Trwa podmorska erupcja Hunga Ha'apai w Tonga

Od co najmniej kilku dni trwa podmorska erupcja Hunga Ha'apai w Tonga - w dniu dzisiejszym widoczna z plaży na północny zachód od Tongatapu. Po raz pierwszy zaobserwował ją 19 grudnia rybak powracający z połowu. Hunga Ha’apai znajduje się 63 km od stolicy Tonga, Nuku’alofa. W marcu 2009 roku erupcja Hunga Tonga-Hunga Haʻapai uformowała niewielką wysepkę i zwróciła na siebie uwagę międzynarodowych mediów. Zdjęcie by Shane Egan/matangitonga.to.

Hunga Tonga-Hunga Ha’apai to podmorski wulkan pomiędzy dwoma wysepkami - pozostałościami zachodniej i północnej krawędzi kaldery wulkanu. Obie wysepki (czyli Hunga Tonga i Hunga Ha’apai) rozdziela odległość 1.6 km. Mają długość 2 km i zbudowane są w dużej mierze z andezytu. Wysokość nad powierzchnię morza: Hunga Tonga, 149 metrów - Hunga Ha’apai, 128 metrów). Na wysepkach znajdują się duże pokłady guana.

Pierwszy paroksyzm erupcyjny Etny w tym roku

Przyznaję że do aktywności sycylijskiej Etny w podsumowaniu roku 2014 odniosłem się dość lekceważąco, a tu taka zaskakująca niespodzianka. Wygląda mi na to, że dzisiejszego popołudnia Etną targnął pierwszy paroksyzm erupcyjny w mijającym 2014 roku - pierwszy od czasu paroksyzmu erupcyjnego z 2 grudnia 2013 roku. Miejsce erupcji: przypuszczalnie New SE Crater (obszar wierzchołka Etny zasłaniały gęste chmury). Opad popiołu i lapilli ma miejsce w Giarre, Mascali, Riposto i Sant'alfio. Miały miejsce fontanny lawy oraz dwa bądź trzy wylewy lawy. Aktywność erupcyjna Etny obecnie ustaje (trwała łącznie przez trzy godziny).

Wiemy już więcej. Paroksyzm erupcyjny z 28 XII 2014 roku - otwarcie szczeliny erupcyjnej na południowym zboczu Starego Południowo-Wschodniego Stożka z wylewem lawy pokrywającym płaską ziemię na południowym zboczu Bocca Nuova i strome zbocze na zachód od Monte Frumento.

Krótkie podsumowanie 2014 roku

Tylko i wyłącznie znaczące erupcje. I tak w styczniu 2014 roku doszło do erupcji efuzywnej ze stożka MacKenney wulkanu Pacaya w Gwatemali. Wylewy lawy miały miejsce ze szczelin po obu stronach stożka. 2 marca 2014 roku Pacaya wyemitował popiół na wysokość 2 km. W styczniu 2014 roku zintensyfikowała się także erupcja wulkanu Sinabung na Sumatrze - 1 lutego gorejąca chmura z wulkanu uśmierciła 16 osób. Spływy piroklastyczne schodziły z Sinabung także w ostatnich miesiącach 2014 roku. 2 lutego 2014 roku silna eksplozja targnęła wulkanem Tungurahua w Ekwadorze generując obłok popiołu sięgający wysokości 8 km. Wulkanem targały erupcje już od 30 stycznia - spływy piroklastyczne przecięły m.in. Autostradę Baños-Penipe.

13 lutego 2014 roku silna erupcja targnęła jawajskim wulkanem Kelut. Rozerwała ona kopułę lawową w kraterze Kelud i wygenerowała obłok popiołu sięgający wysokości 16 km. Opad popiołu odnotowano na znacznym obszarze Jawy, zamknięto siedem lotnisk, ewakuowano 76 000 ludzi. 9 maja 2014 roku duża erupcja piroklastyczna targnęła kopułą lawową Caliente wulkanu Santiaguito w Gwatemali. Miały miejsce lahary. 30 maja 2014 roku doszło do silnej erupcji indonezyjskiego wulkanu Sangeang Api. Obłok popiołu sięgnął wysokości 16-20 km i powędrował aż do północno-zachodniego wybrzeża Australii. Dzień później rozpoczęła się nowa faza erupcyjna wulkanu Pavlof na Alasce. 21 czerwca 2014 roku miała miejsce niewielka erupcja szczelinowa wulkanu tarczowego Piton de la Fournaise na francuskiej wyspie Reunion - lawa popłynęła z dwóch szczelin na południowo-wschodnim zboczu wulkanu.

W sierpniu 2014 roku zintensyfikowała się aktywność erupcyjna włoskiego wulkanu Stromboli - nakręcono spływ piroklastyczny schodzący do Morza Tyrreńskiego. 4 sierpnia 2014 roku wybuchł wulkan Kuchinoerabu-jima generując spływ piroklastyczny, ale obeszło się bez ofiar śmiertelnych.

31 sierpnia 2014 roku rozpoczęła się trwająca po dziś dzień spokojna erupcja szczelinowa Holuhraun (Nornahraun) na północ od kaldery Bardarbunga. Objęła ona epizody fontann lawy i wylewy lawy. Powierzchnia pola lawy Nornahraun wynosi obecnie ponad 81 km kwadratowych. 27 września 2014 roku doszło do nagłej eksplozji freatycznej wulkanu Ontake w Japonii w wyniku której zginęło 56 ludzi. To była najtragiczniejsza erupcja wulkaniczna w tym roku. Mniej więcej w tym samym czasie silniej niż zazwyczaj wybuchł stożek Tavurvur w Papui Nowej Gwinei produkując obłok popiołu sięgający wysokości do 15 km. W październiku 2014 roku doszło do znaczącej erupcji wulkanu Copahue na granicy Argentyny i Chile. Spłonął jeden z domów na Big Hawaii, gdy lawa zaczęła zagrażać społeczności Pahoa. 1 listopada 2014 roku miała miejsce najsilniejsza erupcja wulkanu Turrialba w Kostaryce od 1866 roku. Chmura popiołu sięgnęła wysokości 5.8 km, a opad popiołu odnotowano w stolicy Kostaryki, San Jose. Uaktywnił się w listopadzie krater Nakadake wulkanu Aso w Japonii.

23 listopada 2014 roku wybuchł wulkan Fogo na Wyspach Zielonego Przylądka. Na początku grudnia 2014 roku lawa z erupcji szczelinowej Fogo zniszczyła dwie wioski w Chã das Caldeiras, a mianowicie Portela i Bangaeira. Co znamienne, odzew międzynarodowej prasy na kryzysową sytuację na Fogo był znikomy. 19 grudnia 2014 roku wybuchł wulkan Gamalama w Indonezji. Nadto w kraterze wulkanu Nyamuragira w Kongo potwierdzono obecność jeziora lawy.

Ciekawy rok pod kątem aktywności wulkanicznej. Najsilniejsza erupcja w tym roku: jawajski Kelut (4 w skali VEI). Nie doszło natomiast do zapowiadanej erupcji filipińskiego wulkanu Mayon. Drzemią m.in. Anak Krakatau i Merapi, także sycylijska Etna jest mniej aktywna niż zazwyczaj (aktywność strombolijska latem 2014 roku).

Na zdjęciach erupcje wulkanów Sangeang Api, Kuchinoerabu-jima i Kelud. Czymże zaskoczy nas 2015 rok?

Ustanie aktywności eksplozywnej wulkanu Fogo

Efuzja lawy wulkanu Fogo wciąż trwa, ale aktywność eksplozywna erupcji szczelinowej Fogo praktycznie ustała. Aktywny pozostaje zwłaszcza wylew lawy płynący w kierunku Cova Tina. Po spotkaniu ze ścianami kaldery rozdzielił się na dwie główne odnogi - najaktywniejsza z nich osiągnęła wczoraj długość 2 km. Od początku erupcji Fogo szacuje się, iż emisja SO2 wyniosła 220 tysięcy ton. Mija miesiąc od rozpoczęcia erupcji szczelinowej Fogo. Zastanawiam się czy dojdzie do przyszłej rekonstrukcji wiosek Portela i Bangaeira na wylewie lawy.

Wciąż ma miejsce relatywnie intensywna i niemal ciągła aktywność strombolijska krateru Nakadake wulkanu Aso w Japonii. Chmura popiołu sięga wysokości 1-2 km, wyrzucany jest rozżarzony materiał. Drugi otwór erupcyjny w kraterze Nakadake generuje gęsty obłok pary.

26 grudnia o godzinie 4.37 UTC kamczacki wulkan Szywiełucz wygenerował obłok popiołu sięgający wysokości 8 km.

Erupcja indonezyjskiego wulkanu Gamalama

Wczoraj o godzinie 22.41 lokalnego czasu wybuchł niespodziewanie wulkan Gamalama na wyspie Ternate. Opad popiołu miał miejsce w mieście Ternate, na tamtejszym lotnisku oraz we wschodnim regionie u podnóża Gamalama. W wyniku erupcji 10 osób jest rannych, a dwie uchodzą za zaginione, prawdopodobnie zabite. Osoby te (nieświadome niebezpieczeństwa) wspinały się na Gamalama, kiedy wulkan wybuchł. Na razie nie zarządzono przymusowej ewakuacji mieszkańców wysepki. W piątek 19 grudnia Gunung Gamalama wciąż emitował popiół.

EDIT: 23 grudnia 2014: Emisje popiołu z wulkanu Gamalama są kontynuowane. Strefa zagrożenia wokół wulkanu wynosi 2.5 km. Dotychczasowy bilans erupcji: 4 osoby ranne, brak ofiar śmiertelnych. Lotnisko w Ternate pozostaje zamknięte.

Aktywność strombolijska wznowiła się w głębi krateru chilijskiego wulkanu Villarrica. Odgłosy detonacji w kraterze Villarrica słyszano 10-12 grudnia 2014 roku.

Wulkan Pacaya w Gwatemali emituje kolumnę gazu i pary na wysokość 2.8 km (na zdjęciu CONRED).

Lawa z wulkanu Fogo zagraża obszarowi Losna zamieszkiwanemu przez kilka rodzin. Znajduje się tam piwnica na wina "Sodade" należąca do producenta Edwina Lopesa.

EDIT: 20 sierpnia - lawa niszczy trzy domostwa w Ilhéu de Losna. Czoło drugiego wylewu lawy porusza się powoli w kierunku Cova Tina zagrażając polom uprawnym. 19 sierpnia rząd Japonii zdecydował się podarować Cape Verde rzeczy (np. generatory) o wartości 3.5 miliona jenów. Do 11 grudnia 2014 roku erupcja szczelinowa Fogo zniszczyła 100 domów i budynków i doprowadziła do ewakuacji 1080 osób.

W piątek wieczorem lawa zniszczyła piwnicę na wina Edwina Lopesa i przecięła alternatywną drogę pomiędzy Cova Tina i Portela. Wylew lawy zmierzający ku Fernão Gomes zastopował.

Odnotowano podmorską erupcję wulkanu Daikoku (Mariany). Uformowały się nowe kratery.

Możliwa erupcja wulkanu Lopevi/ emisje popiołu z Nevado del Ruiz

Podniesiono alarm dla stratowulkanu Lopevi w Vanuatu ze względu na wzrost aktywności sejsmicznej. Mówi się wręcz o trwającej erupcji - chciałbym jakieś wizualno-fotograficzne dowody. Dostęp do wyspy zamknięto.

15 grudnia rozpoczęły się częste emisje popiołu z wulkanu Nevado del Ruiz w Kolumbii. Od 3 grudnia rejestrowano wzrost aktywności sejsmicznej Nevado del Ruiz. Obowiązuje stopień trzeci alarmu.

Podniesiono też stopień alarmu na drugi dla wulkanu Tokachi na wyspie Hokkaido. Wprowadzono zakaz zbliżania się do obszaru o średnicy 1 km wokół krateru uformowanego przez wybuch Tokachidake w 1962 roku. Ostatnia aktywność erupcyjna Tokachi to niewielka erupcja w 1988 roku i prawdopodobna eksplozja freatyczna w 2004 roku.

Nadto sporadyczne emisje popiołu z kamczackiego wulkanu Żupanowski. Spływy piroklastyczne regularnie schodzą z sumatrzańskiego wulkanu Sinabung.

Fogo i Holuhraun

Aktywność erupcyjna wulkanu Fogo zmalała; lawa porusza się wolniej pokonując dystans 300 metrów w ciągu dnia. Mają miejsce gazu i popiołu, co utrudnia widoczność w kalderze. Emisja dwutlenku siarki w dniu 9 grudnia wynosiła 9000 ton dziennie. Oznacza to ciągły charakter erupcji, która może jeszcze potrwać tygodniami. Lawa znajduje się obecnie 600 metrów od zdewastowanej wioski Bangaeira i jeśli dotrze do Fernão Gomes scenariusz może być następujący: wylew lawy spłynie północno-wschodnią stroną wulkanu docierając do terenów Mosteiros i Fonsaco Cutelo. Możliwość ewakuacji 1500 mieszkańców tych miejscowości. Nadal nie rozumiem braku reakcji międzynarodowej prasy na tragedię Fogo. Najwyraźniej wulkany trafiają do gazet tylko wówczas gdy giną ludzie albo wybuchy wulkanów i generowane przez nie obłoki popiołu zagrażają przelotom samolotów.

Także erupcja Holuhraun zniknęła z gazet (poza islandzkimi). Powierzchnia pola lawy wynosi już 77-80 km kwadratowych. Zapadanie się kaldery wynosi obecnie ponad 50 metrów. Wymiary krateru Baugur: wysokość blisko 100 metrów, długość co najmniej 400 metrów i szerokość 100 metrów. To w nim wrze wspaniałe jezioro lawy.

Poza tym dość spokojnie.

EDIT: Fogo (13 grudnia): Po 20 dniach erupcji Fogo wygląda na to, że aktywność erupcyjna wulkanu zaczyna słabnąć. Front wylewu lawy zatrzymał się 4.5 km przed miastem Mosteiros. W dalszym ciągu emisja gazów (CO2 i SO2) pozostaje intensywna. Wśród żołnierzy były już dwa przypadki zawałów serca. Mieszkańcy Chã das Caldeiras wciąż próbują dostać się do kaldery by opiekować się ziemią, zwierzętami i zbierać fasolę. Szkody, które wyrządziła erupcja Fogo przekroczyły już 50 milionów euro.

Wioski Portela i Bangaeira zniszczone

Erupcja wulkanu Fogo w niedzielę zintensyfikowała się. Nowy wylew lawy zniszczył już praktycznie całą wioskę Portela pochłaniając kolejne 20 domów, Kościoły Katolicki i Adwentsytów oraz centrum sportowe. Teraz podąża z prędkością 30 metrów na minutę w kierunku wioski Bangaeira, którą może czekać ten sam los co Portela. W mocy pozostaje zarządzenie o całkowitej ewakuacji terenu. Nikt nie może przebywać w kalderze Chã das Caldeiras - nawet członkowie służby cywilnej. Lawa zniszczyła też niedawno otworzoną alternatywną drogę dostępu do kaldery, co utrudnia ewakuację. Planowana jest budowa nowej wioski dla ewakuowanych w Somada między Achada Furna a Monte Largo. Mieszkańcy są jednak niezadowoleni - wolą aby wioska powstała w regionie Monte Velho. Zadziwia mnie nadal, że media światowe tak mało poświęcają uwagi sytuacji na Fogo. Co ciekawe wulkanolodzy z INVOLCAN w marcu 2014 roku wysłali ostrzeżenie do Cabo Verde dotyczące możliwej przyszłej erupcji wulkanu Fogo, ale na list nie dostali odpowiedzi.

Dane co do erupcji Fogo: dzienna emisja 23 000 ton pary wodnej i 10 000 ton dwutlenku węgla (CO2).

EDIT: Także położona w szerokiej dolinie wioska Bangaeira została w ciągu 12 godzin w 70 procentach zniszczona przez wylew lawy. Destrukcji uległy hotel Marisa i kilka pobliskich domostw. Ocalały jedynie te domy, które wybudowano na wzgórzu. Bangaeira zamieszkiwało około 1700 mieszkańców. Kolejne najbliższe lokalizacje to Relva, Mosteiros i Tinteiro - ciężko powiedzieć jaki kierunek obierze lawa, która jest obecnie podzielona na trzy czoła, z czego dwa bardziej płynne. Cała tegoroczna produkcja białego wina została bezpowrotnie stracona. Piętnasty dzień erupcji Fogo za nami - lawa aktualnie podąża w kierunku Ferdinand Gomez (Fernão Gomes) z zadziwiającą prędkością 20-30 metrów na minutę. Na Cabo Verde nie ma czegoś takiego jak ubezpieczenie od wulkanicznego kataklizmu, co oznacza dla mieszkańców Chã das Caldeiras, którzy potracili domy katastrofę. Niezbędna jest międzynarodowa pomoc. Cała kaldera została zablokowana przez wojsko: dostęp do niej mają tylko geolodzy i wulkanolodzy. Nie podoba się to mieszkańcom Chã das Caldeiras.

Dla porównania erupcja Fogo w 1995 roku trwała 56 dni.

Trwa umiarkowana aktywność strombolijska w kraterze Nakadake wulkanu Aso (Kiusiu, Japonia). Około godziny 21.30 miała też miejsce niewielka erupcja wulkanu Turrialba w Kostaryce. Niewielki opad popiołu wystąpił w odległości do 20 km od wulkanu.

Fogo, Heard Island, Szywiełucz i Nornahraun

Erupcja szczelinowa wulkanu Fogo (Cape Verde) wciąż trwa. Nowy wylew lawy uaktywnił się wczoraj w nocy i podąża ku wiosce Portela. Choć erupcja szczelinowa Fogo zmniejszyła się aktywność efuzywną (lawową) wykazują trzy otwory erupcyjne. Lawa wczoraj czasowo zatrzymała się uprzednio pochłaniając 50% wioski. Nowy wylew lawy wydaje się podążać za północno-wschodnią krawędzią starego. Dziś znajdował się w odległości 1.7 km od Portela. Powinien dotrzeć do wioski w ciągu 1-2 dni. Inny wylew lawy podąża w odwrotnym kierunku - na południe do Boca Fonte.

Kamczacki wulkan Szywiełucz wygenerował dzisiaj o godzinie 14.42 UTC obłok popiołu sięgający wysokości 9 km. Pewnie nie raz usłyszymy jeszcze o tym wulkanie i jego aktywnej kopule lawowej.

1-2 grudnia 2014 roku wykryto satelitarnie anomalie termiczne na wschodnim zboczu wulkanu Big Ben/Mawson Peak (Heard Island). Prawdopodobna aktywność jeziora lawy, możliwe wylewy lawy.

Powierzchnia pola lawy Holuhraun (Nornahraun) wynosi już 76 km kwadratowych. Jutro minie setny dzień erupcji szczelinowej Holuhraun (Islandia).

Wulkan Nevado del Ruiz niespokojny

Dane z obserwatorium Manizales wskazują na możliwość przyszłej erupcji kolumbijskiego wulkanu Nevado del Ruiz. Przelot nad wulkanem potwierdził obecność świeżego popiołu na jego południowym stoku, zapewne miały więc miejsce sporadyczne eksplozje freatyczne i emisje popiołu. Od dwóch tygodni aktywność sejsmiczna Nevado del Ruiz jest też intensywniejsza niż zazwyczaj. Fazy drgań i częstszych płytkich wulkaniczno-tektonicznych trzęsień ziemi mogą wskazywać na ruch magmy w układzie hydraulicznym wulkanu - konkretnie pod kraterem Arenas. Wulkan emituje na wysokość 1.7 km kolumnę pary i gazów.

Umiarkowana aktywność strombolijska w kraterze centralnym jawajskiego wulkanu Raung. Od połowy listopada zaobserwowano obłoki pary nad wulkanem, wzrosła też aktywność sejsmiczna Raung.

Pico do Fogo, Cape Verde - Lawa porusza się wciąż ku wiosce Portela i Cova Tina, ale z prędkością nieco mniejszą - 10-15 metrów na godzinę. Niszczy i pali trzy kolejne domy w nocy z 30 listopada/1 grudnia. Zablokowana została alternatywna droga łącząca Boca Fonte, Portela i Cova Tina - do Portela można się dostać jedynie pieszo. Póki co zniszczeniu uległo wraz z siedzibą Parku Narodowego Fogo 18 domów; lawa pochłonęła także szopy, zbiorniki na wodę i zaczęła zagrażać piwnicom z winem.

EDIT: Przemieszczająca się w kierunku wioski Portela lawa aa niszczy i pali w dniu dzisiejszym szkołę, hotel "Pedra Brabo" i kolejne budynki. Stan na 3 grudnia wygląda w tej chwili następująco: lawa niszczy 57 domów (37 w dniu 2 grudnia), 51 zbiorników na wodę i 30 hektarów lądu. Lawa znajduje się w odległości 30 metrów od Kościołów Katolickiego i Adwentystów. Służba cywilna wynosi stamtąd co się da. Powolna agonia wioski Portela trwa.

Stan na 4 grudnia: w ciągu ostatnich godzin ponad 60 budynków zostało zniszczonych przez lawę, w tym ratusz i szpital. Północny wylew lawy z Fogo pogrzebał już połowę wioski. Zagrożona jest wioska Bangeira położona poniżej Portela.

Na zdjęciu krater Arenas kolumbijskiego wulkanu Nevado del Ruiz oraz obłok pary nad jawajskim wulkanem Raung w dniu 17 listopada 2014.

Sytuacja na Fogo dramatyczna

Mimo że w ostatnim czasie miało miejsce zmniejszenie aktywności erupcyjnej wulkanu Fogo lawa z erupcji szczelinowej Fogo nadal porusza się z prędkością 20 metrów na godzinę. Całkowitemu zniszczeniu uległa już siedziba Parku Narodowego Fogo. W ciągu najbliższych dni wioska Portela może zostać całkowicie pokryta wylewem lawy. W ciągu dnia erupcja Fogo emituje do atmosfery 12 000 ton SO2. Ewakuacja mieszkańców Cha das Caldeiras została zakończona, ale niektórzy ignorują zarządzenia władz i wracają na miejsce erupcji. Dwa aktywne kratery erupcyjne scaliły się wczoraj w jedno centrum erupcyjne.