14 czasu lokalnego doszło do erupcji kostarykańskiego wulkanu Poas. Kolumna popiołu nad wulkanem wzniosła się na wysokość 2 km. Opad popiołu zarejestrowano w licznych pobliskich miastach i miejscowościach np. San Jose, Zarcero, Grecia, Alajuela i Heredia. 

Poas jest najaktywniejszym wulkanem w Kostaryce. Liczne erupcje freatyczne w 2025 roku, ale wczorajsza (czas trwania: 10 minut) była najsilniejsza w br. Zdj. Armando Rene. 

Od wczoraj trwa niewielka aktywność eksplozywna wulkanu Kluczewska Sopka (Kamczatka, Rosja).

22 kwietnia br. aktywność eksplozywną wykazuje także indonezyjski wulkan Lewotobi Lakilaki na wyspie Flores. Kolumna popiołu sięga wysokości 1.3 km.

Także 22 kwietnia miał miejsce 18 epizod erupcyjny w kalderze Halemaumau wulkanu tarczowego Kilauea. Fontanny lawy sięgały wysokości 180 metrów, lawa rozlewała się na powierzchni kaldery w formie malowniczych lawospadów. 

W zasadzie równocześnie miał miejsce 10 epizod strombolijski w SE Crater wulkanu Etna. Niewielki wyciek lawy rozpoczął się po wschodniej stronie krateru. 

Wulkany Arabii Saudyjskiej na zdjęciach Dagi

                              

Kilka dni temu Daga Nowak podesłała mi kilka zdjęć obszaru wulkanicznego Harrat Khaybar, w tym krateru al Wahbah w Arabii Saudyjskiej, który posiada przepiękne złoża fosforanu sodu na dnie. To nie jest wulkaniczny kierunek, który cieszy się popularnością wśród polskich podróżników. 22 grudnia 2024 roku na moim fanpejdżu na Facebooku zamieściłem wpis o rzędzie 7 stożków wulkanicznych w prowincji Medyna (Arabia Saudyjska). Stanowią one część obszaru wulkanicznego Harrat Khaybar z ostatnimi erupcjami lawowymi w latach 600-700. Wpis ów zainspirował Dagę do odbycia podróży i zobaczenia tych stożków. Z przyjemnością zamieszczam zdjęcia Dagi. 

Kilka dni temu kamczacki wulkan Bezimienny wyemitował obłok popiołu sięgający wysokości 4 km. 11 kwietnia br. z wulkanu zeszły spływy piroklastyczne.

10 kwietnia rosyjscy wulkanolodzy badający kopuły lawowe kamczackiego wulkanu Szywiełucz odkryli koliste termalne jezioro o wymiarach 70 x 50 metrów z temperaturą wody 52 stopnie Celsjusza. Zdjęcie KVERT. 

Wczoraj (to jest 15 kwietnia br.) rozpoczęła się aktywność strombolijska w SE Crater sycylijskiego wulkanu Etna obejmująca niewielki wylew lawy. Od 15-16 marca br. miało miejsce łącznie 8 epizodów aktywności strombolijskiej w SE Crater. 

Trwa aktywność erupcyjna wulkanu Home Reef (Tonga) formująca najmłodszą wyspę wulkaniczną na Ziemi. 

Ostatnio staram się blogować mniej, choć robiłem to przez lata. Mam wrażenie, że popularność blogów mocno spadła na rzecz podcastów. Widzę to po statystykach odwiedzin bloga. Jednak mimo wszystko działam dalej.

Jeśli chcielibyście mnie wesprzeć w popularyzacji wiedzy o wulkanach to możecie to zrobić w dwojaki sposób. Jednorazowo (kawowe) wsparcie via postawienie mi kawy, tudzież dłużej poprzez patronat na Patronite. Poniżej podrzucam linki wsparciowe dla osób chętnych. Z góry dziękuje za dobrowolne wsparcie. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

https://patronite.pl/wulkanyswiata

Silniejsza niż zazwyczaj erupcja filipińskiego wulkanu Kanlaon

                                                                     

8 kwietnia br. o godzinie 05.30 rano czasu lokalnego doszło do silniejszej erupcji eksplozywnej filipińskiego wulkanu Kanlaon na wyspie Negros. Obłok popiołu sięgnął wysokości 4 km, a z wulkanu zeszły niewielkie spływy piroklastyczne. Opad popiołu zarejestrowano m.in. w La Castellana, La Carlota City i Bago City. Wyrzut odłamków balistycznych spowodował pożary na zboczu wulkanu. Sama erupcja trwała 56 minut.

W okolicznych miejscowościach odwołano zajęcia szkolne.

Z kolei wczoraj doszło do ładnej eksplozji japońskiego wulkanu Sakurajima doskonale widocznej z miasta Kagoshima. Aktywność erupcyjna tego wulkanu jest na porządku dziennym.

Warto jeszcze dodać, że wczoraj to znaczy 7 kwietnia br. minęły dwa lata od tragicznej śmierci mojego Przyjaciela Grzegorza Gawlika (1980-2023). Grzegorz zginął w trakcie brawurowej eksploracji japońskiego wulkanu Ontake i tam też (w okolicach wulkanu) został skremowany. Pamiętam o Tobie, Przyjacielu.

Strona Grzegorza:

http://www.grzegorzgawlik.pl/

https://wulkanyswiata.blogspot.com/2023/04/moje-wspomnienia-o-grzegorzu-gawliku.html

Ósma erupcja systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi

                                                 

To nie jest Prima Aprilis, choć dzisiaj mamy dzień wkręcania innych w głupawe żarty.

Od godziny 06.30 rano trwa intensywna aktywność sejsmiczna systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi (Islandia), która może zakończyć się ósmą erupcją szczelinową. Ewakuowani zostali pracownicy elektrowni geotermalnej Svartsengi, pracownicy Blue Lagoon oraz mieszkańcy miasteczka Grinavik (zamieszkane tam było około 40 domów). Od początku roju trzęsień ziemi naliczono ich ponad 200 (w tym jedno o magnitudzie 4.0). Erupcja szczelinowa może się rozpocząć w każdej chwili (jest prawdopodobna). 

Aktywność sejsmiczna migruje na południe, w kierunku kraterów Sundhnukar, blisko Grindaviku. Michał mi napisał na fanpejdżu, że mijał 8 radiowozów i straż udającą się w ten rejon. Potwierdził, że droga do Blue Lagoon jest zablokowana. 

Póki co aktywność sejsmiczna trwa ponad dwie godziny i zawsze jest szansa, że intruzja magmowa nie zakończy się erupcją. Sytuacja jest rozwojowa. 

Lawa pojawiła się także w kalderze Halemaumau hawajskiego wulkanu tarczowego Kilauea, czyli 1 kwietnia br. może dojść do 16 epizodu erupcyjnego od 23 grudnia 2024 roku z fontannami lawy i wyciekiem lawy w kalderze. 

UPDATE o godzinie 12.00 lokalnego czasu w samo południe: Erupcja szczelinowa rozpoczęła się o o godzinie 09.45 czasu islandzkiego blisko góry wulkanicznej Thorbjorn na północ od miasteczka Grindavik. Mają miejsce fontanny lawy i wypływ lawy. 

Aktywna szczelina erupcyjna ma obecnie długość 500 metrów i rozciąga się już do bariery ziemnej na północ od Grindavik. Lawa przeszła już przez wał ochronny i zbliża się do zrujnowanego budynku szklarni. Do erupcji doszło w tym samym miejscu co w styczniu 2024 roku. Niefortunna lokalizacja dla miasteczka Grindavik, które znajduje się niedaleko aktywnej szczeliny erupcyjnej. 

Islandzkie służby rozważają chłodzenie i zasypywanie wycieku lawy, aby zapobiec destrukcji miasteczka.

Ten wpis będzie dzisiaj aktualizowany o nowe informacje.

Na adres krawczykbart@yahoo.com przysyłajcie mi z Islandii Wasze zdjęcia, jeśli jesteście jej świadkami. I rzecz jasna możecie mi także postawić kawę za monitoring aktywności wulkanicznej, jeśli macie ochotę. Z góry dziękuję. 

https://buycoffee.to/wulkanyswiata

Zostań Patronem WŚ. Z góry dziękuję.

https://patronite.pl/wulkanyswiata

EDIT 2: Kilka godzin po rozpoczęciu erupcja zaczęła drastycznie słabnąć, choć lawa w pewnym momencie znajdowała się w odległości około 400 metrów od pierwszych domostw w Grindavik. Znacząco osłabł wyciek lawy. Jednak nadal trwa intensywna aktywność sejsmiczna systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi (pomiędzy Keilir a Vogar). Nie wykluczam możliwości wystąpienia kolejnej erupcji w najbliższych dniach, acz równie dobrze do tej erupcji może nie dojść. 

Wygląda na to, że to na razie najsłabsza i najkrótsza (5 godzin) erupcja szczelinowa ze wszystkich ośmiu systemu wulkanicznego Reykjanes-Svartsengi. 

W ciągu doby odnotowano ponad 3000 trzęsień ziemi, w tym kilka o magnitudzie ponad 3 (najsilniejsze 5.2).

EDIT 2: 2 kwietnia 2025 roku zarejestrowano erupcję wulkanu błotnego na wyspie Munaung, blisko wioski Naga (Rakhine, Mjanma, dawna Birma). Być może powiązaną z trzęsieniami ziemi w tym brutalnie rządzonym przez juntę wojskową kraju. Tektoniczne trzęsienia ziemi często skutkują erupcjami wulkanów błotnych.