Krótkie podsumowanie roku 2022 i podziękowania

W roku 2022 szczególne znaczenie dla świata interdyscyplinarnej nauki miała tylko jedna erupcja, a mianowicie potężny (6 w skali VEI) wybuch tongijskiego wulkanu Hunga Tonga-Hunga Ha'apai w dniu 15 stycznia 2022 r. Ta potężna detonacja nieomal całkowicie zniszczyła dotychczasową wyspę wulkaniczną, wygenerowała rozległe fale tsunami, podmorskie spływy piroklastyczne, fale uderzeniowe oraz sięgającą mezosfery kolumnę erupcyjną (jej fragment). Cóż to była za niezwykła erupcja, która przez lata będzie analizowana i dyskutowana przez wielu naukowców. 

W 2022 roku na szczęście obyło się bez większych kataklizmów wulkanicznych poza niszczycielskim niewulkanicznym laharem na włoskiej wyspie wulkanicznej Ischia. Wśród tegorocznych spektakularnych erupcji szczelinowych warto wyróżnić erupcje wulkanów Wolf (Isabela, Wyspy Galapagos), Piton de la Fournaise (Reunion), Fagradalsfjall (krótka erupcja Meradalir w sierpniu br.), Mauna Loa (Big Island, Hawaje, bodaj największa niespodzianka wulkaniczna w tym roku, choć i tak spodziewana) oraz Etna (Sycylia, Włochy, w porównaniu do ubiegłych lat sycylijski wulkan był w tym roku nader spokojny). Paroksyzmy erupcyjne ze spływami piroklastycznymi zaliczyły wulkany Semeru (Jawa, Indonezja), Stromboli (Wyspy Liparyjskie) oraz Fuego (Gwatemala). Tak czy owak, erupcja w Tonga w zasadzie przyćmiła wszystkie inne tegoroczne erupcje wulkaniczne. A, byłbym zapomniał - wulkan Home Reef (Tonga) uformował nową wyspę wulkaniczną (niestety nie sfotografowaną ze statku czy samolotu). Uaktywniły się także na krótko japoński wulkan Nishinoshima oraz chilijski wulkan Lascar. Nie zarejestrowano silniejszych podmorskich erupcji wulkanicznych w 2022 r. 

Ogromnie dziękuję wszystkim osobom, które zdecydowały się zakupić "Sekrety wysp wulkanicznych". Mam nadzieję, że książka przypadła wam do gustu i dowiedzieliście się z niej czegoś nowego o wyspiarskich wulkanach. Jestem ogromnie wam wdzięczny i oczywiście zachęcam do kupna te osoby, które jeszcze tego nie uczyniły (np. w Bonito jest jeszcze ponad 300 sztuk) zdając sobie sprawę, że zainteresowanie książką debiutanta szybko umiera, spada.

Podziękowania także dla ekipy wydawnictwa Pascal za pomoc w wydaniu debiutanckiej książki.

https://bonito.pl/produkt/wulkany-sekrety-wysp-wulkanicznych

Przypominam też o IG Wulkany Świata:

https://www.instagram.com/wulkanyswiatablog/ 

Nie wykluczam napisania kolejnej książki poświęconej wulkanom i ich erupcjom, bo ta tematyka warta jest popularyzowania. Ciekaw jestem jakimi erupcjami wulkanicznymi zaskoczy 2023 rok. Mam nadzieję dalej prowadzić tego bloga i informować o wybuchających wulkanach. 

Krótko:

29 grudnia uaktywnił się na nowo aleucki wulkan Semisopochnoi - świeże depozyty popiołu na północnym kraterze stożka North Cerberus. 

Trwają eksplozje strombolijskie i niemal ciągłe emisje popiołu ze stożka Yasur (Vanuatu). 

Wylew lawy ma obecnie miejsce w Sciara del Fuoco wulkanu Stromboli.  Trwa także od 27 listopada efuzja lawy u podstawy SE Crater wulkanu Etna - spokojna, nieeksplozywna erupcja.

Pod koniec grudnia uaktywnił się także jedyny czynny wulkan Indii, czyli Barren Island (Andamany).

W nocy z 31 grudnia na 1 stycznia 2023 roku dwie eksplozje wulkaniańskie targnęły wulkanem Popocatepetl w Meksyku wyrzucając rozżarzone bomby wulkaniczne z krateru w różnych kierunkach. Od grudnia 1994 roku trwa w zasadzie nieprzerwana aktywność erupcyjna tego wulkanu.

Wulkan: Ewakuacja z Whakaari (2022) - recenzja

                                                   

Wczoraj miała miejsce premiera na Netflixie filmu dokumentalnego "Wulkan: Ewakuacja z Whakaari" (2022) traktującego o tragicznej erupcji nowozelandzkiego wulkanu White Island 9 grudnia 2019 roku, w wyniku której zginęło 20 turystów i 2 przewodników. W chwili erupcji na wyspie wulkanicznej przebywało 47 osób, w tym 38 pasażerów wycieczkowca "Ovation of the Seas". Do historii przejdzie akcja ratunkowa ocalałych: najpierw za pośrednictwem łodzi turystycznej, a potem śmigłowców.

Poruszający dokument krok po kroku omawia tragiczną erupcję freatyczną wulkanu Whakaari (jego maoryska nazwa) oraz akcję ratunkową na pokrytej pyłem wyspie. Pojawiają się w nim m.in. nagrania wybuchu wulkanu nakręcone przez turystów przebywających akurat w jego kraterze. Wypowiadają się osoby, które przeżyły bądź miały związek z wycieczkami turystycznymi na wulkan m.in. świeżo upieczona para małżonków, młody chłopak, który wskutek erupcji stracił siostrę (jej ciała nigdy nie znaleziono) i rodziców, brat przewodnika, który zginął na Whakaari czy bohaterski pilot turystycznego śmigłowca. W obliczu tej tragedii ujawniła się wśród świadków wybuchu nowozelandzkiego wulkanu empatyczna i bezinteresowna chęć niesienia pomocy straszliwie poparzonym poszkodowanym. Wielka odwaga i determinacja. Ciekawie brzmią także opowieści survivalowe szczęśliwców, którzy ocaleli. 

Wulkan White Island po dziś dzień jest niedostępny dla turystów, a jeszcze przed wybuchem 9 grudnia 2019 roku był jedną z największych atrakcji turystycznych Nowej Zelandii. Rodzi się zatem pytanie: czy wycieczki zorganizowane na aktywne wulkany powinny być zakazywane, tudzież ograniczane ze względów bezpieczeństwa? Moim zdanie nie. Warto jednak informować potencjalnych chętnych o licznych zagrożeniach związanych z czynnymi wulkanami, aby ludzie mogli podjąć sami decyzję czy chcą się na dany wulkan wybrać czy nie. Tak tragiczna erupcja jak Whakaari z 2019 roku może się jeszcze kiedyś powtórzyć, bo tzw. erupcje freatyczne potrafią być nagłe i zaskakujące nawet dla wulkanologów. Z drugiej strony czynne wulkany oferują niezwykłe, niekiedy wręcz surrealistyczne krajobrazy i dreszczyk emocji. I z tego względu warto je oglądać z bliska, gdyż są po prostu niepowtarzalne.

O White Island napisałem w "Sekretach wysp wulkanicznych". Oczywiście nieśmiało zachęcam do kupna książki jako prezentu na nadchodzące święta. I nie tylko.

Dlaczego warto tą akurat książkę kupić? Bo to pozycja pasjonacka i ślicznie wydana, jej nakład jest niewielki, a także to jedna z pierwszych książek o wulkanach na polskim rynku wydawniczym. Na pewno pierwsza o wyspach wulkanicznych.

https://www.empik.com/wulkany-sekrety-wysp-wulkanicznych-bartlomiej-krawczyk,p1343451210,ksiazka-p?cq_src=google_ads&cq_cmp=12762045481&cq_term=&cq_plac=&cq_net=g&cq_plt=gp&gclid=CjwKCAiA7vWcBhBUEiwAXieItrvWVSdilcMtALyEKAvx0wGcc-misDLC113D2jZM7dMibncroq4L0RoCJNEQAvD_BwE&gclsrc=aw.ds

https://bonito.pl/produkt/wulkany-sekrety-wysp-wulkanicznych 

EDIT 20 grudnia: Wulkanolodzy z AVO oznajmili, że zakończyła się aktywność efuzywna (lawowa) wulkanu Pavlof na Alasce.  

Rankiem 20 grudnia meksykański wulkan Popocatepetl wyemitował obłok popiołu o oszacowanej wysokości 6.5 km. Silniejsza niż zazwyczaj eksplozja wulkaniańska. 

Trwa aktywność erupcyjna następujących wulkanów w Ekwadorze: Cotopaxi (emisje pary i gazu), Sangay (wylew lawy na południowo-wschodnim zboczu) oraz Reventador.

Wrzucam zdjęcie z drona rzadko fotografowanego wulkanu Matthew Island (Vanuatu) autorstwa Bastiana Preussa i dziękuję wszystkim, którzy zdecydowali się na zakup książki. Starałem się trochę wypełnić lukę na polskim rynku wydawniczym, gdyż książek poświęconych wulkanom na nim po prostu brak.

Ciekawe czy końcówka roku 2022 przyniesie jeszcze jakieś erupcje-niespodzianki. 

Niespodziewana erupcja wulkanu Lascar w Chile

Dzisiaj o godzinie 12.30 lokalnego czasu doszło do erupcji wulkaniańskiej wulkanu Lascar w Chile (region Antofagasta). Kolumna erupcyjna sięgnęła wysokości 6 km i rozproszyła się na południowy zachód. Zarejestrowano niewielkie spływy piroklastyczne na północnym i południowo-wschodnim zboczu Lascar. Ten czynny chilijski wulkan po raz ostatni wybuchł w 2015 roku. 

Wybuch wulkanu był doskonale widoczny z San Pedro de Atacama. Co ciekawe, grupa turystów z przewodnikiem zarejestrowała moment eksplozji wulkanu przebywając blisko jego krateru. Na szczęście nikomu nic się nie stało. Zdj. redgeochile.

Kontynuacja aktywności wulkaniańskiej wulkanu Ebeko (Paramuszyr, Kuryle). Obłoki popiołu sięgają przeciętnej wysokości 2.7 km.

Wylew lawy z wulkanu Stromboli ma obecnie miejsce w górnej części Sciara del Fuoco.

Osłabła znacznie erupcja lawowa wulkanu Mauna Loa. Aktywna pozostaje szczelina nr 3, ale fontanny lawy znacznie się zmiejszyły. Wylew lawy zatrzymał się w odległości 2.8 km od Saddle Road. Być może to początek końca erupcji hawajskiego wulkanu. Czas pokaże.

I miałem rację. Około 10-11 grudnia efuzja lawy ze szczeliny nr 3 ustała. To definitywny koniec erupcji wulkanu Mauna Loa, co potwierdzili wulkanolodzy z HVO. Co ciekawe, ustała także aktywność jeziora lawy w kalderze Halemaumau wulkanu Kilauea.

W nocy z 10 na 11 grudnia zintensyfikowała się aktywność erupcyjna wulkanu Fuego w Gwatemali. Doszło do emisji popiołu na wysokość 4.9 km. Wylew lawy schodzi wąwozem Ceniza docierając na odległość 800 metrów. Miały miejsce spływy piroklastyczne w kierunku wąwozów (barrancas) Las Lajas oraz El Jute.  

Ciekawe czy dojdzie do paroksyzmu piroklastycznego tego niebezpiecznego wulkanu.

Silne erupcje piroklastyczne wulkanów Semeru i Stromboli

                                     

Dzisiaj doszło do erupcji piroklastycznych dwóch wulkanów: jawajskiego Semeru i włoskiego Stromboli. Spływy piroklastyczne zaczęły schodzić z wulkanu Semeru około północy 4 grudnia - być może z powodu kolapsu grawitacyjnego kopuły lawowej wulkanu bądź zapadnięcia się wylewu lawy. Niektóre z nich pomknęły na odległość 7-11 km w kierunku Besuk Kobokon - to wschodnia-południowo-wschodnia strona tego groźnego stratowulkanu. Jedna z gorejących chmur mogła dotrzeć na na odległość aż 19 km uszkadzając odbudowany most Gladak Perak. Z okolic wulkanu ewakuowano ponad 2000 osób. Na szczęście tym razem obyło się bez ofiar śmiertelnych i rannych. Dla przypomnienia erupcja piroklastyczna wulkanu Semeru rok temu (4 grudnia 2021 roku) zabiła 51 osób. Spływy piroklastyczne oraz lahary to największe zagrożenia związane z licznymi stratowulkanami, w tym z jawajskimi Merapi i Semeru.

5 grudnia z wulkanu zeszły gorące lahary.

Około godziny 15.16 doszło dzisiaj do silniejszej niż zazwyczaj eksplozji wulkanu Stromboli (obszar środkowo-południowy krateru wulkanu). Potem (godzina 15.28 i 15.31) doszło do dwóch osuwisk, którym towarzyszyły eksplozje. Z wulkanu zeszły przynajmniej dwa spływy piroklastyczne docierające do morza. Duże osuwisko i duży spływ piroklastyczny miały miejsce o godzinie 16.19. Gorejąca chmura dotarła do morza i wygenerowała tsunami o wysokości 1.5 metra. Na wyspie zawyły syreny ostrzegawcze. Kolumna erupcyjna nad wulkanem sięgnęła wysokości 1.5 km.

Obecnie z wulkanu schodzi Sciara del Fuoco wylew lawy do morza formując lawową deltę. 

Wylew lawy z trzeciej szczeliny hawajskiego wulkanu Mauna Loa osiągnął dzisiaj długość ok. 16.5 km. I znajduje się coraz bliżej Saddle Road (obecnie 3.5 km od drogi). Aktywna pozostaje jedynie szczelina nr 3.

Trwa aktywność strombolijska wulkanu Villarrica w Chile. Póki co nie zanosi się na większą erupcję chilijskiego wulkanu.

Wyspa wulkaniczna Stromboli jest jedną z wielu wysp opisanych w książce "Sekrety wysp wulkanicznych". Nadal zachęcam do jej kupna. Może to być fajny prezent dla dzieci w Mikołajki. Chciałbym też aby opisane w niej wulkany zainspirowały dzieci do zafascynowania się wulkanami, podróżników do podróżowania na wyspy wulkaniczne, artystów (np. muzyków) do tworzenia muzyki inspirowanej wyspami wulkanicznymi i wydarzeniami historycznymi (nie tylko erupcjami) z nimi związanymi. Link do Bonito i Empik:

https://bonito.pl/produkt/wulkany-sekrety-wysp-wulkanicznych 

https://www.empik.com/wulkany-sekrety-wysp-wulkanicznych-bartlomiej-krawczyk,p1343451210,ksiazka-p 

Zdj. VivaPost i in.