Alaska

KATMAI - Stratowulkan Katmai (2047 m) położony w Górach Aleuckich składa się z kaldery o wymiarach 4.5 na 3 km, którą wypełnia jezioro. Najpotężniejsza erupcja XX wieku w skali VEI (Wulkaniczny Indeks Eksplozywności) = 6 przez wiele lat przypisywana była Katmai, lecz badania naukowe udowodniły, iż do doszło do erupcji kopuły lawowej Novarupta. Katmai jest jednym z pięciu otworów erupcyjnych otaczających Novarupta. Zbudowany jest z wylewów lawy i materiałów piroklastycznych.

Erupcja z 6 czerwca 1912 roku trwała 60 godzin. Mieszkańcy Juneau oddalonego o 750 mil od wulkanu słyszeli jej monstrualny huk. Mroczne i wysokie kolumny gazów i tefry zasnuły niebo. Pobliski obszar został kompletnie zdewastowany, a wulkan wyrzucił z siebie ponad 30 kilometrów sześciennych materiału wulkanicznego - trzy razy więcej niż erupcja Pinatubo w 1991 roku. Miasteczko Kodiak na wyspie Kodiak 100 mil od Katmai przez trzy dni pokrywał popiół. Przerażeni mieszkańcy barykadowali się w domach, lecz niektóre dachy zawalały się pod ciężarem popiołu. Na zewnątrz popiół oślepiał, utrudniał oddychanie, blokował dostęp promieni słonecznych powodując ciemność.

Spływy piroklastyczne zeszły 20 km doliną Knife Creek i górną Ukak River. Dolina Knife Creek została kompletnie wypełniona popiołem formując płaski i zasnuty oparami pary obszar 120 km kwadratowych nazwany Doliną Dziesięciu Tysięcy Dymów. Chmura popiołu sięgnęła wysokości 20 mil, przenoszona przez wiatr w kierunku zachodnim przez południe Alaski, zachodnie rejony Kanady, liczne stany USA itd. 17 czerwca dotarła do Afryki.

Jednak tak silnie nie wybuchł Mount Katmai...

W trakcie erupcji ogromna ilość magmy została wydrenowana spod Katmai, którego wierzchołek nie mając oparcia zapadł się do komory magmowej, co z kolei przyczyniło się do powstania kaldery zapadliskowej Katmai. Magma dotarła natomiast do oddalonej od Katmai o 10 km na zachód czarnej kopuły lawowej Novarupta i to przez nią została wyrzucona (12-15 km sześciennych magmy produkujących blisko 35 km sześciennych tefry).

Erupcja Katmai z 1912 roku (skala VEI = 3, przypuszczalnie obejmowała freatyczne eksplozje i uformowanie dacytowej kopuły lawowej Horseshoe Island).
Erupcja Novarupta (skala VEI = 6, najpotężniejsza erupcja XX wieku).