USA

MOUNT SAINT HELENS – Najsłynniejszy stratowulkan w Gόrach Kaskadowych (USA, stan Waszyngton, obecnie 2549 m) i jeden z najbardziej studiowanych na świecie. Uformowany został 40 000 lat temu. W 1855 r. p.n.e wybuch St. Helens był olbrzymi i niebywale silny (skala VEI = 6). Wspόłczesna Gόra Świętej Heleny powstała pomiędzy 2200 a 1600 lat temu. Do czasu erupcji w 1980 roku ostatnim okresem erupcyjnym St. Helens był trwający w latach 1800-1857 okres erupcyjny Goat Rocks. Niewielkie erupcje wulkanu miały miejsce w latach 1898, 1903 i 1921.

Olbrzymia erupcja z 18 maja 1980 roku

Pierwsze oznaki zbliżającej się erupcji Mount Saint Helens wystąpiły 20 marca 1980 roku, gdy sejsmograf Uniwersytetu Washingtona w Seattle wykrył trzęsienie ziemi 32 km na pόłnoc od wulkanu. Aktywność sejsmiczna Świętej Heleny wzrastała w następnych dniach. 27 marca doszło do głośnej eksplozji wulkanu – chmura popiołu i pyłu wulkanicznego sięgnęła wysokości 6 km. Po erupcji powstał krater szeroki na 76 metrόw. 7 kwietnia wstrząsy sejsmiczne wskazywały na obecność ruchliwej magmy pod wulkanem. Erupcja z 8 kwietnia trwała ponad pięć godzin. Pόłnocna część gόry zaczęła nabrzmiewać, co oznaczało, że narasta ciśnienie magmy i gazόw wewnątrz wulkanu. 9 kwietnia gubernator Dixie Lee Ray ogłosił stan wyjątkowy, a Gwardia Narodowa zaczęła nie dopuszczać turystόw w pobliże St. Helens. Nabrzmienie na pόłnocnym zboczu Świętej Heleny pozostało nietknięte mimo gwałtownej erupcji 7 maja 1980 roku. Ewentualnie urosło do długości 610 metrόw i wysokości 152 metrόw.

18 maja 1980 roku o 8.32 rano na skutek trzęsienia ziemi o magnitudzie 5.1 w skali Richtera pόłnocna część wulkanu zapadła się i została dosłownie sproszkowana. Fala uderzeniowa z St. Helens runęła z pόłnocnego zbocza z prędkością 322 km na godzinę niszcząc wszystko na swojej drodze i łamiąc tysiące drzew niczym zapałki nawet w odległości 32 km od wulkanu. Chmura popiołu osiągnęła wysokość 25 km w ciągu zaledwie 15 minut. Popiół w trzy i pół godziny dotarł do oddalonego o 430 km od wulkanu miasta Spokane. Pόłnocna część Mount Saint Helens upłynniła się tworząc gigantyczną lawinę skał i gruzu, ktόra wpłynęła z prędkością 250 km na godzinę do North Fork Toutle River i Spirit Lake. Było to największe osuwisko w historii. Następstwem tego był ogromny lahar porywający wszystko, co stanęło na jego drodze m.in most kolejowy. W pobliżu Spirit Lake mieszkał m.in Harry Truman, właściciel domku letniskowego. Odmόwił on opuszczenia swojego miejsca zamieszkania twierdząc, że gόra ‘nie ośmieli’ się go skrzywdzić. Jego domek i on sam zostali pogrzebani pod zwałami wulkanicznych odpadόw. Na skutek erupcji St. Helens zginął także wulkanolog David Johnson, ktόry jako pierwszy zgłosił wybuch. Chwilę potem był martwy, a jego ciała nigdy nie odnaleziono. Łącznie zginęło 57 ludzi, głównie drwali i samotników zamieszkujących w borach sosnowych, ciał 23 z nich nigdy nie odnaleziono, a rozległe lasy w pobliżu wulkanu zostały zrόwnane z ziemią. Zniszczeniu uległo 250 domów i 47 mostów. Koło wulkanu siła podmuchu uderzeniowego ścięła tysiące drzew zostawiając jedynie szkielety pni w tzw. ‘strefie likwidacji lasu’. Po kilku miesiącach od wielkiego wybuchu Mount Saint Helens z gęstej lawy uformowana została kopuła o wysokości 260 metrόw. Jej wzrost został zahamowany w styczniu 2008 roku. Nowy wierzchołek wulkanu (2549 metrów) był o 400 metrόw niższy niż poprzedni (2950 metrów wysokości), 2.5 km sześciennych gόry uległo sproszkowaniu.

Erupcje Mount Saint Helens: 1831, 1835, 1842-45, 1847, 1848, 1849?, 1850, 1853, 1854, 1857, 1898?, 1903?, 1921?, 1980-86, 1989-90, 1990-91, 2004-08.