1) pierwsze przejawy aktywności erupcyjnej Krakatau zaobserwowano w maju 1883 roku. Wyspa składała się wówczas z trzech stożków Perbuatan (najbardziej wysunięty na północ, najniższy i najaktywniejszy), Danan (stożek znajdujący się po środku) i Rakata formujący południowy kraniec wyspy. Krakatau wraz z pobliskimi wyspami Lang i Verlaten stanowiły pozostałość poprzedniej potężnej erupcji wulkanicznej formującej kalderę.
2) 27 maja 1883 roku fotograf ze statku "General Governor Loudon" sfotografował stożek Perbuatan (Perboewatan) w trakcie erupcji. To jedyne zdjęcia z erupcji Krakatau, o których wiem, że istnieją. A naprawdę ich szukałem. Co ciekawe, jest mowa o tym, że grupa turystów z owego statku wspięła się na stożek Perboewatan opisywany jako 'niskie wzgórze z płaskim wierzchołkiem'. Inne statki i wyczarterowane łodzie także przepływały przez cieśninę Sunda.
3) 26 sierpnia o godzinie 12.53 eksplozja stożka Perboewatan wygenerowała obłok erupcyjny o wysokości 24 km (inne źródła mówią o kolumnie erupcyjnej o wysokości 36 km). Być może komin wulkaniczny stożka został zatkany i w wyniku eksplozji ciśnienie w komorze magmowej zostało gwałtownie uwolnione.
4) 27 sierpnia 1883 roku dochodzi do czterech potężnych eksplozji, w wyniku których stożki Perbuatan i Danan zapadają się do morza, a stożek Rakata zostaje częściowo zniszczony. Potężna erupcja freatomagmowa obejmująca interakcję świeżej magmy z wodą wygenerowała spływy piroklastyczne. Powstałe wskutek kolapsu wulkanu fale tsunami o wysokości sięgającej 30 metrów dotarły do wybrzeża Jawy i Sumatry niszcząc 165 nadmorskich wiosek, uszkadzając 132 i zabijając 32 000 ludzi. Dzieła zniszczenia dopełniły spływy piroklastyczne, które zabiły około 4400 ludzi.
5) Huk eksplozji Krakatau był słyszany w Perth (Australia, 4500 km od Krakatau) i na wyspie Rodrigues (Ocean Indyjski, odległość 4653 km od wulkanu). Wybuch indonezyjskiego wulkanu miał siłę 6 w skali VEI i był przynajmniej 10 razy silniejszy od słynnej erupcji Mount Saint Helens w 1980 roku. Wytworzył ogromne tratwy pumeksu - jedna z nich we wrześniu 1884 roku dotarła aż do Durbanu w RPA, a także dwie okresowe wyspy Steers i Calmejer, które później zostały zerodowane przez morze. Pył wulkaniczny z erupcji Krakatau znalazł się w stratosferze i w ciągu dwóch tygodni okrążył świat. W okolicy wulkanu przez przynajmniej trzy dni panowała atramentowa ciemność. Barografy wokół globu zarejestrowały fale uderzeniowe w atmosferze okrążające ziemię przynajmniej siedem razy. Dwie trzecie wyspy Krakatau przestało istnieć.
Warto jeszcze dodać, że trzecia eksplozja wulkanu Krakatau 27 sierpnia o godzinie 10.02 była niesłychanie głośna - 172 decybeli w odległości 160 km od źródła. Niewiarygodnie głośny hałas - około 130 decybeli to granica ludzkiej wytrzymałości. Brytyjski statek "Norham Castle" przepływał w odległości 64 km od Krakatau. Kapitan napisał w dzienniku pokładowym: "Tak silna to była eksplozja, że uszkodziła bębenki uszne połowy mojej załogi. Moje ostatnie myśli krążą wokół żony. Jestem przekonany o nadejściu Dnia Sądu Ostatecznego."
6) Za sprawą emisji aerozoli siarkowych do stratosfery w Europie pojawiły się krwistoczerwone zachody słońca, jakby nie z tego świata. Inspirujące licznych malarzy, w tym Edwarda Muncha i Williama Ascrofta. Munch o kulisach powstania "Krzyku" (1893) - przepiękny, wyrazisty opis po angielsku, nawet nie chcę podejmować się jego tłumaczenia:
"I was walking along the road with two friends — then the sun set — all at once the sky became blood red — and I felt overcome with melancholy. I stood still and leaned against the railing, dead tired — clouds like blood and tongues of fire hung above the blue-black fjord and the city. My friends went on, and I stood alone, trembling with anxiety. I felt a great, unending scream piercing through nature."
7) W 1927 roku narodził się wulkan Anak Krakatau - przez wiele lat stożek rósł w trakcie aktywności erupcyjnej po to, by 22 grudnia 2018 roku wskutek gwałtownej erupcji częściowo zapaść się do morza. Powstałe wówczas niszczycielskie tsunami spowodowało liczne zniszczenia w okolicy wulkanu i zabiło ponad 200 ludzi. Jak widać historia lubi się powtarzać.
Tyle o Krakatau. Akurat we wczorajszą rocznicę erupcji indonezyjskiego wulkanu doszło do spektakularnej erupcji wulkanu błotnego na Jawie. Wybuchł wulkan błotny Kesongo, o którym lokalni mieszkańcy mówią, że uaktywnia się w porze deszczowej. Średnica krateru to aż 1.2 km. W pobliżu Kesongo znajduje się mniejszy wulkan błotny Anak Kesongo. Miejsce rzadko odwiedzane przez turystów, ale na pewno ciekawe. Według zdobytych informacji 4 osoby musiały zostać przewiezione do szpitala wskutek zatrucia gazami, zginęło też kilka zwierząt hodowlanych.
Z wulkanu Sangay w Ekwadorze schodzą w ostatnich dniach liczne spływy piroklastyczne i mają miejsce emisje popiołu.
Jeśli chcecie się dowiedzieć czegokolwiek o wulkanach, przeprowadzić ze mną wywiad albo podzielić ze mną wrażeniami z wypraw wulkanicznych to piszcie na ten adres: krawczykbart@yahoo.com
Jeśli chcielibyście wesprzeć finansowo moją pasję to zapraszam na mój profil Patronite, który założyłem w lutym 2020. Zawsze to dodatkowy kop motywacyjny, by nadal pisać i dzielić się wiedzą. Dzięki że śledzicie temat wulkanów. Dziękuję wszystkim, w tym oczywiście moim Patronom.
https://patronite.pl/wulkanyswiata
