Etna i Ambae

Minęło 14 miesięcy od ostatniej erupcji wulkanu Etna na Sycylii. Obecnie trwa aktywność strombolijska w dwóch centralnych kraterach wulkanu: NE Crater i Bocca Nuova. W tym drugim kraterze eksplozje strombolijskie mają miejsce z dwóch otworów erupcyjnych i wyrzucają czasem rozżarzone fragmenty lawy ponad krater. Także jeden z otworów erupcyjnych w NE Crater generuje niewielkie eksplozje strombolijskie. Czyżby wulkan Etna budził się z drzemki? Dla przypomnienia pomiędzy I-IV 2017 roku doszło do emisji wylewów lawy i eksplozji strombolijskich z New SE Crater.

Lawa ze szczeliny erupcyjnej numer 8 dotarła już do parkingu Pohoiki na Big Hawaii i znajduje się obecnie 50 metrów od rampy dla łodzi. Halema’uma’u Crater zapada się - nastąpiło odsłonięcie South Sulfur Bank, obszaru widocznego w połowie XIX wieku, a później pokrytego przez lawę. Nowe szczeliny pojawiły się na drodze 11 (obszar centralny wulkanu Kilauea). Do dzisiaj erupcja w Leilani Estates zniszczyła 712 domów, 133 osoby znalazły schronienie w Pahoa, 35 osób w Keaau.

26 lipca 2018 roku chmura popiołu z wulkanu Ambae (Manaro Voui, Lombenben, Vanuatu) sięga wysokości 15 km. W dzień zapadła ciemność. Popiół pokrywa plantacje kokosów, ogrody, zasoby wody pitnej, drogi, budynki. Trwa ewakuacja mieszkańców z południa wyspy. Wzrósł poziom emisji SO2 (dwutlenku siarki). Zdj. Vanuatu Red Cross.

Raport o erupcji szczelinowej wulkanu Kilauea

Na dniach ukazał się raport naukowców z USGS o trwającej już ponad dwa miesiące (od 3 maja 2018 roku) erupcji szczelinowej wulkanu tarczowego Kilauea na Big Hawaii. Przedstawię go bardzo skrótowo:

Przede wszystkim geolodzy z USGS przypuszczają że erupcja prawdopodobnie może potrwać przez najbliższe miesiące, a nawet lata. Na pewno jest to jedna z największych erupcji efuzywno-szczelinowych wulkanu Kilauea w ciągu ostatnich 200 lat. W jej wyniku powstał kanał lawy o długości 12.8 km docierający do oceanu w Ahalanui. Możliwości są następujące: długotrwała erupcja (miesiące, rok-dwa), nie można wykluczyć także pauzy w aktywności erupcyjnej, a potem jej wznowienia, ale także nagłego ustania czy długiej erupcji charakteryzującej się niższym poziomem efuzji lawy. Od końca maja 2018 roku szczelina numer 8 pozostaje głównym centrum erupcyjnym. Powstał stożek żużlowy o wysokości 55 metrów. Nie ma raczej szans na zmianę centrum erupcyjnego w przyszłości. Zniszczeniu uległo już ponad 700 domów i struktur. Występuje potencjał destrukcji innych obszarów zamieszkanych np. obszaru Waa Waa czy Nanawale Estates w przypadku zablokowania kanału przepływu lawy, co będzie skutkować zmianą kierunku wylewu lawy. Występuje wzrost emisji SO2 w porównaniu do ubiegłych lat - dwutlenek siarki jest emitowany w trakcie erupcji lawy z aktywnych szczelin, emitują go także same wylewy lawy oraz wejście do oceanu, co skutkuje 'vogiem' (wulkanicznym smogiem) i kiepską jakością powietrza w Puna District, Ka'u i na wybrzeżu Kona.

Od 18 czerwca 2018 roku trwa aktywność strombolijska wulkanu Anak Krakatau. 22 lipca naliczono 232 eksplozje. Na zdj. Ferdi Awed 19 lipca 2018 roku.

Trwa aktywność erupcyjna dwóch wulkanów w Kongo: Nyiragongo (poziom jeziora lawy tego wulkanu rośnie) i Nyamuragira (uformowanie niewielkiego jeziora lawy).

Z innej beczki: wczoraj Andrzej Bargiel zjechał na nartach z wierzchołka K2 (8611 metrów wysokości) do podstawy góry. Pionierski wyczyn na stałe zapisujący się w historii skialpinizmu i alpinizmu. A jego brat Bartek (mój imiennik) posadził drona na wierzchołku drugiej najwyżej góry na świecie. Zastanawiam się jakie to jest uczucie być w czymś pierwszy. Zrobić coś nowego. Na pewno niesamowite. Takie, które chciałbym też kiedyś poczuć.

Hawaje: Eksplozja rani 12 osób na łodzi Lava Ocean Tours

Kilauea update - Wzdłuż czoła wylewu lawy wpadającego do oceanu i generowanego przez szczelinę erupcyjną numer 8 dochodzi do eksplozji. Jedna z tych eksplozji w dniu 16 lipca 2018 roku wyrzuciła fragmenty lawy, które przebiły dach łodzi Lava Ocean Tours raniąc 12 osób (wg innych źródeł 23 osoby), w tym jedną poważnie (20-letnią kobietę z obrażeniami nogi). Kapitan łodzi podpłynął nią na odległość 250 metrów od lawy i wówczas bez ostrzeżenia doszło do eksplozji - woda gwałtownie przemieniła się w parę. Kilka minut później do kolejnej.

Mamy kolejny epizod erupcyjny wulkanu Ambae (Manaro Voui, Vanuatu). 16 lipca obłok popiołu nad wulkanem sięgnął wysokości 9.1 km.

13, 14 i 15 lipca seria eksplozji targnęła wulkanem Nevados De Chillan w Chile niszcząc niemal całkowicie kopułę lawową wulkanu z grudnia 2017 roku. Powstała lawina o długości 800 metrów i szerokości 20 metrów. Zdj. Carabdechile.

Piton de la Fournaise, Kilauea i Nishinoshima

Z racji tego że w ten weekend uczestniczyłem w festiwalu Castle Party 2018 i nie było czasu na solidny monitoring krótki przegląd informacji o aktywności wulkanów i zabieram się za relację z CP:

- Kilauea (Big Hawaii) - Lawa ze szczeliny erupcyjnej numer 8 niszczy szkołę Kua O Ka La przy Drodze 137 oraz "Warm Ponds" w Ahalanui Beach Park. Nieco wcześniej zniszczeniu uległy trzy domy w Leilani Estates. Niewielka wyspa o wymiarach 6 x 9 metrów uformowała się kilka metrów od wybrzeża (na zdj. Bruce'a Omori).

- Piton De La Fournaise (Reunion) - trzecia erupcja tego wulkanu tarczowego rozpoczęła się 13 lipca 2018 roku w nocy pomiędzy godziną 03.30 a 4.30. Jej zapowiedzią był wzrost sejsmiczności oraz gwałtowna deformacja gruntu wskazujące na napływ świeżej magmy. W Rosemont Chapel do Formica Leo na długości 1 km otworzyły się 4 szczeliny erupcyjne o długości 500 metrów, które zaczęły emitować lawę. O godzinie 12.30 14 lipca jedynie dwie były aktywne. Fontanny lawy widoczne były z parkingu Pas de Bellecombe. Erupcja zakończyła się o godzinie 22.00 po trzech godzinach emitowania gazów. Lawa pokryła niestety słynną Chapelle de Rosemont (charakterystyczną formację skalną tzw. hornito) opisywaną już w książkach w trakcie wypraw geograficznych do l'Enclos w XVIII wieku.

- Agung (Bali, Indonezja) - Wieczorem 14 lipca i rankiem 15 lipca wulkan Agung wybuchł dwukrotnie. Erupcja z 15 lipca wygenerowała obłok erupcyjny o wysokości 1.5 km. Trwała przez minutę i 45 sekund. Opad popiołu miał miejsce w wioskach Bhuana Giri, Pidpid, Nawa Kerti, Datah Ababi, Abang Kertha Mandala i Amlapura. Charakter tych erupcji: przypuszczalnie strombolijski.

- Nishinoshima (Japonia) - Od 12 lipca powrót aktywności erupcyjnej - aktywność eksplozywna z otworu erupcyjnego na górnej stronie stożka blisko jego wierzchołka i wylew lawy.

- Karymsky (Kamczatka) - 14 lipca wulkan Karymsky wyemitował obłok erupcyjny o wysokości 3.5 km.

Wyspy wulkaniczne Chorwacji i Adriatyku

Wczoraj z zainteresowaniem obejrzałem wygrany przez Chorwatów mecz Chorwacja: Anglia 2: 1. Co prawda kibic ze mnie sporadyczny, ale po tym emocjonującym piłkarskim pojedynku zacząłem zastanawiać się czy w Chorwacji są wulkany. Otóż są i warto o nich wspomnieć, choć mamy tutaj do czynienia z wulkanami wygasłymi od milionów lat i zerodowanymi. Najbardziej zaintrygowały mnie dwie niezamieszkane wysepki wulkaniczne na Adriatyku, a mianowicie Jabuka i Brusnik. Nic w tym dziwnego, gdyż mam fioła na punkcie wysp wulkanicznych. Jabuka wznosi się na wysokość 97 metrów i ma strome klifowe wybrzeże. Z powodu obecności magnetytów wyspa odznacza się anomalią magnetyczną, czyli kompasy na łodziach i statkach wariują. 2.5 km na południowy wschód od sporadycznie zamieszkiwanej przez członków rodziny Zanki wyspy Svetac znajduje się maleńka wyspa wulkaniczna Brusnik. Długość wysepki to 320 metrów, szerokość 205 metrów, wysokość klifów 30 metrów. Na Brusnik żyje endemiczna czarna jaszczurka - Podarcis melisellensis pomoensis oraz rośnie endemiczna roślina - Brusnik centaurea. Ciekawostką na Brusnik są tzw. jastožeras - chorwaccy rybacy używali tych małych basenów wody morskiej jako stawików dla poławianych homarów.

- Anak Krakatau (Indonezja) - eksplozje strombolijskie i wulkaniańskie z krateru centralnego wulkanu w toku.

- Sierra Negra (Wyspy Galapagos) - erupcja lawowa wciąż trwa. Charakteryzują ją obłok gazu o wysokości 2.1 km, anomalia termiczna i wylew lawy. Aktywność sejsmiczna wulkanu w toku.

- Pacaya (Gwatemala) - eksplozje strombolijskie z krateru stożka MacKenney, wylew lawy o długości 350 metrów.

W dniach 13-15 lipca wyjeżdżam na festiwal gotycko-muzyczny Castle Party 2018 do Bolkowa, zatem na blogu nie będę przez najbliższe dni aktywny. Tak czy owak niezmiennie zachęcam do samodzielnej eksploracji wulkanów i wszelkich innych struktur wulkanicznych. Wulkany w pełni zasługują na to aby wiedza o nich żyła i była stale poszerzana przez badaczy, specjalistów i pasjonatów. Co prawda ta tematyka już chyba zawsze pozostanie niszowa, ale jeśli kogoś ten blog zainspiruje do poszerzania wiedzy i polubienia wulkanów to będę z siebie dumny.

O erupcji wulkanu Mount Belinda w latach 2001-07 i jeziorze lawy wulkanu Mount Michael

Nawiązałem kontakt z wulkanologiem Johnem Smellie z Uniwersytetu Leicester (ekspertem od glacjowulkanizmu), aby dowiedzieć się jak najwięcej o słabo zbadanych sub-antarktycznych wulkanach archipelagu Sandwich Południowy. Są to wulkany trudno dostępne i do tej pory zasadniczo wolne od ludzkiej eksploracji. Dlaczego? Gdyż archipelag Sandwich Południowy znajdujący się 2000 km na północ od Antarktydy to jedno z najbardziej niedostępnych miejsc na Ziemi: gęsta mgła, deszcze, silne wiatry, lodowata powierzchnia, śnieżyce, zdradliwe szczeliny oraz pęknięcia w lodowcach, pionowe klify, etc. A takie miejsca mnie rajcują najbardziej! Wyspy te obfitują w zlodowaciałe stratowulkany - aktywne fumarole występują na wyspach Bellinghausen, Zavodovski, Leskov i Candlemas. Wulkaniczne kratery na wyspach Zavodovski, Visokoi, Saunders i Thule emitują obłoki pary. Do silnej erupcji podmorskiej wulkanu Protector Shoal (56 km na północ od wyspy Zavodovski) doszło w 1962 roku. Wyprodukowana przezeń pumeksowa tratwa dotarła aż do Nowej Zelandii.

Sandwich Południowy to według XVIII-wiecznego podróżnika Jamesa Cooka 'najbardziej straszliwe wybrzeże na Ziemi, na które nigdy nie padną promienie słońca'. Na wyspie Montagu badacze wylądowali na razie trzykrotnie - w 1930 roku (RRS "Discovery"), w 1964 roku (HMS "Protector") i w 1997 roku (ekspedycja British Antarctic Survey).

Oto co udało mi się dowiedzieć o erupcji zlodowaciałego wulkanu Mount Belinda na w 90 procentach pokrytej lodem wyspie Montagu (Sandwich Południowy) - pierwszej w czasach historycznych. Do jej poznania i analizy przyczyniły się obrazy/dane satelitarne z satelitów obserwacyjnych MODIS, Landsat 7, ETM+, ASTER i RADARSAT-1. Jej początek to okres pomiędzy 12 września a 20 października 2001 roku - niewielka subarealna aktywność eksplozywna wulkanu Mount Belinda (4 stycznia 2002 roku północne i wschodnie zbocza wulkanu pokryte tefrą). Do stycznia 2002 roku w pobliżu wierzchołka pojawił się niewielki wylew lawy o długości ok. 600 metrów i szerokości ok. 210 metrów, w sierpniu 2002 roku aktywność erupcyjna się zintensyfikowała. W lutym i marcu 2003 roku erupcja była widoczna z przepływających obok wyspy Montagu statków HMS "Leeds Castle" i RRS "Ernest Shackleton" (obłoki popiołu w lutym i 2 marca 2003 roku sfotografowane z pokładów obu statków). W sierpniu 2003 roku miała miejsce efuzja lawy na otaczające pole lodu (obserwacja satelity ASTER w dniach 1 i 17 sierpnia 2003 roku). Wylew lawy i mułu osiągnął długość 2 km. Na początku 2004 roku satelita MODIS zarejestrował anomalie termiczne na Mount Belinda wskazujące na słabą aktywność erupcyjną i być może obecność centralnego jeziora lawy. We wrześniu 2005 roku wylew lawy dotarł do morza i zaczął formować lawową deltę.

Mount Belinda to niski stożek centralny (post-kalderowy) większego wulkanu tarczowego reprezentującego wyspę Montagu znajdujący się w wypełnionej lodem kalderze o średnicy 6 km. Innym wulkanem na wyspie jest stromy stożek Mount Oceanite z kraterem o średnicy 270 metrów i głębokości ok. 100 metrów znajdujący się na południowo-wschodnim krańcu Montagu.

Jezioro lawy w kraterze wulkanu Mount Michael na wyspie Saundersa - nigdy nie zbadane i nigdy nie sfotografowane, co podsyca moją ciekawość. Wiemy o nim dzięki anomaliom termicznym zarejestrowanym m.in. w latach 2001-2003. Krater wulkanu Mount Michael ma szacowaną średnicę 700 metrów i nieznaną głębokość. Być może swoistym analogiem jest tutaj jezioro lawy chilijskiego wulkanu Villarrica.

Korzystałem z "First recorded eruption of Mount Belinda volcano (Montagu Island), South Sandwich Islands" Johna L. Smellie i innych badaczy.

https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00445-004-0382-6

Zdj. erupcji Mount Belinda Maria Stenzel. https://mariastenzel.photoshelter.com/index

Fuego, Agung i Kluczewska Sopka

- Agung (Bali, Indonezja) - sporadyczne umiarkowane emisje popiołu z tego balijskiego wulkanu. I tak 5 lipca o godzinie 16.33 czasu WITA obłok erupcyjny z Agung sięga wysokości 2.8 km. Erupcja trwa przez 536 sekund. 6 lipca o godzinie 12.50 czasu lokalnego kolejna emisja popiołu. Z wiosek wokół wulkanu ewakuowano dobrowolnie 4855 osób i rozlokowano tych ludzi w 50 centrach ewakuacyjnych.

- Fuego (Gwatemala) - Erupcja piroklastyczna wulkanu Fuego z 3 czerwca 2018 roku stała się najgorszym kataklizmem wulkanicznym XXI wieku, który wydarzył się w ciągu jednego dnia. Oficjalnie 110 osób zabitych oraz aż 332 osoby zaginione. Erupcja jawajskiego Merapi w 2010 roku zabiła 350 osób w ciągu dwóch miesięcy.

- Heard Island (Australia) - Aktywny wylew lawy z wulkanu Mawson Peak (Big Ben) zaobserwowany satelitarnie w dniu 3 lipca 2018 roku.

Info od Łaziskiej Grupy Górskiej: Z powodu załamania pogody, kiepskiej widoczności i silnych wiatrów nie udało się Karolowi i jego towarzyszom zdobyć najwyższego wulkanu Kamczatki, czyli Kluczewskiej Sopki (4750 metrów). Wspinacze dotarli na wysokość 4200 metrów i musieli zawrócić. Teren niełatwy, stromy, zwłaszcza do bezpiecznego zejścia. Natomiast wejście na łatwiejszy wpinaczkowo wulkan tarczowy Ushkovsky (3943 m.) zakończone zostało sukcesem.

Oto Kluczewska Sopka i Kamen, czyli Kamczatka w pełnej okazałości. Zdj. Karol Jendrysik/ Łaziska Grupa Górska.

https://www.facebook.com/laziskagrupagorska/

Eksplozja strombolijska wulkanu Agung na Bali

Dzisiaj o godzinie 21.04 lokalnego czasu doszło do eksplozji strombolijskiej wulkanu Agung na Bali, która wyrzuciła rozżarzone odłamki balistyczne na odległość do 2 km. Inkadescencja oznacza obecność świeżej lawy w kraterze Gunung Agung. Czyli mamy do czynienia z aktywnością efuzywną wulkanu w postaci wylewów lawy w kraterze oraz ze sporadycznymi emisjami popiołu. Na efuzję lawy wskazują zaobserwowane przez satelity anomalie termiczne (gorące punkty) w kraterze Agung. Średnica strefy zagrożenia wynosi 4 km wokół krateru wulkanu, ale są śmiałkowie, którzy nadal dostają się na skraj krateru i wrzucają stamtąd nagrania (widziałem filmik z 1 lipca 2018 roku - zamieściłem go na fanpejdżu bloga). Zdj. Feirdi Sairo.

Erupcja z 2 lipca 2018 roku trwała przez 9 minut i 21 sekund powodując pożary roślinności na zboczach wulkanu. Rankiem 3 lipca 2018 roku Agung targnęły trzy kolejne eksplozje - w godzinach 4:13, 09:28 i 09:46 czasu lokalnego.

Natomiast 1 lipca 2018 roku o godzinie 13 lokalnego czasu doszło do silnej emisji popiołu z wulkanu Ambae (Manaro Voui), Vanuatu.

Trwa aktywność strombolijska wulkanu Anak Krakatau (Krakatau). 3 lipca wulkan wyrzuca bomby wulkaniczne na odległość ponad 1 km.

Na erupcję wulkanu Sierra Negra (Wyspy Galapagos) wskazują inkadescencja (żarzenie się) oraz wylewy lawy północno-zachodnim zboczu wulkanu. Obłok erupcyjny sięga wysokości 1 km.

Ciekawostka: Drzemiące wulkany francuskiej Owernii wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Brawo!