Podmorskie badania wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai

Nowozelandzka grupa badawcza NIWA opublikowała ostatnio wyniki podmorskich badań wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai w Tonga, który zasłynął potężną, generującą fale tsunami erupcją 15 stycznia 2022 roku - datą która niewątpliwie zapisze się w annałach wulkanologii. Co z nich wynika? 

Po pierwsze, podmorska struktura wulkanu niewiele się zmieniła. Nie doszło ani do jej zapadnięcia się, ani zniszczenia. Natomiast powierzchnia dna morskiego w okolicach wulkanu pokryta jest grubą warstwą popiołu - badacze z pokładu statku RV "Tangaroa" oszacowali, że do tej powierzchni dodane zostało 6-7 km sześciennych materiału piroklastycznego wyemitowanego w trakcie wybuchu. 

Po drugie, zbocza wulkanu pozbawione są obecnie oznak biologicznego życia, ale już w odległości 15 km od wulkanu naukowcy natknęli się ryby, małże i inne żywe organizmy. W niektórych miejscach opad popiołu za sprawą efektu użyźniania przyczynił się do zakwitu planktonu, w innych panuje anoksja (zjawisko niedoboru tlenu). 

Po trzecie, być może wulkan nadal wykazuje podmorską aktywność erupcyjną ze względu na warstwę popiołu blisko wulkanu na głębokości 200 metrów. Kalderę będzie badała w niedalekiej przyszłości robotyczna łódź "Maxlimer" o długości 12 metrów z Sea-Kit International (UK). 

EDIT: Obecnie podmorska kaldera wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai ma szerokość 4 km, a jej podstawa znajduje się na głębokości 850 metrów (wcześniej znajdowała się na głębokości 150 metrów), zatem kaldera uległa znacznemu pogłębieniu. Erupcji z 15 stycznia towarzyszyły spływy piroklastyczne, które mknęły po powierzchni oceanu i generowały fale tsunami. Ich maksymalna wysokość: 20 metrów na wyspie Nomukeiki, 18 metrów w Kanokupolu (zachód wyspy Tongatapu), 10 metrów na wyspach oddalonych od wulkanu o ponad 85 km. 

Etna (Sycylia, Włochy) - Zamiast krótkich, acz intensywnych paroksyzmów erupcyjnych mamy obecnie dłuższą (nie wiadomo na razie jak długą) erupcję efuzywną wulkanu Etna obejmującą dwa wylewy lawy z SE Crater oraz aktywność strombolijską tego stożka. 20 maja na północnym zboczu SEC (wysokość około 3250 metrów) otworzyła się nowa szczelina erupcyjna. Czoła obu wylewów lawy znajdują się obecnie w Valle del Leone na wysokości 2700-2800 metrów. 

Vulcano (Wyspy Liparyjskie) - 23 maja miało miejsce odbarwienie wody i odgazowanie wzdłuż wybrzeża plaży Levante na wyspie wulkanicznej Vulcano. Woda nabrała mlecznobiałej barwy. 

Manam (Papua Nowa Gwinea) - Emisje popiołu mają miejsce z północnego krateru tego aktywnego wulkanu, natomiast sygnał termiczny wskazuje na obecność lawy w jego południowym kraterze. 

Dwa wylewy lawy schodzą północnym zboczem wulkanu Sangay w Ekwadorze. Trwają eksplozje wulkaniańskie Sangay generujące obłoki popiołu sięgające wysokości 6.1 km.

Wciąż trwa intruzja magmy w pobliżu Blue Lagoon, Svartsengi i miasteczka Grindavik charakteryzująca się licznymi trzęsieniami ziemi (przeciętnie 400 w ciągu doby). Kolejna erupcja szczelinowa na Islandii wciąż jest możliwa.

W maju miał miejsce także rój trzęsień ziemi w kalderze Taupo (Nowa Zelandia). 

Trwa umiarkowana aktywność eksplozywna wulkanów Suwanosejima (Japonia), Semispochnoi (Alaska, Aleuty) oraz efuzja lawy wulkanów Pavlof i Great Sitkin (oba - Alaska). 

W kraterze aktywnego peruwiańskiego wulkanu Sabancaya pojawiła się piąta już kopuła lawowa o oszacowanej objętości 25 000 metrów kwadratowych. Wulkan kontynuuje aktywność eksplozywną. 

Emisje popiołu mają także miejsce w ostatnich dniach z kamczackiego wulkanu Bezymianny (Bezimienny) z aktywną kopułą lawową oraz z wulkanu Gaua (Vanuatu), co potwierdzają mieszkańcy wioski Naveto blisko wulkanu.